2019an ez bezala, gaur egun Bastidako (Nafarroa Beherea) Pessarou auzoan den Murraka etxaldea bi partetan saldu gai ditu jabeak: etxea eta bost hektarea, 420.000 euroan, eta gainerateko 33 hektareak, 115.000 euroan. Jakin beharrekoa da laborantza lurrek, legez, laborantza lur egon behar luketela. Kasu hau salbuespena ez baita, saldu ahal izateko, laborantza proiektu bat duen erosle bat aurkitu behar luke jabeak. ELBren erranetan, bi proposamen ukanak ditu jadanik. Alta, etxeak lur gutxi ditu: bost hektarea errazki urpetuak izan daitezkeen eremuekin. ELBren ustez, «ezinezkoa litzateke lur horietan laborantza proiektu baten sartzeekin 420.000 eurotan erositako etxaldearen pagatzea». Horregatik, ELBk dio pentsa litekeela «laborantza proiektu faltsuak» aurkeztu direla.
ELBko kide Mizel Etxeberrik saltzaile espekulatiboei, etxe agentziei eta baita notarioei ere ondokoa argi utzi nahi die: «Euskal Herria ez da aberatsentzako jostalekua. Eta horren aurka borrokatuko gara». ELBk Euskal Hirigune Elkargoa, hautetsiak eta EPFL (Ipar Euskal Herriko Lurraren Erakunde Publikoa) deitzen ditu egoera honen inguruan eztabaida bat sor dadin, eta «erabakiak hartuak izan daitezen hitzetatik ekintzetara pasatzeko».
Bi arazo nagusi azaleratzen dituzte horrelako salmentek. Alde batetik, laborarien seme-alabak gero eta gutxiago instalatzen dira haien gurasoen segidan, eta lan sektore horretan hasi nahi dutenek ezin dute hain kario saltzen diren lekuekin negozio bat abiarazi. Bestalde, prezioen emendatze horrek gazteek Euskal Herrian bizi ahal izateko izanen dituzten arazoak ekartzen ditu, ELBren araberan.
Mota horretako salmenta espekulatiboei aurre egiteko aterabide handirik ez dute ELB bezalako konfederazio edo elkarteek. Kasu honetan, salmenta itxoin beharko dute laborantza salmentaz arduratzen den SAFERi (Lur Antolaketa eta Landa etxeen Sozietateak) laguntza galdetu aitzin. Salmenta prozesua hasi ondotik, hilabete eta erdi geldituko zaie SAFERek proposatutako prezio apalago batean erosteko prest litzatekeen pertsona baten atzemateko, betiere laborantza proiektu batekin gibelean.
Errepikatzen den kasu bat
Salmenta espekulatiboen fenomenoa ez da berria, eta, halako prezioetan saltzen dutenek saltzaile berriak eragiten dituztenez, gurpil zoro bat sortu da. Batzuen ustez, bide horretatik segituz gero prezioek ez dute behera eginen, eta, azken asteetan gertatu den bezala, etxe edo etxaldeek prezio horietan salmentan sartzen segituko dute. Adibidetzat har daiteke duela egun batzuk salmentara atera den 18 900 000 euroko Bidarteko etxe bat.