Konpentsazio arau berria onartu du Elkargoak, %98ko babesarekin

Euskal Hirigune Elkargoak ia aho batez onartu du gaur bizitegi turistikoen konpentsazio arau berria batzar batean. Turismorako bizitegien hazkundea oztopatzeko neurria joan den martxoaren 5ean bozkatu zuten lehen aldiz, baina higiezinen eta turismoaren arloko hainbat enpresak helegitea jarri zuten Paueko Administrazio Auzitegian, eta horrek araua behin-behinean bertan behera uztea erabaki zuen ekain hasieran. Auzitegiak ebazpenean azpimarratu dituen puntuak kontuan hartu, eta araua moldatu eta bozkatu dute: hautetsien %98k babestu du. 2023 hasierarako ezarri nahiko lukete neurria indarrean. «Guretzat biziki inportantea da neurria berriz bozkatzea», adierazi du aurretik Xebas Cristy Alda kolektiboko kideak. «Mezua argi da: konpentsazio araua ezarriko da. Ipar Euskal Herrian etxebizitza arloan inbertitu nahi luketenei segurtasun falta sortuko die horrek. Espero dugu halako operazioak egin nahi dituztenak hoztea». Herrian bizi plataformak berehala txalotu du neurria, eta «laster» manifestazio bat antolatuko dutela jakinarazi dute —azkena azaroan egin zuten, Baionan—: «Sekula baino gehiago, mobilizatuak geratzen gara herrialdean bizitzeko eta bizilekua hartzeko eskubidearen alde, eta ondoko egunetan jakinaraziko dugu eskubide hori aldarrikatzeko eta defendatzeko antolatua izanen den hurrengo manifestazio jendetsuaren data».

Filipe Aramendik aurkeztu du arau berria. Legea berantago sartzea indarrean eta «proportzionaltasun gehiago» izatea: horiek dira egin dizkioten aldaketa nagusiak. Helegitearen ondorioz legearen behin-behineko etetea berehala kentzeko esperantza dute. Aldaketen aurkezpenaren ondotik, Mathieu Bergek hartu du hitza. Alde eginen zuela iragarri du, baina dudak agertu ditu «metodoarekin eta estrategiarekin». «Etxebizitzaren krisiaren larrialdiaren aitzinean ezin dugu denborarik galdu. Zer bilatzen dugu, sinboloa edo eraginkortasuna?».

Colette Capdeviellek legea bozkatzera deitu du. «Hemen, Ipar Euskal Herrian, jende batzuen lanbidea da espekulazioa egitea. Zinikoa da, eta larrialdizkoa da horri aurre egitea». Gaineratu du etxebizitza turistikoen jabeen elkarteak legearen kontra idatzi gutunak «zur eta lur» utzi duela. Emmanuel Alzurik erran du etxebizitza turistikoak ez direla etxebizitzaren krisiaren kausa bakarrak. «Legea bozkatuko dut, noski. Baina begiratu beharko ditugu gure herrietako Hirigintza Planak ikusteko zein diren beste arazoak, hala nola etxebizitzen eskasia».

Azkenik, Jean Rene Etxegarai lehendakariak ere hitza hartu du. Legearen kontrako helegiteak eta kexak izatea saihetsezina da haren arabera, «sekulako interes ekonomiko eta espekulatiboak» dituelako jomugan. Eta halako neurriak hartzeko elkargoaren «ausardia» txalotu du.

Bizitegiak, lokal komertzial

Printzipio sinple bat aplikatzen du konpentsazio neurriak: kontsideratzen da bizitegi bat urte guzian turismora bideratua bada bizitegi hori komertziora bideratua dela. Ondorioz, lokal komertzial bat bizitegi bilakatzeko eskatzen zaio jabeari. Beren etxebizitza nagusia urtean 120 egunez baino gehiagoz alokatzen duten jabeei dagokie neurria, baita bigarren etxebizitza aldi baterako alokairuan eskaintzen dutenei ere. Konpentsatzeko, bizitegia hiri berean eskaini beharko dute, eta gutxi gorabehera ezaugarri berdinak izan beharko ditu.

Ekainaren 3an, neurria behin-behinean bertan behera uztea erabaki zuen auzitegiak, proportzionaltasun falta argudiatuta: ez da errana jabe guziek neurria betetzeko aukera luketenik. Aferaren sakoneko azterketa egin bitartean neurria eten zuen.

Gaur bozkatu duten arauak hainbat moldaketa ditu. Lehenik, «konpentsazio tituluak» gehituko ditu. Hau da, etxejabeak konpentsaziorako balio duen lokal komertzialik ez badu, beste bati eros diezaioke titulua. Enpresa kutsatzaile handiei onartzen zaienarekin parekatuko litzateke. Hala ere, Cristyk uste du eragin «marjinala» izanen duela. Arau berrian, etxe beheretan diren lokal komertzialak ere erabiltzen ahalko dira konpentsaziorako, baldin eta karrikara ematen ez badute. Azkenik, aplikazio epea dago. Paueko auzitegiak ebatzi zuen neurria bozkatu zenetik indarrean sartu arteko epea laburregia zela; horregatik finkatu dute 2023. urte hasierarako.

Bozkatutako arau berria auzitegiari aurkeztuko dio Euskal Elkargoak, behin-behineko etetea altxatu dezan. Hala eginen duela espero du Cristyk, neurriak izan ditzakeen eraginetan sinetsirik: 11.000 bizitegi «libratu» daitezkeela zenbatu du Aldak. Inbertitzaile berriak hozteaz gain, jadanik ari direnek jarrera alda dezaketela uste du: «Bizitegien erabilpen aldaketarako baimena ukan dutenek hiru urterako lortu dute; berriz eskatzen badute, konpentsazio neurria bete beharko dute».

Gaur goizean eskuorriak banatu dizkiete Euskal Elkargoko hautetsiei, turismo arloko enpresek emandako argudioei erantzuna emanez. «Zabaldu dute turismo bizitegietara heldu den publikoak 480 milioi euroko eragina duela lurraldearentzat. Zinezko zenbakia erdia baino gutxiago da». Aldaren arabera, urte osoan bizi direnek ekarpen ekonomiko handiagoa egiten dute. «Bizitza sozialean duen eragina ere kontuan hartu behar da».