'Free Fall'

Aurtengo Dantzaldia jaialdiko lan nagusia Madrilgo Sharon Fridmanen konpainiak ekarri du. Esku-programa irakurrita jakin dugu Fridmanek gizakiak erortzeko eta berriz altxatzeko gaitasuna eszenaratu nahi izan duela Free Fall izeneko piezan, taldeak norbanakoentzat duen garrantzia azpimarratuz.

Ordea, Fridmanen jatorri israeldarri erreparatuta, seguru nago aretoan geunden gehienok beste plano batean interpretatu dugula proposamena. Seguruenik, gogora ekarrita hango joera teokratikoak palestinarrengan eta inguruko herriengan sortutako pairamena, edo bestela, naziek juduen, ijitoen eta erresistentzia ororen sarraskitze masiboa. Konpainiaren hitzetan, ordea, ez dugu halakorik aurkitu, eta beharbada geure nahietatik eta dantzak daukan ahalmen metaforikotik atera dugu gorago esandako guztia.

Aurrera jarraitu baino lehen, esan beharra dago Fridman Mayunama ikuskizunaren koordinatzaile artistikoa izan zela, eta bere espezialitatea aire zabaleko hiri-gertakizun kolektiboak direla. Kasu honetarako ere aurretiazko tailer batean trebatutako hamasei boluntarioren laguntza eduki du guda osteko paisaia taulara eramateko, baina koreografia berak eta bere sei dantzariek sortu dute, eta sorkuntza nahasi horrek norabiderik gabeko korapilo batera bideratu ditu bai jatorrizko ideia bai dantzarien ahalegina.

Esandako abiapuntuak kontuan izanda, konpainiako sei dantzariek hondamendi batetik bizirik irtendako irudia eman dute, gris/urdinxka koloreko arropa soilekin jantzita, argiztapen tenebristan eta behe-lainoan bilduta eta Luis Miguel Coboren musika apokaliptikoak lagunduta. Diseinu koreografikoari dagokionez, ikusgarriak eta indarrez beteak iruditu zaizkigu bizirik zirautenek gorpuen gainetik egindako ibilbideak, etengabeko aldaketan zebiltzan giza talde eskultorikoak, giza kateak sortu, apurtu eta berrosatzearen jokoak eta dantzari laguntzaileek zorutik egindako eboluzioak. Baina, hogei minuturen bueltan ahituta geratu da contact delako teknikatik eratorritako inprobisazioen diskurtsoa, dramaturgia sendo baten ezean eta jatorrizko ideiaren progresio faltaren ondorioz.

Gauzak horrela, Coboren musika bikainean zentratu gara, hura izan baita lan honetako protagonista. Hasiera batean, apokalipsi baten giro iragarlea sortu da hainbat soinuren nahasketa trinkotik, eta geroko in crescendo eder batek bat-bateko amaiera eduki du argien etenaldi batekin batera. Horren ostean, kartzela-hotsak, sirenak uluka eta bonbardaketak entzun ditugu epopeia kutsuko pasarte heroiko batzuetan, eta amaiera aldera eite harmoniatsu eta inguratzaileagoa hartu du musikak, betiere perkusio indartsuak lagunduta eta piezari zegokion tonu ilunean.