Ibilbide bat. Aldapa leuneko bide bat, Cristina Enea parkeko sarreratik Mandasko Dukearen jauregira. Bide gozoa da, zuhaiztiak estalia, haize leunekoa. Gora doa jendea. "Zer oroitzapenak etorri zaizkidan egunotan", kontatu dio ilea urdindutako andre batek albokoari. Baietz egin dio keinua lagunak. Urteetan izan dute ohetik jaikitzeko lagun, gosarikide, egun ona opa izaten lehenbiziko. Mariano Ferrer. "Gure Mariano". Ehunka lagunek egin dute bide bera udako arratseko Donostian. Rosiren kioskoaren hirian, Ferrer erreferente izan duen hirian. Azken agurrerako bildu den hirian.
Aldarrikatzailea eta bide urratzailea izan da Ferrer, eta despedidan ere bai. Ez diote hilbeilarik egin, elizkizunik ere ez, nahiz eta jesuita izan zen: zibila, ekitaldi zibila eskatu du. Donostiako Udalak oraintsu jarri du herritarren eskura Cristina Eneko aretoa horretarako. Ferrerren hileta da lehena, baina ez da posible: 50 bat lagunentzat dauka lekua. Kanpoan batu da jendea. Zutik ia denak.
Kanpoan egingo dute ekitaldia, barruan lekurik ez ezta. ‘El kiosko de Rosi’ saioaren sintonia hasteko @berria#MarianoFerrerpic.twitter.com/zzedlQbcLM
— Garikoitz Goikoetxea (@ggoikoetxea) 2019(e)ko uztailaren 16(a)
Ekitaldi laburra agindu dute. "Diskretua". Hala eskatu diete antolatzaileei, Sabino Ormazabal adiskideak azaldu duenez. "Zenbat eta gutxiago, hobe: laudoriorik ez". Hori agindu du familiak. Ferrerren bizimoduaren tankerakoa egin nahi dute despedida ere.
Neurritasuna zaindu dute, bai denboraz —ordu erdi justua iraun du, puntual hasita—, bai ezaugarriz —oholtza txiki bat, Ferrerren irudi bat eta mikrofono bat: ezer arranditsurik ez—. Baina laudorioena, ez, laudoriorik ez egiteko eskaria ezin izan du inortxok bete.
Ikuspegi humanoa
Kazetaria izan zen Ferrer, kazetari erreferentea. "Eredugarria", Txema Auzmendi Herri Irratiko kide ohiaren esanetan. Urteetako bidean lortutako "sinesgarritasuna" aipatu du bereziki, BERRIAn Imanol Murua Uriak esandakoa gogoan. Baina, lankide gisa egindako ekarpenaz harago, alde humanoari heldu dio: "Gertukoa zen, entzuteko gai zena: denbora galtzeko gai zena". Irakaspena da hori, Auzmendiren ustez. "Ikas dezagula guk ere zubiak jartzen. Hormak badauzkagu nahikoak".
Jose Ignazio Ansorena txistulari. Ekitaldi xumea egingo dute, “Mariano zen bezalakoa”. @berria#MarianoFerrerpic.twitter.com/f3Azsi0Yv1
— Garikoitz Goikoetxea (@ggoikoetxea) 2019(e)ko uztailaren 16(a)
Zubiak izan dira Ferrerren ardatza, kazetaritzan eta handik harago. "Sukaldeko lana egin zuen. Plaza zailetan aritu zen", nabarmendu du Ormazabalek. Gogora ekarri ditu Elkarriren konferentziak, 18/98 auziaren aurkako taldea eta SOS Arrazakeriaren alboan egindako bidea. «Ezetz esatea kosta egiten zitzaion». Injustizien aurka eta bakearen alde. «Busti egiten zen: argi esaten zituen gauzak, ulertzeko moduan».
Busti egiten zen, baina ez ito. Gertuko askok nabarmendu dute kazetaritzan jakin zuela leku egokian egoten, distantziak zaintzen. Ahalik eta independenteen izaten. Horren erakusgarri da hiletara bildutako jende saila: kolore bateko eta besteko ordezkari politikoak , gizarte eragileak, hedabideetakoak. Baina batez ere jendea. Eta denak parean, mailaketarik egin gabe. Horrekin bazuen arrangura Ferrerrek. "Hedabideetan leku neurrigabea daukate politikariek". 1988an esan zuen. Baita iaz ere, azken elkarrizketan.
Maisu eta ikasle
Kazetaritzako erreferente bat joan da Ferrerren heriotzarekin. "Askok esan duzue maisua zela. Ez litzateke oso ados egongo: ikasletzat zeukan bere burua", azaldu du Esther alabak. "Euskara ikasle kementsua zen, baina ez horretan bakarrik: ikasteko gogoa zuen". Euskararen tokia bereziki zaindu dute hitzartzeetan eta kantuetan.
‘Txoria txori’ kantatuz eman diote azken agurra #MarianoFerrer zenari, alabak hitzaldi oso hunkigarria egin eta gero. @berriapic.twitter.com/qWmarcZXTo
— Garikoitz Goikoetxea (@ggoikoetxea) 2019(e)ko uztailaren 16(a)
Gaixoaldi baten ondoren hil zen Ferrer igandean, baina azkenera arte heldu zion kazetaritza jarraitzeari. "Kiosko partikularra zeukan ospitalean. Dendara jaitsi, eta orriz orri begiratzen zituen egunkariak. Denak. Nahiz eta gero bakarra erosi". El kiosko de la Rosi saioan egin zuen ibilbide luzeena: 30 urtetik gorako bidea, 2004an erretiroa hartu zuen arte. Orduak eta orduak izan ziren Herri Irratian. "Aitak poz-pozik igaro zituen ordu horiek denak zuekin".
Ibilbide bat. Ibilbide baten azkena. Itzalpean, haize leunetan doa jendea parkean behera. Ferrerrek irratian egindako despedida jarri dute: "Eta komiko onek zioten eran: bizitzak aurrera jarraituko du. Haize onak eman diezazkizuela egun on asko". Ilea urdindutako bi gizon bidean doaz. "Ederra izan duk, neurrikoa", esan du batek. "Bera bezalakoa".
