Bilaketa: israel
ISRAEL
Israelgo Estatua
Herritar izena: israeldar.
Eremua: 20.770 km2.
Hiriburua: Jerusalem (jerusalemdar). Jerusalem ekialdea lurralde okupatua da, 1967an Sei Eguneko Gerran Jordaniari hartua. Estatu gehienek Tel Aviven dituzte enbaxadak, ez baitute onartzen Jerusalem denik hiriburua.
Hiri nagusiak: Nazaret, Haifa, Ramla, Tel Aviv, Beer-Xeva, Maale Adumin.
Dirua: shekel berri.
Biztanleak: 7,7 milioi (NBE, 2012). Judu (%80,8), arabiar (%19,2).
Erlijioak: judu (%76,5), musulman (%15,9), kristau (%2,1), druso (%1,6), zehaztugabe (%3,9).
Jakingarriak: hauek dira lurralde okupatuak: Zisjordania, Jerusalem ekialdea, Gaza eta Golan. Denak ere 1967an hartu zituen Israelek, Sei Eguneko Gerran. 1982an, Libano hegoaldean ere okupatu zuen lurralde bat, 'segurtasun eremua' deitua, baina 2000. urtean alde egin zuen handik. 2005ean, hustu egin zituen Gazako kokagune juduak.
Transkripzioak: izen gehienak ingelesezko eran daude zabalduak nazioartean, eta horiek erabiliko ditugu.
| erdaraz | euskaraz |
|---|---|
| Beer-Sheva, Be'er Sheva, Bersabee / Beerseba, Beersheba | Beer-Xeva (antzinako izena, Beerxeba) |
| Nazareth | Nazaret |
Gaza
Eremua: 360 km2.
Hiri nagusiak: Gaza, Deir al-Bala, Khan Yunis, Rafah.
Biztanleak: 1,37 milioi.
Erlijioak: musulman (%99), kristau (%0,7).
Jakingarriak: lurralde okupatua da, Zisjordania, Jerusalem ekialdea eta Golan bezala. 1967an hartu zituen Israelek, Sei Eguneko Gerran. 2005ean, hustu egin zituen Gazako kokagune juduak.
Golan
Jakingarriak: Siriako hego-mendebaldeko ordokia da, 'Golango gainak' ere deitua. Guztira, 1.800 km2 ditu, eta Israelek hartuak ditu 1.200 km2. 1967an okupatu zituen, eta 1981ean bereganatu. Israelen menpeko zatian, 20.000 kolono daude; Siriak kontrolatzen duen aldean, berriz, 20.000 lagun bizi dira. Ikus Israel eta Siria.LIBANO
Libanoko Errepublika
Herritar izena: libanoar.
Eremua: 10.400 km2.
Hiriburua: Beirut (beirutar).
Hiri nagusiak: Baabda, Tripoli, Zahleh, Sidon, Nabatieh, Tripoli, Tiro, Baalbek, Biblos.
Dirua: libera libanoar.
Biztanleak: 6,8 milioi (NBE, 2019). Arabiar (%95; horietatik %10 inguru palestinarrak dira), armeniar (%4) eta beste (%1).
Erlijioak: musulman (%59,7; xiita, sunita, druso, ismaili, alaui), kristau (%39; maronita, greziar ortodoxo, armeniar apostoliko, siriar ortodoxo, siriar kristau, kristau armeniar, greziar katoliko, protestante...), beste (%1,3)
Jakingarriak: Israelek 2000ko maiatzean alde egin zuen Libanoko hegoaldeko segurtasun gunetik, 23 urtean okupatuta eduki ondoren.
Transkripzioak: Libanoko izen asko frantsesezko eran zabaldu dira nazioartean, eta forma horiek hobesten ditugu. Gainerakoan, izen bereziak idazteko, ikus alfabeto arabiarretik eta perso-arabiarretik transkribatzeko taula.
| erdaraz | euskaraz |
|---|---|
| Beqaa | Bekaa (Bekaa harana) |
| Monte Libano / mont Liban / Mount Lebanon | Libano (Libano mendia) |
| Qurnat as Sawda / Qurnat as-Saoruda | Qurnat as-Sawda |
| Saida | Sidon |
| Tarabulus | Tripoli |
| Tyr / Sur / Sour | Tiro |
Transkripzio taula
| ingelesez | frantsesez | gaztelaniaz | euskaraz |
|---|---|---|---|
| ch | tch | ch | tx (esaterako, Txad) |
| dh, gh | dh, gh | d, g | dh, gh (esaterako, Abu Ghraib) |
| iyah, -iya | -iyah, -iya | -iyah, -iya | -iya (hitz amaieran; esaterako, Nasiriya) |
| j | j, dj | y | j (esaterako, Najaf) |
| k | k | k | k (esaterako, Karbala, Kuwait) |
| kh | kh | j | kh (esaterako, Khartum, Khomeini) |
| n | -ne | -n | -n (hitz amaieran; esaterako, Jenin) |
| q | q | q | q (esaterako, Al-Qaeda, Qatar) |
| s | ss | s | s (esaterako, Mosul, Aswan) |
| sh | ch | sh | x (esaterako, Raxid) |
| th | th | z | th (esaterako, Baath) |
| u | ou | u | u (esaterako, Mubarak) |
| w | ou, w | w, u | w (bokal artean edo bokal aurrean; esaterako, Kuwait, Aswan), u |
| y | i, y | y, i | y (bokal artean edo bokal aurrean; esaterako, Diwaniya), i (esaterako, Hudaida) |
1. Izen bat bokala + '–h' letraz amaitzen denean, '-h' hori ezabatu egingo da mutua denean, eta bere hartan utzi ahoskatzen bada: 'Al-Fatah', baina 'Diwaniya', 'Nasiriya', 'Al-Arabiya'. 2. Kontsonante bikoitzak bere hartan utzi: 'Falluja'; 'Hezbollah'; 'Amman'; 'Hussein'. 3. Artikulua letra larriz hasieran, eta xehez tartean. Marratxoz loturik idazten da: 'Al-Jaafari', 'Al-Fatah', 'Deir ez-Zor'. 4. 'H'-z bukaturiko hitzak letra hori ez balego bezala deklinatuko dira: 'Al-Fatahk', 'Al-Fatahren', 'Al-Fatahko'...
Lurralde Okupatuak
Jakingarriak: v. Israel eta Palestina.Palestina
Herritar izena: palestinar.
Eremua: 6.520 km2.
Hiriburua: Jerusalem (jerusalemdar).
Hiri nagusiak: Tulkarem, Nablus, Ramallah, Hebron, Gaza, Khan Yunis, Jeriko, Betleem, Jenin.
Dirua: Israelgo shekel berri, dinar jordaniar (Zisjordanian soilik).
Biztanleak: 4,4 milioi (NBE, 2010). Palestinarrak 3,5 milioi inguru dira, eta juduak 475.000. Palestinako Estatistiken Bulego Nagusiaren arabera, 9,6 milioi palestinar inguru daude munduan, gehienak Palestinatik kanpo.
Erlijioak: palestinarren %90 musulman sunitak dira, eta %10 inguru, kristauak. Kolono israeldarrak juduak dira.
Jakingarriak: hauek dira Palestinako lurralde okupatuak: Zisjordania, Jerusalem ekialdea eta Gaza. Gazak eta Zisjordaniako zenbait hiri eta lurraldek Palestinako Aginte Nazionala osatzen dute, administrazio autonomoa duen lurraldea, baina kokagune juduak aginte horretatik kanpo geratzen dira. 2005. urtean, Israelgo Gobernuak hustu egin zituen Gazako kokagune juduak. 2012an, Nazio Batuen Erakundeak estatu behatzaile gisa onartu zuen.
Transkripzioak: Izen bereziak idazteko, ikus alfabeto arabiarretik eta perso-arabiarretik transkribatzeko taula.
| auzo erdaretan | arabieraz | euskaraz |
|---|---|---|
| Belen / Bethleem | Bait Lahm | Betleem |
| Djenine / Jenin / Jenine / Yenin / Yanin | Janin | Jenin |
| Gazzah | Ghazzah | Gaza |
| Hebron | Al Khalil | Hebron |
| Jalaliya, Jabalya | Jabalia | |
| Jericho / Jerico / Jeriko | Ariha | Jeriko |
| Jerusalen / Jerusalem | Al Quds | Jerusalem |
| Khan Yunis / Jan Yunis / Khan Younes | Khan Yunis | |
| Nablous / Nablus / Naplus / Naplusa | Nabulus | Nablus |
| Qalqiliyah | Qalqiliyah | Qalqiliya |
| Ramala | Ram Allah | Ramallah |
| West Bank | Zisjordania |
Transkripzio taula
| ingelesez | frantsesez | gaztelaniaz | euskaraz |
|---|---|---|---|
| ch | tch | ch | tx (esaterako, Txad) |
| dh, gh | dh, gh | d, g | dh, gh (esaterako, Abu Ghraib) |
| iyah, -iya | -iyah, -iya | -iyah, -iya | -iya (hitz amaieran; esaterako, Nasiriya) |
| j | j, dj | y | j (esaterako, Najaf) |
| k | k | k | k (esaterako, Karbala, Kuwait) |
| kh | kh | j | kh (esaterako, Khartum, Khomeini) |
| n | -ne | -n | -n (hitz amaieran; esaterako, Jenin) |
| q | q | q | q (esaterako, Al-Qaeda, Qatar) |
| s | ss | s | s (esaterako, Mosul, Aswan) |
| sh | ch | sh | x (esaterako, Raxid) |
| th | th | z | th (esaterako, Baath) |
| u | ou | u | u (esaterako, Mubarak) |
| w | ou, w | w, u | w (bokal artean edo bokal aurrean; esaterako, Kuwait, Aswan), u |
| y | i, y | y, i | y (bokal artean edo bokal aurrean; esaterako, Diwaniya), i (esaterako, Hudaida) |
1. Izen bat bokala + '–h' letraz amaitzen denean, '-h' hori ezabatu egingo da mutua denean, eta bere hartan utzi ahoskatzen bada: 'Al-Fatah', baina 'Diwaniya', 'Nasiriya', 'Al-Arabiya'. 2. Kontsonante bikoitzak bere hartan utzi: 'Falluja'; 'Hezbollah'; 'Amman'; 'Hussein'. 3. Artikulua letra larriz hasieran, eta xehez tartean. Marratxoz loturik idazten da: 'Al-Jaafari', 'Al-Fatah', 'Deir ez-Zor'. 4. 'H'-z bukaturiko hitzak letra hori ez balego bezala deklinatuko dira: 'Al-Fatahk', 'Al-Fatahren', 'Al-Fatahko'...
SIRIA
Siriako Arabiar Errepublika
Herritar izena: siriar.
Eremua: 185.180 km2 (israeldarrek okupatutako 1.295 kilometro koadroak barne).
Hiriburua: Damasko (damaskoar).
Hiri nagusiak: Quneitra, Daraa, As-Suwayda, Homs, Tartus, Latakia, Hama, Idlib, Raqqa, Deir ez-Zor, Al-Hasaka.
Dirua: libera siriar.
Biztanleak: 21,1 milioi (NBE, 2012). Arabiar (%90,3), kurdu, armeniar eta beste (%9,7).
Erlijioak: musulman sunita (%74), alaui eta bestelako musulman (%16), kristau (%10), judu.
Jakingarriak: Sei Eguneko Gerran (1967), Israelek Siriako hego-mendebaldeko eskualdea hartu zuen: Golango gainak.
Transkripzioak: izen bereziak idazteko, ikus alfabeto arabiarretik eta perso-arabiarretik transkribatzeko taula.
| erdaraz | euskaraz |
|---|---|
| Al-Yazira / Al-Djazira / Al-Jazira | Al-Jazira / Jazira (eskualdea) |
| Alep / Aleppo / Halab | Alepo |
| Anti-Liban / Anti-Lebanon | Antilibano (Antilibano mendikatea) |
| Crac de los Caballeros / Krak des Chevaliers | Zaldunen Krak |
| Creciente Fértil / Croissant fertile / Fertile Crescent | Ilgora Emankorra, -a |
| Damas / Damasco / Dimashq | Damasko |
| Douma | Duma |
| Ghouta | Ghuta |
| Hims | Homs |
| Jableh / Djableh / Jeble | Jabla |
| Pamlyre / Palmyra | Palmira |
| Tal Rifat / Tall Rifaat | Tell Rifaat |
| Tudmur / Tadmor | Tadmur |
Transkripzio taulak
| ingelesez | frantsesez | gaztelaniaz | euskaraz |
|---|---|---|---|
| ch | tch | ch | tx (esaterako, Txad) |
| dh, gh | dh, gh | d, g | dh, gh (esaterako, Abu Ghraib) |
| iyah, -iya | -iyah, -iya | -iyah, -iya | -iya (hitz amaieran; esaterako, Nasiriya) |
| j | j, dj | y | j (esaterako, Najaf) |
| k | k | k | k (esaterako, Karbala, Kuwait) |
| kh | kh | j | kh (esaterako, Khartum, Khomeini) |
| n | -ne | -n | -n (hitz amaieran; esaterako, Jenin) |
| q | q | q | q (esaterako, Al-Qaeda, Qatar) |
| s | ss | s | s (esaterako, Mosul, Aswan) |
| sh | ch | sh | x (esaterako, Raxid) |
| th | th | z | th (esaterako, Baath) |
| u | ou | u | u (esaterako, Mubarak) |
| w | ou, w | w, u | w (bokal artean edo bokal aurrean; esaterako, Kuwait, Aswan), u |
| y | i, y | y, i | y (bokal artean edo bokal aurrean; esaterako, Diwaniya), i (esaterako, Hudaida) |
1. Izen bat bokala + '–h' letraz amaitzen denean, '-h' hori ezabatu egingo da mutua denean, eta bere hartan utzi ahoskatzen bada: 'Al-Fatah', baina 'Diwaniya', 'Nasiriya', 'Al-Arabiya'. 2. Kontsonante bikoitzak bere hartan utzi: 'Falluja'; 'Hezbollah'; 'Amman'; 'Hussein'. 3. Artikulua letra larriz hasieran, eta xehez tartean. Marratxoz loturik idazten da: 'Al-Jaafari', 'Al-Fatah', 'Deir ez-Zor'. 4. 'H'-z bukaturiko hitzak letra hori ez balego bezala deklinatuko dira: 'Al-Fatahk', 'Al-Fatahren', 'Al-Fatahko'...