«Zaila da irakasleak atzematea eta atxikitzea»

Joan den urrian, AEK-ko langileek agerraldia egin zuten beren prekaritatea prentsaren aitzinean agerian emateko. Jendeak euskara ahal bezain merke ikasteko parada izan dezan, AEK-ko irakasleak soldata apalekin ari direla adierazi zuten. Ihintz Olidenek (Paris, 1972), Ipar Euskal Herriko AEK-ko koordinatzaileak, egoera esplikatu du, eta deiadar horren ondokoak azaldu.

Helduen euskalduntzeko behar diren ahaletarik urrun zaretela salatu duzue. Zergatik?

Lehenik eta behin, Korrikan aipatu genuen bezala, doakotasuna da, guretzat, ardatz nagusi bat, zeren eta euskara ikastea eskubide bat da. Eskubideak ez dira erosten. Eskubide bat denetik, dohainik izan behar da ikaslearentzat. Doakotasuna bultzatzeko, instituzioen laguntza behar genuke. Gaur egun, laguntza batzuk baditugu, baina doakotasuna ez da bermatzen. Euskara ikasteko oztopo ekonomikoa ahalik eta gehien erditik kentzeko, prezioak ahalik eta apalen atxiki behar ditugu. Indarra AEK-k egiten du —langileek eta irakasleek—, jendeari gogoa emateko euskara ikasteko, engaiamendu handia baita astean bost edo sei oren hartzea.

Kostua zenbatekoa da AEKrentzat?

Gaur egun, ikasleak pagatu oren bat kurtso, 2,95 orenen heinean dugu. Horren ondorioz, gure jarduera defizitarioa da. Hori konpentsatzeko, soldata apalak baizik ez ditugu eskaintzen ahal, kontuan hartuz gure aurrekontuaren %75 soldatetan dugula. Erran nahi du ezin dugula soldata duinik eman. Prekaritatea hortik heldu zaigu. EEPren diru laguntzak baditugu, baina ez da aski soldata duinak izateko.

Urriko deiadarraz geroztik, izan duzue harremanik EEPrekin? Euskal Elkargoarekin?

EEPrekin pare bat bilkura egin ditugu gure egoera ekonomikoa aipatzeko. Simulazio batzuk ere aurkeztu ditugu egoera zuzentzeko eta soldata duinak izateko zer itxura lukeen erakutsiz. Momentuz, ez dugu erantzunik.

Zer erran dizuete?

Errealitate bat deskubritu dute, segur aski ezagutzen zutena, gure aurrekontuak urtero ikusten dituztelako diru laguntza ematerakoan. Baina egoera gordin bat erakutsi diegu —datuekin, soldatak nolakoak diren—; alarma bat ere piztu zaie, eta jabetu dira horretaz. Gero, ez dakit zer erabaki harraraziko duen. Euskararen Nazioarteko Egunean Antton Kurutxarrik [EEPko lehendakariak] aipatu zuen garai txarrean heldu garela, erranez gaur egun elektrizitate eta gas fakturak anitz handitu direla, eta esplikatzeko kutxak hutsak zirela. Ez digu horrek holako seinale baikorrik eman. Maluruski, guk ere badakigu zer den faktura horiek pagatzea eta errealitate hori ezagutzen dugu, baina, hizkuntza politika sendo bat behar baldin badugu, finantzaketa bat izan behar da, eta langileek duinki lan egin behar dute.

Irakasleak bilatzerakoan, badu eraginik prekaritate horrek?

Bai, badu eragin zuzena. Zaila da irakasleak atzematea. Besteak beste, soldata ez delako baitezpada interesgarria. Eta irakasleak atxikitzea ere zaila da. Urte bat edo bi egoten dira, eta, gero, postu hobeak atzematen dituzte edo beste leku batzuetara joaten dira.

Soldaten heinari lotua da bakarrik?

Euskalgintzan, oro har, zailtasunak badira postuen betetzeko. Euskal hiztunik aski ez delako denetz ez dakit. Gure kasuan, adibidez, euskaraz eta frantsesez jakin behar dugu ongi, eta Hegoaldeko hautagaitza anitz jasotzen ditugu, euskara maila biziki onarekin, baina frantsesa ongi jakin beharrak zailtasun bat ekartzen du.

Ikasleen aldetik beti galde azkarra duzue?

Bai. Aurten ere izen-emate kanpaina ona izan dugu. Kopuruak mantendu dira. 1.400 ikasle ingurutan gara. Anitz gora egiten ari dira bakantzetako ikastaldi trinkoak —abendukoa, otsailekoak orain, pazkokoak—. Anitzetan, gau eskoletako ikasleak dira maila hobetu nahi dutenak. Udan, barnetegia ere izaten dugu, Urepelen.

Ikastaldi trinkoak eraginkorrak zaizkie ikasleei?

Bai, praktika gehiago dutelako. Aste batez maila segurtatzeko eta sakontzeko laguntzen du. Barnetegiek, bereziki, anitz laguntzen dute urte batetik bestera jauzia egiteko; bereziki, ez zarelarik inguru euskaldun batean bizi.

Lan alorka muntatu Xede taldeek badute arrakasta?

Biziki ongi ari dira. Langile eta kolektibitateei zuzentzen zaizkien klaseak dira. Oihartzun onak ditugu enpresetarik.

Enpresetan, langileen ordutegian integratu formakuntza egokitu horiek ate bat irekitzen dute?

Segur da badela hor sekulako lana egiteko. Zerbitzu publikoetan ere bai; adibidez, badakigu ospitaleetan eskaera badela. Gero, antolaketa konplikatuak dira; anitzetan, txandetan lan egiten dute, eta zaila da zerbait antolatzea. Etorkizunera begira, badugu lan handia egiteko, baina horren gibelean finantzaketa mota bat behar dugu. Hori dena ezin dugu bakarrik eraman.

Ikasleen galde azkarra, beraz, baina beti ahal berekin?

Gero eta irakasle gehiago behar ditugu, gastu gehiago, baina diru laguntza beti berdina da. Adibidez, Hegoaldean jardueraren araberako diru laguntza jasotzen dute: hainbeste klase ordu, hainbeste laguntza erakundeetatik. Gure jardueraren %30 da diru laguntza. Euskal Autonomia Erkidegoan, %60 da, eta Nafarroan, %39.