Epaiketaren zazpigarren saioa, minutuz minutu

Forcadell: "Prest nago nire oinarri politikoei uko egiteko, horiek indarkeria eragingo balute"

"Ez dut ulertzen zergatik nagoen auzipetuta hemen eta, aldiz, mahaiko nire kideak Kataluniako Auzitegi Nagusian ari diren epaitzen desobedientziagatik". Hartu dituen erabaki guztiak bere kideek hartu dituzten berberak direla nabarmendu du Forcadellek. "Bueno, bai, ulertzen dut" gaineratu du.

Parlamentuko presidente izan aurreko agintaldian, Erabakitzeko Eskubidearen batzordea eratu zela azaldu du Forcadellek, eta argitu du Auzitegi Konstituzionalak ez zuela batzorde hori indargabetu, Prozesu Konstituziogilearen batzordearekin egin ez bezala

Defentsa abokatuak nabarmendu du Europako hainbat diputatu eta parlamentutako ordezkarik babesa agertu diotela Forcadelli, eta hark bezala jokatuko zutela adierazi dutela, parlamentu batean eztabaida oro baimendu behar dela iritzita.

Olda Arderiu Forcadellen abokatuak hartu du hitza. Erreferendumaren Itun Nazionalaren helburua estatuarekin adostutako erreferenduma lortzea zela azaldu du Forcadellek.

Estatu abokatuak amaitu du galdeketa. Defentsa abokatuen txanda da orain.

2017ko urriaren 10eko osoko bilkuraren ondoren alderdi independentistek sinatu zuten adierazpenari buruz ari zaio galdezka estatuko abokatua. Kataluniako Errepublikaren sorrera jasotzen duen adierazpenaren sinatze ekitaldiak legea urratu al zuen galdetu dio. Forcadellen esanetan, ez zen legerik urratu. "Ekitaldi politikoa" izan zen.

Tramitazio azkarrerako zergatia zein izan zen galdetu dio estatuko abokatuak. Forcadellek erantzun du talde parlamentarioei galdetu beharko liekeela hori, beraiek eskatu zuten eta tramitazio bide hori.

Prozesu subiranistarekin lotutako legeen tramitazioa Espainiako Konstituzio Auzitegiaren debekua eragoztera bideratuta zegoela frogatu nahian ari da estatuko abokatua. Erreferendum legea aurkeztu zenetik tramitera onartu zen arteko denbora tartea ohikoa baino luzeagoa izan al zen galdetu dio Forcadelli. Hark azaldu du udan osoko bilkurarik egin behar ez zenez, ez zela ezer pasa lege proposamena tramitera ez onartuta ere.

Horrez gain, Erreferendumaren lege proposamena egun bakarrean tramitatu izana normala al den galdetu dio. Forcadellek errepikatu du tramitazio bide hori legezkoa dela eta talde parlamentario ugarik erabili dutela Kataluniako Parlamentuan.

Erreferendumaren lege proiektuaren aurkezpenean parte hartu al zuen galdetu dio estatu abokatuak. "Parlamentuko presidente izanik, karguari dagokion neutraltasunarekin bateragarri iruditu zitzaizun?". Forcadellek erantzun dio parlamentuko presidente izateaz gain, JxSiko parlamentari ere bazela.

Forcadell: "Auzitegi Konstituzionalaren ebazenengatik errekerituta sentitu nintzen, baina oinarrizko eskubideak defendatzeko beharra ere bagenuen."

Estatuko aboktua ANCren bide orriari buruzko azalpenak ari zaizkio eskatzen Forcadelli. "Gogoratzen dudanez, parlamentua ez da eragile bezala aipatzen eta ez da erreferenduma aurreikusten agertoki bezala". Forcadellen esanetan, normala da ANCren bide orrian Kataluniako independentzia aipatzea, hori delako elkartearen helburua.

Estatuko abokatuaren txanda orain. ANCko presidente zen garaiari buruzko galderekin ekin dio.

Urriaren 27an Kataluniako independentzia bozkatu al zen galdetu dio fiskalak. Forcadellek ezetz. Ondorio juridikorik gabeko adierazpen politikoa onartu zela adierazi du. Puigdemontek adierazpen hori elkarrizketaren mesedetan eten zuen, Forcadellen esanetan.

Forcadellen hitzetan, hilraren 10eko osoko bilkuran ebazpen proposamenak eztabaidatu eta bozkatu ziren, baina proposamen horien atarikoa ez zen bozkatu. Atarikoan txertatu zen Kataluniako Errepublikaren sorrerari erreferentzia egiten zion "adierazpen politikoa".

Urriaren 10ean, Puigdemontek agerraldia egin ondoren, Kataluniako Errepublika aldarrikatzen duen adierazpena sinatu zuela onartu du Forcadellek. "Adierazpen politikoa" izan zela zehaztu du, eta parlamentuko hemiziklotik kanpo sinatu zela, parlametuko beste areto batean.

Puigdemontek Kataluniako egoera politikoari buruz hitz egiteko agerraldi eskatu zuenean, parlamentuko mahaiak eta bozeramaile batzordeak osoko bilkura deitzea erabaki zuten, Forcadellen esanetan.

Urriaren 1eko erreferendumaren ondoren, Carles Puigdemontek erreferendumeko emaitzak azaltzeko agerraldi eskaera bat tramitatu al zuen galdetu dio fiskalak. Forcadellek baietz aitortu du, baina gaineratu du Konstituzionalak tramitera onartze hori indargabetu zuenez, ez zuela osoko bilkura deitu.

Irailaren 20ko ekitaldian "ez daukau beldurrik" esan zuelako, fiskalak azalpenak eskatu dizkio. Forcadell: "Demokrazian ez dugu beldurrik izan behar gure eskubideak praktikara eramateko".

Forcadell: "Bozkatzea ez da delitua".

Irailaren 20an, Bartzelonako ekitaldi batean Forcadellek egin zuen hitzaldiaren bideo bat ari dira ikusten salan. Jordi Cuixart eta Jordi Sanchezekin batera agerti da Forcadell oholtzan. Irailaren 22an, Justizia Jauregian egin zen ekitaldian ere parte hartu zuela adierazi du. "Kideei harrera egitera joan nintzen aske utzi zituztenean".

Forcadell: "Horrez gain, jendeari probokaziotan ez erortzeko eskatu nion. Protestuak baketsuak izan zitezela eskatu nuen".

Forcadell: "Kide atxilotuen askatasuna aldarrikatu nuen".

16:00ak aldera Ekonomia Kontseilaritzaren egoitzara joan zela azaldu du Forcadellek. Ia ateraino hurbildu zen "zailtasunik gabe". Oriol Junqueras orduko Kataluniako presidenteordeari elkartasuna adieraztera joan zen.

2017ko irailaren 20ko gertakariei buruz ari zaio galdetzen orain fiskala.

Forcadell: "Konstituzionalak agindutako eginkizunekin bete genuen, ez baikenuen hari entzungor egiteko borondaterik. Baina kontuan hartu behar genituen diputatuen eskubide politikoak eta parlamentuaren subiranotasuna". Forcadellek defendatu du eztabaida ezin dela debekatu, eta eztabaida horren ondoren aztertu dezaketela auzitegiek onartu diren neurriak legezkoak diren ala ez.

Erreferendum legearen tramitazioa irakurketa bakarreko prozeduraren parekoa dela nabarmendu du Forcadellek. Tramitazio mota hori Espainiako Kongresuan eta hainbat autonomia erkidegotako parlamentutan erabili dela azaldu du.

Erreferendum legearen tramitazioari buruz ari zaio galdetzen fiskala. "Horren azkar" zergatik tramitatu zen galdetzen ari zaio. "Ez zen azkar egin. Egun osoa hartu zuen". Talde parlamentarioek mahaiaren erabakiak berriz aztertzeko eskariak bat bestearen atzetik aurkezten zirelako luzatu zen pleoa goizaldera arte, Forcadellen esanetan. "Zergatik ez zen jarraitu eztabaidarekin beste saio batean?"galdetu du fiskalak. "Legeak egun bakarrean eztabaidatu ohi direlako". Fiskalak galdetu dio estrategia bat jarraitzen ari al zen Konstituzionalak eztabaida debekatu aurretik legea onar zedin.

Erreferendum eta Trantsizio legeak tramitera onartzerakoan, parlamentuko legelarien ohartarazpena jaso zuela aitortu du Forcadellek, baina gaineratu du beren erabakia ez dela lotestea. Hala ere, legelariek esandakoa aintzat hartu zuela azaldu du, osoko bilkurari ohartarazi baitzion lege horien onarpenak izan zitzakeen ondorio juridikoez. "Txosten juridikoak egin zituzten. Guk erabaki politikoak hartu behar ditugu. Bestela ez ziren diputatuak egongo".

Aurrekontuetan erreferendumerako 6 milioiko partida aurreikusten zela adierazi du Fiskaltzak. Aurrekontu proposamena tramitera onartu al zuen galdetu dio. Forcadellen esanetan, Auzitegi Konstituzionalak ez dio inolako pegari jarri mahaiari aurrekontu horien tramitazioarengatik.

"Erreferendumarekin lotura zuten ekinaldi asko aurkeztu ziren". Forcadellek nabarmendu du mahaiak eztabaidarekin bat datozen proposamenak onartu behar dituela tramitera.

Espainiako Gobernuak, Fiskaltzak eta Auzitegi Gorenak Konstituzionalaren ebazpenak bete gabe utzi dituela adierazi du Forcadellek. Haren esanetan, ziur da erakunde horiek ez dutela auzitegiari entzungor egiteko borondatea izan. Aldiz, beste ondaren eta irizpide batzuk kontuan hartu behar izan dituztela gaineratu du. "Hori egin genuen guk ere".

Forcadell: "Auzitegi Konstituziogileak mahaia zentsore bihurtzeko eskatu zigun. Guk oinarrizko eskubide politikoak bermatu behar genituen".

Osoko bilkuran Prozesu Konstituziogilearen batzordeko ondorioak "berretsi" zirela azaldu du Forcadellek, baina batzordeak berak onartu zituela nabarmendu du. "Garrantzia politikoa emateko berresten du osoko bilkurak".

2016ko uztailaren 16an Prozesu Konstituziogilearen batzordearen ondorioak osoko bilkuraren gai ordenean txertatu al zituen galdetu dio fiskalak. Forcadellen esanetan, ez zituen "txertatu". Osoko bilkurak gai ordena aldatzea erabaki zuela argitu du.

Forcadellek defendatu du mahaiko kideek ez dutela sekula Auzitegi Kontituzionalaren aginduak ez betetzeko asmorik izan. Baina gaineratu du "azken urteetan" irizpide "politikoak" ezarri dituela irizpide juridikoen gainetik. Auzitegia "politizatuta" dagoela adierazi du.

Fiskalak galdetu du mahaiak tramitera onartu beharko al lukeen emakumezkoen salerosketa legeztatzeko proposamen bat. Focadellek erantzun du muga beti direla giza eskubideak.

Forcadell: "Auzitegi Konstituzionalak ezinezkoa den zerbai eskatu zigun. Nola bihurtuko da Parlamentuko Mahaia erakunde zentsote bat? Zer eztabaidatuko den eta zer ezin den eztabaidatu erbakiko duena?"

Forcadell: "Beti defendatu ditugu diputatuen eskubide politikoak"

Forcadell: "Demokraziaren esentzia da hitzak askea izan behar duela. Parlamentuan guztiari buruz hitz egiteko aukera egon behar da. Beste kontu bat da eztabaida horren ondorio juridikoak zein diren".

Konstituzioak legez kanpoko jo dituen ekinaldiak tramitera onartu zituen galdetzen ari zaio behin eta berriz Forcadelli. Parlamentuko presidente ohia errepikatzen ari da mahaiak ez duela proposamenen funtsa aztertu behar, formali zuzena den baizik.

Forcadellek nabarmendu du Kataluniako Parlamentuko historian soilik bi proposamen ez direla tramitera onartu. 2009an bata, eta 2010ean bestea. Biak herri ekinaldi legegileak. Legeak dio kasu horretan bakarrik aztertu behar dela ekinaldiaren funtsa, legearekin bat datorren ala ez aztertzeko.

Prozesu Konstituziogilearen batzordea azterketa batzordea izatea erabaki zuen Parlamentuko Mahaiak, eta ez batzorde legegilea. Talde guztien parte hartzea sustatu nahi zen horrela. Forcadellek azaldu du azterketa batzordean parte hartzeko prest agertu zela PSC. Ciudadanosek ez zuen parte hartu. Batzordeak bere lana arazorik gabe egin zuela aritu du, eta hura ez zela debekatu gaineratu du.

Parlamentuko mahaiaz orain. Parlamentuko ekinaldiak onartu eta baztertzeko eskumena mahaiarena al den galdetu dio Fiskaltzak. Baietz Forcedellek. Konstituzioaren kontrakoak diren proposamenak baztertzeko betebeharra duen galdetudu fiskaltzak. Forcedellen esanetan, mahaiak ez du proposamenak Konstituzioaren aurkakoak diren ala ez aztertzeko ardura. Gainontzean, eztabaida mugatu ahalko lukeelako.

2016ko abenduaren 23an "goi bilera" batean parte hartu al zuen galdetu dio fiskalak Forcadelli, erreferendumari buruz hitz egiteko. Forcedellek erantzun du ziurrekin Erreferendumaren Aldeko Itun Nazionalaren bileran izan zela. Baina fiskalak aipatzen duen bileran ez zuela parte hartu argitu du.

Parlamentuko presidente zen garaiaz ari zaio gadetzen Fiskaltza.

Consuelo Madrigal fiskala ari da Forcadelli galderak egiten. 1980an hasi zen fiskal lanetan Madrigal (Segovia, Espainia, 1956), eta probintzia auzitegietan aritu ondoren iritsi zen Espainiako Auzitegi Gorenera. 1. Zigor Salan eta Adingabeen Fiskaltzan ibilia da, eta 2015ean eta 2016an Estatuko fiskal nagusi izan zen —kargu hori bete zuen lehen emakumea izan zen—. Ez zuten berritu karguan, ez baitzuen onartu PPk izendapenen inguruan proposatutako politika. Jose Manuel Mazak ordezkatu zuen.

2015eko apirilean ANCren bide orria landu zela adierazi du fiskalak. Lan horretan parte hartu zuen gadetu dio. Forcadellek ezetz erantzun du. Bide orri hori batzorde berezi batek landu zuen, Forcadellen esanetan.

Fiskaltzak ANCko presidentetza hauteskundeetara aurkezteko utzi al zuen galdetuta, Forcadellek ukatu egin du. 2015eko maiatzean utzi zuela azaldu du, agintaldia orduan amaitzen zelako. Orduan ez zuen hauteskundeetara aurkezteko asmorik. 2015eko uztailean JxSi koalizioa osatzeko proiektua gauzatzen hasi zen, eta Artur Mas Kataluniako presidente ohiak independente gisa aurkezteko aukera proposatu zion.

Fiskaltzak ANCri buruz hasi zaio galdetzen Forcadelli. Elkarteko presidente izan zen, Kataluniako Parlamentuko presidente izan aurretik.

Forcadellek Fiskaltzaren eta Estatuko Abokatutzarn galderei erantzungo die

Hasi da arratsaldeko saioa. Carme Forcadellek protesta egin du ez dagoelako katalanaren berehalako itzulpen zerbitzurik eta katalana beti gutxietxi egiten dela salatu du. Gaineratu du ez duela arazorik gaztelaniaz deklaratzeko. Gaztelania ere Kataluniako hizkuntza dela nabarmendu du.

Minutu gutxi barru hasiko da deklaratzen Forcadell, Auzitegi Gorenaren aurrean. Parlamentuko presidentea izandakoarentzat, 17 urteko espetxe zigorra eta inhabilitazioa eskatu ditu Fiskaltzak, matxinadagatik. Estatuaren Abokatutzak, 10 urteko espetxe zigorra eta inhabilitazioa, sedizioagatik.

Zer dio fiskaltzak? ANCko presidentea zenetik ari zela estatuaren batasuna "hausteko" ahaleginean. Ganberako presidente gisara zilegitasuna eman ziola galdeketa eta independentzia aldarrikapena babesten zituzten legeen onespenari. "Hori guztia, Auzitegi Konstituzionalaren ohartarazpenei eta eskaerei kasurik egin gabe". Irailaren 20ko mobilizazioan parte hartu eta hurrengo eguneko manifestaziora deitu izana ere leporatzen dio.

Zer dio defentsak? Parlamentuko presidenteak eta Parlamentuko Mahaiak ez dutela eskumenik ekinbide legegileak oztopatzeko. Defentsa Konstituzionalaren doktrinan oinarritzen da: haren arabera, Mahaiak ezin du debate parlamentariorik eragotzi, ezta ebazpenek konstituzioa urratzen dutenean ere.

Nor den nor Kataluniako prozesu subiranistaren kontrako epaiketan.

Forcadellek salaketa aurkeztu du Estrasburgon

Giza Eskubideen Europako Auzitegira jo dute Carme Forcadell Kataluniako Parlamentuko presidente ohiaren abokatuek. Forcadell behin behinean espetxeratzeko erabakia "neurrigabea" izan dela salatu dute. Auzipetutako buruzagi independentisten artean, Estrasburgora jotzen duen lehena da. Espainiako Auzitegi Gorenean auzibidea agortu du eta Espainiako Auzitegi Konstituzionalak ebazpena eman zain dago.

Olga Arderiu Forcadellen abokatuak salaketari buruzko azalpen gehiago emango ditu gaurko saioa amaitzen denean.

Amaitu du Jordi Cuixartek. 16:00etan jarraituko dute, Carme Forcadell Kataluniako parlamentuko presidente kargugabetuaren deklarazioarekin.

Cuixart: "Erresistentzia ez-biolentoa ez da erresistentzia pasiboa"

Fiskalak erakutsi ez dituen txioak aipatu ditu defentsako abokatuak. Urriaren 1ekoa da hurrengoa: "Ramon Lull eskolako erasoen aurrean, eskuak gora eta bake jendea gara oihuak. Hau da irizpidea: erresisentzia baketsua".

Cuixartek azaldu du erresistentzia ez-biolentoa ez dela "pasiboa" —Hannah Arendt, Mahatma Gandhi... aipatuz—, jarrera "proaktiboa" erakustea baizik, baina muga argi batekin: biolentziarik ez erabiltzea.

Irailaren 20az eta haren osteko egunei buruz ari da defentsako abokatua. Cuixart: "Salbuespenezko gertakarien aurrean desadostasuna agertu genuen, besterik ez".

Omnium eta ANC elkar ondo ezagutzen dutela azaldu du Cuixartek, eta irailaren 20ere batera aritu zirela. "Ia hitzik egin gabe ulertzen dugu elkar. Bien ekintza batasuna inork ezin du zalantzan jarri, eta hala jarraituko dugu".

Bideo bat jarri du defentsak. Irailaren 20an Cuixartek manifestariei esandakoak ageri dira: besteak beste, inor indarkeriazko jarrererekin ikusten bazuten, haiek bakartu eta bidaltzeko eskatu zuen. "Herri ez-biolentoa gara", esan zuen, besteak beste.

Cuixart: "Autogobernuaren defentsa gakoa da"

Fiskalak aipatu ez dituen txio batzuk erakutsi ditu defentsako abokatuak. Modu baketsuan aritzeko deia nabarmen agertzen da horietan guztietan.

"Autogobernuaren defentsa, Katalunian, gakoa da gure kidetasuna ulertzeko. Eta erantzuna bateratua izaten da". Cuixartek ukatu egin du miaketa egiten ari zirenei bidea ixtea zenik helburua.

Defentsako abokatuaren galderei erantzunez, irailaren 20an lauzpabost elkarrizketa eman zituela kontatu du Cuixartek, eta guztietan egin zuela modu baketsuan aritzeko deia, baita elkarretaratzea gauerdian bukatzen zela nabarmendu ere.

Omnium Cultural "kohesio soziala lantzeko" elkarte bat dela azaldu du Cuixartek. Estatua "menperatu" nahi izatea egotzi dio akusazioak.

Defentsako abokatuen galderei erantzuten ari da orain Cuixart. Nabarmendu duenez, Omnium Cultural elkartearen finantziazioa "erabat pribatua" da, eta azken urteetan ez du diru-laguntzarik jaso Kataluniako Generalitatetik.

Amaitu du Jaime Moreno fiskalak. Azken galdera: "Zuk badakizu zazpi polizia zauritu zituztela?".

Cuixart: "Nik dakidana da hamazazpi polizia auzipetuta daudela [Kataluniako auzitegi batean] urriaren 1eko indarkeriagatik".

Tentsio handiz ari dira galdeketa egiten, epailea etengabe ari da fiskalari nahiz Cuixarti kargu hartzen. Cuixart: "Fiskalari ez zaio gustatu nire erantzuna, baina hauxe da nire erantzuna, ez daukat besterik".

Begi bat galdu zuen herritar batek eskola batean, eta Cuixartek gogora ekarri du fiskalak esan zuena: hesi bat bota zuela airera herritar hark. Cuixart: "Eta Poliziaren erantzuna da begi bat ateratzea?".

Cuixart: "Espainiako herrien artean konfrontatu nahi gaituzte"

Fiskala etengabe ari da galdezka ea ez zuten indarkeriarik aurreikusten urriaren batean, indarkeria aldagaien bat lotu nahian auzipetuek egindakoari. Cuixartek erantzun dio ezetz, ez zutela imajinatzerik Poliziak horrela jokatuko zuenik: "Murtziar baten iloba naiz, ni ere erdi-espainola naiz. Espainiako herrien artean konfrontatu nahi gaituzte, eta Katalunian argi dugu ez gaitutela herrien senideen artean konfrontatuko".

Cuixart: "Hemen ederrena da, Europan, dagoen xenofobia joerarekin, herritarrak elkar hartu eta antolatzea, zertarako eta erreferendum batean parte hartzeko".

Cuixart: "Nire sinesmen bakezaleengatik, ezin diot inoiz esango herritar bati inoren aurka joateko, are gutxiago goitik behera armatuta dagoen polizia baten aurka". Cuixartek nabarmendu du inork ez zuela debekatu mobilizatzea, protesta egitea. Haren arabera, horixe egin zuen Omniumek urriaren 1ean ere.

Cuixart: "Ezinezkoa da Omniumek erreferenduma antolatzeko parte hartu izana. Ezinezkoa da. Inpendentzia mantendu behar dugu alderdi eta erakundeekiko. Entitate bezala, ezin dugu hori egin".

"Ez duzu uste, azaroaren 9ko galdeketarekin alderattua, urriaren 1ean auzitegi baten agindu bat zegoela hura eragozteko?", galdetu du fiskalak. Mas, Rigau eta Ortega azaroaren 9ko galdeketatik epaitu eta zigortu zituztela gogorarazi du Cuixartek.

Cuixart: "Pentsaezina da txio baten bidez masa bideratu nezakeela"

Urriaren 1eko erreferendumaz ari dira.

Fiskalak Cuixarti galdetu dio ea zergatik egin zuen eskola jakin batzuetara joateko deia. Cuixart: "Kide batek esaten zuen katalanak ez garela ardiak. Pentsaezina da txio baten bidez masa bideratu nezakeela". Kataluniako epaile batzuek eskola batzuetako gehiegizko indarkeria ikertu duela gogorarazi du, eta eskola horiek izan zirela Poliziaren indarkeria gehien jasan zutenak.

Erresistentzia ez-biolentoa egin nahi izan zutela azaldu du Cuixartek, eta ez zela beharrezkoa poliziek hainbesteko indarkeria erabiltzea erreferenduma eragozteko: "Poliziek helburu bera lortu ahal izango zuten pazientzia pixka bat gehiagorekin, eta biolentziarik gabe".

Cuixart: "Demokrazia babestu genuen gure oinarrizko eskubideen bidez"

Eskolak irekitzeko ekinaldiarekin bat egin ote zuten galdetzen ari zaio fiskala. Txio batzuen bidez orain. Eskolak "modu baketsuan defendatzeko" deia egin zuen Cuixartek, hauteslekuak "babestekoa"... Cuixart: "Noski, demokrazia babesten ari gara gure oinarrizko eskubideen bidez".

Desobedientzia zibilaren alde

Desobedientzia zibila erabili dutela defendatu du Cuixartek, eta hori zilegi dela. Filosofia horren printzipioak azaldu dizkio epaimahaiari: "Ekintzen ondorioak zeure gain hartzea, osorik. Hori da auzitegi honetan egiten ari naizena". Gainera, ez-biolentzia ere desobedientzia zibilaren printzipio bat dela nabarmendu du Cuixartek.

Fiskala ari da berriz Cuixarti galdezka, orain, urriaren 1eko erreferendumaz.

Erreferenduma independentzia onartzeko aurretiazko pausoa ote zen galdetu dio Jaime Moreno fiskalak Cuixarti: "Beraz, erreferenduma eragozten bazen, independentzia deklaratzeko aukera eragozten zen?"

Cuixart: "Nik argi daukadana da Auzitegi Konstituzionala dela erreferendumerako legea bertan behera uzten duena".

Atsedenaldia 12:30ak arte

Atsedenaldi bat egitea erabaki du epaileak, 12:30ak arte. Fiskala ari zaio galdezka oraindik Cuixarti, eta berak jarraituko dute atsedenaldiaren ondoren. Amaitutakoan, estatuaren abokatuak eta herri akusazioak izango dute aukera —Cuixartek erantzun nahi badie, betiere—, eta baita defentsa abokatuek ere.

Herritar eta polizia batzuk hizketan ari zirela azaldu du, eta laguntzen saiatu zela, poliziekin hizketan, kartelak kendu zizkietelako. Cuixart: "Poliziek ez ninduten ezagutzen... Zuek [epaimahairi begira] zarete ezagun egin gaituzuenak, jendeak lehen ez gintuen ezagutzen kaletik, ezpada giro oso subiranistetan".

Irailaren 20ko protestetako batean, atxilotuak eramateko furgoneta bati manifestariek "traba" egin ziotela esan du fiskalak —furgoneta eskuekin bultzatu zutela, alde batera eta bestera mugituz—. Hori erresistentzia ez-biolentoa dela defendatu du Cuixartek: "Nazioarteko komunitatearen eta estatuko botereen arreta deitzeko modua da". Gogora ekarri du jendea lurrean eseri zela, atxilotuak zeuzkaten furgoneten aurrean.

Fiskalaren galdera batzuetan oso agerikoa da intentzioa: "Eskerrak eman zenituen gauza asko gertatu ziren elkarrerataratze batean parte hartzeagatik?". Cuixart, segidan: "Galdera da?". Omniumeko buruak azaldu duenez, eskerrak eman zizkien parte hartzaileei, jarrera "zibikoz" aritu zirelako.

Fiskalak galdetu dio ea noiz eskatu zuten baimena Ekonomia Kontseilaritzaren aurrean elkartzeko. Dokumentu bat erakutsi du, urgentziaz, baimena egunean bertan eskatu zutela, 10:15 aldera. Fiskalak egotzi dio, lehenago ere bi txio publikatu zituela. Deialdi hura, urgentziazkoa izan arren, erabat beren gain hartzea erabaki zutela azaldu du Cuixartek.

Fiskala behin eta berriz galdetzen ari zaio Cuixarti ea zergatik ez zuten deialdia bertan behera utzi, "gerta zitekeena" aurreikusita. Miaketa harengatik desadostasuna agertu nahi izan zutela azaldu du Cuixartek, eta oinarrizko eskubidea dela manifestatzea. Indarkeriarik ikusi izan balute —lehen esan du andik irten ondoren ohartu zirela Guardia Zibilaren autoen egoeraz—, bestela arituko zirela ziurtatu du. "Baina ez zen kasua izan".

Manifestarien jarrera nolakoa zen galdezka ari zaio fiskala, iradokiz ezin ote zuten aurreikusi "indarkeria" —autoak kaltetzea—. Cuixart: "Gure haserrea modu zibikoan bideratu genuen, orain egiten dugun bezala, ez indarkeriaren edo a por ellos-aren bidez".

Gaztetan intsumisoa izan zela ekarri du gogora, gizarte katalanak "beti" egin duela ez-biolentziaren alde: "Jendearen gehiengoak, saihestu egiten du indarkeria".

Fiskalak galdetu dio ea Ekonomia kontseilaritza miatzen ari zirenek zergatik eskatu zizkioten bost ogitarteko mosso bati —fiskalak iradoki duenez, ezin zutelako handik atera—: "Bost funtzionariok bost ogitarteko eskatu bazituzten, nola jakingo dut nik zergatik izan zen? Bati pereza eman ote zion behera jaisteak, besteari... Ni pozten naiz, jendeak elkar laguntzen duelako".

Cuixart: "Txioaren eta kaltetutako autoen artean ez dago inolako harremanik"

Ekonomia kontseilaritzaren inguruan kaltetutako autoen inguruan ari da fiskala. "Txioaren eta kaltetutako autoen artean ez dago inolako harremanik", erantzun dio Cuixartek. "Ni iritsi nintzenerako [eguerdian], bazeuden kazetari batzuk Guardia Zibilaren autoen gainean. Ulertu nuen ez zela gure deialdi arrunt bat, gustatuko litzaigukeen gisakoa, baina horixe zen egoera".

Azaldu duenez, gauerdira arte ez zuen auto kaltetuen berri izan. Cuixartek kontatu du atsekabez hartu zutela hori: batetik, ez delako hori katalan subiranisten egiteko era. Eta, bigarrenik, auzitegietako prozedura bultzatzeko erabili delako hori gerora.

Cuixart: "Hemen, politika ez da iritsi oraindik"

"Arazo politiko bat ezin da bide judizialetik konpondu". Ideia hori sakondu du Cuixartek, joan den astean Madrilen izandako etxegabetze baten adibidea jarrita —herritarrek babestu zituzten bizilagunak, poliziaren aurrean; erabaki judizial bati aurre eginez—. "Politika berandu iritsi da", esan zuen Manuela Carmena alkateak haren inguruan.

Kataluniaren auziarekin egin du alderaketa Cuixartek: "Ba, hemen, politika ez da iritsi oraindik".

Cuixart: "Inoiz ez dugu biolentziarik erabili"

Txioaren gainean ari dira oraindik. Demokraziaren alde aritu zirela azaltzen saiatu da Cuixart.

"Nahiz eta [Franco] diktadorea ohean hil zen, ziur nago kalera atera ziren espaniar hiritarrengatik lortu zela demokrazia. Katalunian ere hiritarrek defendatu zuten demokrazia. Diktadura ere zuzenbide estatua zen, baina ez demokratikoa eta soziala. Zuzenbide estatua ezin da demokraziaren gainetik jarri".

Demokrazia eta autogobernua defendatzen jarraituko dutela ziurtatu du, beti ere, biolentziarik gabe: "Inoiz ez dugu halakorik erabili". Argi utzi du, ordea, ez diola inoiz uko egingo oinarrizko eskubideak erabiltzeari: "Arazo politiko bat ezin da bide judizialetik konpondu".

Cuixart: "Orain, nire lehentasuna ez da kartzelatik ateratzea"

Argipen bat egin nahi izan du Cuixartek, instrukzio epailearen aurrean egindako deklarazioaren inguruan: "Instrukzio epailearen aurrean egindako deklarazioek behar bati erantzuten zioten, baldintzatuta zeuden inpaktu emozional handi batekin, uste dudalako modu injustuan hartu nindutela preso; kartzelatik lehenbailehen irtetea lehenesten nuen orduan. Orain ez. Orain preso politikoa naiz, eta nire lehentasuna ez da kartzelatik ateratzea. Nire lehentasuna —noski, absoluzioaz gain— da konponbide bat bilatzea Kataluniaren auzian"

Txio bat

Hau da fiskalak Omnium elkarteari egozten dion gauza larrienetakoa. Halaxe galdetu dio Moreno fiskalak: "Omniumek txio bat bota zuen lau kontseilaritzen aurrean protesta egitera deitzeko?". Txio baten gainean ari dira eztabaidan, matxinada delitua leporatzen dioten akusatu batekin. 17 urteko espetxe zigorra eskatzen du fiskalak.

Cuixart: "Irailaren 20a inflexio puntu bat izan zen"

"Ez baldin bagara gai irailaren 20a ondo kokatzeko, ez dugu ezer ulertuko. Irailaren 20an, inflexio puntu bat izan zen: atxiloketak, miaketak...". Egun hartan Espainiako Esatuak egindakoak ekarri ditu gogora: gobernuko kideen atxiloketak, instituzioak miatzea, 650 alkate ikerketapean jartzea, alkateak auzipetzea, CUPen egoitzako miatzea...

"Gizarte katalanarentzat, autogobernuaren kontzeptua, autonomia katalana berreskuratzea, Espainiako Konstituzioaren aurretikoa da. Irailaren 20an herriak bere instituizoiei eraso zietela sentitu zuten, eta erantzun egin zuten. Biolentziarik gabe".

Cuixart: "Guk onartzen dugu urriaren 1ean izan genuen zeregina"

Oinarrizko eskubidea kriminalizatzeko asmoaren aurka ari da Cuixart, Omniumen erantzukizunari iskin egin gabe: "Omniumek beti erabiliko ditu oinarrizko eskubideak: mobilizatzekoa, adieraztekoa... [...] Guk onartzen dugu urriaren 1ean izan genuen zeregina, mobilizazio agente bezala".

Espainia aipatuta, eskubide horiek borroka eginez irabazi direla oroitarazi du Cuixartek: "Greba eskubidea, greba eginez irabazten da. Mobilizatzeko eskubidea, mobilizatuz. Botoa emateko eskubidea ere hala irabaziko dugu Katalunian, botoa emanez".

Irlandan domeinu bat zergatik erosi zuten galdetu dio fiskalak: "Espainian, Omnium Culturalen webgunean itxi zuten, beste ehunka bezala, Turkiak egiten duen bezala".

Crida per la democracia kanpainaren webgunean egindako aldaketei buruz ari zaio galdetzen fiskala Cuixarti: "Ni Omnium Cultural elkarteko presidentea naiz. Nola jakingo ditut nik webgune batean egindako egokitzapenen datak? [...] Nik ez dakit gauza tekniko horiei buruz, nik politikaz dakit".

Omnium Cultural elkartearen helburua da "demokrazia indartzea" dela azaldu du Cuixartek: "Katallunian, eta ahalko bagenu, mundu osoan". 'Crida per la democracia' kanpainari eta webguneari buruz ari zaio galdetzen fiskala: jakin nahi du ea handik dei egin ote zuten erreferendumera.

Azken urteetan kanpaina asko egin dituztela ekarri du gogora Cuixartek. "Eragiten saiatzeko gure era da diskurtsoa eratzea, kanpainak, ekitaldiak, mobilizazioak egitea".

"Deitu tsunami, baina ez diogu uko egingo gizarte demokratikoagoak bilatzeari"

Tsunami demokratikora deitu zutela-eta, horri buruzko azalpenak eskatu dizkio fiskalak. Cuixart: "Tsunami demokratikoak esan nahi du hiritarrak demokraziaren alde ari direla borrokan, gizarte gero eta demokratikoagoak lortzeko [...] Niri leporatzea tsunami demokratiko bat egin nahi dudala... Bai: gizarte demokratikoagoak nahi ditugu".

Katalunian ere bazterkeria egoeran dagoen herritarren zenbatekoa handia dela ekarri du gogora, eta Espainiako Estatuak, esaterako, 20.000 lagun baino gehiago auzipetu dituela mozal legearekin: "Deitu tsunami, baina ez diogu uko egingo gizarte demokratikoagoak bilatzeari [...] Demokrazia defendatzen dugunean, Espainiako Estatuarentzat ere defendatzen dugu"

"Galderak loturaz eta baieztapenez beteta daude"

"Arazo txiki bat dago. Galderak loturaz eta baieztapenez beteta daude", kexatu da Ciuxart, fiskalaren galderei erantzunez. Horiek atzera botatzen hasi da, eta Enfocats dokumentuari buruz galdetu dio fiskalak: "Kartzelan sartu arte ez nuen inoiz ikusi dokumentu hori".

Akusazioak dio etxe bateko miaketan aurkitu zutela dokumentu hori. Cuixartek gogora ekarri du Omnium elkartea hirutan miatu izan dutela; bat, Manuel Fraga Iribarne ministro frankistaren aginduz, eta beste bitan Pablo Llarena epailearen aginduz.

Fiskala: Jaime Moreno

PPtik hurbilen dagoen fiskala da Jaime Moreno (Espainia, 1958). 1983an hasi zen fiskal lanetan, eta 2003an izendatu zuten Espainiako Auzitegi Goreneko fiskal. 2015etik dabil Zigor Sekzioan. Prozedura Aholkulari aritu zen PPren gobernuarentzat Kriminaleko Legea erreformatzeko. Lan egin zuen, besteak beste, Faisan auzian, M-11ko atentatuen auzian eta Francesc Homs Kataluniako Generalitateko bozeramaile ohiaren aurkakoan ere lan egin zuen. 2017ko udazkenean Katalunian gertatu zena "Espainiaren interes orokorraren kontrako atentatu larria" izan zela argudiatu zuen auzipetuak Gorenean epaitu behar direla argudiatzeko.

Autodeterminazio eskubidearen alde aritu direla defendatu du Cuixartek. "Eta bai, presio egin dugu", esan du, eta Omnium elkarte herritar bat dela eta mobilizazioa bultzatzen aritu direla azaldu du, instituzioei presio egiteko zilegitasuna nabarmenduz.

Jordi Cuixart

Omnium Culturaleko presidentea zen. Fiskaltzak 17 urteko espetxe zigorra eta 17 urteko inhabilitazioa eskatu ditu, matxinadagatik. Estatuaren Abokatutzak, berriz, 8 urteko espetxe zigorra eta inhabilitazioa, sedizioagatik.

Zer dio fiskaltzak? Omnium Cultural elkarte subiranista erabili zuela milaka pertsona mobilizatzeko, eta, masa horren bidez, Espainiako Poliziaren aginteari aurre egiteko U-1ean. "Hala erakutsi zuen, irailaren 20ko elkarretaratzeen lidertza hartuz".

Zer dio defentsak? Uste du "demokrazia" bera epaitu nahi dutela epaiketan, eta estatua akusatu du defentsako idazkian. "Espainiaren lurralde hautsezintasuna kosta ahala kosta babesteak ezin du ekarri oinarrizko eskubideen urraketa masiboa". 2017ko irailaren 20an gertatutakoari dagokionez, zehaztu du Cuixartek ez ziola kalterik egin Guardia Zibilaren ibilgailuari, eta, gainera, ez zuela inor hori egitera bultzatu.

Jordi Ciuxart hasi da deklaratzen

Fiskaltza Kataluniako parlamentuan onartutako legeez galdetzen ari zaio Jordi Cuixarti. "Ni preso politikoa naiz, ez naiz politikari presoa", erantzun du Omnium elkarteko presidenteak, autodeterminazio eskubidea defendatuz: "Ez da informazio ematea saihesteko, baina ezin dut hitz egin parte hartu ez dudan zerbaiti buruz".