Noiz arte Espainiaren guda-politika?

Abuztuaren 11n, Pernando Barrenak EiTBen galdetu zuen —Josu Uribeetxebarriaren gose greba dela eta—: «Noiz arte Espainiaren guda-politika?». Izan ere, Espainiak Euskalerriarekiko daraman politikagintza guda-politika dela nabarmena baita, guztiz zentzuzkoa zen haren galdera: Noiz arte? Si vis pacem para bellum, esan ohi zuten antzina, hau da, bakea nahi baduk, guda presta ezak. Hara, bada, guda eta bakea uztarturik! Baina goazen hurbilago, XIX.era, Clausewitz-ek, militarra eta politikaria baitzen, ea guda zer zen galdetu zuen garaira, hain zuzen. Clausewitzek, gudari buruz idatziriko liburu batean, horrela erantzun zuen: «Guda, bestelako bitartekoen bidez, jarraitu egiten duen politika da».

Foucault-ek, berriz, XX.eko filosofoa izaki eta, Genealogía del racismo izeneko liburuan, Clausewitzena gogoan hartuta, galdetu zuen: «Nori bururatu zitzaion Clausewitzen galdera-erantzunak atzekoz aurrera jarri eta esatea: guda politikagintzaren jarraipena baldin bada, orduan politika gudaren jarraipena ere bada».

Baina, azpi-azpian, Foucaultek estatuaren arrazismoarekiko zuen jakin-mina zera zen: zer da estatuaren menerapena? Eta hara hemen bere erantzun zorrotza: estatuaren menerapena guda da. Estatu eratzaileen lehen-leheniko guda bere hiritarrei zuzendurikoa da, non bere hiritarren menerapena, guda-politikaz lortzen baita. Azken batean, zehaztasun gehiagotara sartu gabe, Foucaultek estatu arrazismoa zera honi deitzen dio: menerapenguda-politikari.

Gatozen orain gure egunotara. Menerapenaren gertaera ez da isolaturik aztertu behar. Badaude egin beharreko beste galderak ere. Estatuko menerapena zertarako? Zer helburu lortzeko? Zer eredu hartu eta jarraitzeko? Estatu eredu asko dago. Aurten bertan, historiako ispiluari begira jarri gabe, Siria,Norvegia, Eskozia eta Espainiako estatuek eredu eta helburu diferenteak dituztela agerian utzi digute. Aurten, estatuek bere hiritarren aurka daramaten menerapen gudaren isla argienak Siria eta Libia izan dira, herriak menpe hartzeko, gudari eutsi baitiote. Hori zen, hain zuzen, Foucaultek adierazi nahi zuena: Estatuak bere hiritarrak berak hartzen dituela, lehen-lehenik, guda objektutzat. Foucault zorrotzak, berrogei urtez aurretik, Siriako gudako argazkilari lanetan bailebilen, estatuen menerapen-gudak deskribatu zituen.

Norvegiako estatuak, alderantziz, herriari menerapen demokratikoa eta mugatua eragin nahi diola adierazi du; Clausewitzen eta Foucaulten ekuazioak, nolabait, hautsi egin nahi dituela.

Eskoziak, Irlandako gudaren ondorioz, erreferendumaren bidez independentzia lortu nahi du. Eta Ingalaterrak, Irlandako eskarmentuaren ondorioz, gudari muzin egin, eta erreferenduma onartu egin du. Suitzak, berriz, nazio anitzen lankidetza bultzatzeko, estatu eredu konfederala asmatu zuen aspalditxo, eta haren ereduak hortxe dirau zutik.

Espainiak, ordea, ez du Suitzako, ez Norvegiako, ez Eskoziako, ez Ingalaterrako eredurik nahi. Espainiak ez du Kosovoren independentzia onetsi —nahiz eta orain Serbia bera ere onesteko bidean jarria izan—, ezta Eskoziarena ere —nahiz eta Ingalaterra onesteko prest egon—; horiei, gainera, duela hilabete batzuk, mehatxuka aritu zitzaien eta gatazka diplomatikoa sortu zuen. Ezta Suitzako eredurik ere. Espainiak inperialismo etnozidioak nahi ditu. Hori du bere helburua. Ez da hauteskundeetako taktika; ezta militar estrategia ere. Helburu da. Baina ez alderdi nagusiek itun baten bidez adostutako helburua. Areago. Estatuko instituzioen eta indar politiko guztien helburu da. Gainera, inperialismo guztiek, bideragarriak izango badira, populazioaren fanatizazioa behar izaten dute. Eta herriaren fanatizazio inperialista hori, mendez mende lan horretan aritu eta gero, lortua du Espainiak. Hara hor epaileek presoen aldeko manifestazioak debekatzeko aitzakia: «Manifa horiek terrorismoaren aldekoak bilaka daitezkeelako». Horren arabera, inor ezingo litzateke 13-17 urteko gaztetxoen irakasle izan, adin urrikoen bortxatzaile bilakatzea posible bailitzateke. Hori da herriaren fanatizazioa bultzatzea! Ez da bakarrik estatuaren helburua, baizik Espainiaren helburua.

Norvegia, Eskozia, Ingalaterra eta Suitzako ereduetatik oso urrun ikusten dut Espainia, urrunegi. Hara hor Peregil irlaren adibidea. Hara hor, Espainiako inperialismoak eta haren konkistatzaileek herrian duten ohorea eta onarpena. Hara hor putxerazoak. Dagoeneko, jendea hautagai bati el putxe eta haren taldeari la banda del putxe deitzen hasia zaie. Siriako eta Libiako eredutik hurbilegi ikusten dut Espainia.

Beraz, noiz arte Espainiaren menerapen guda-politika? Independentzia lortzen dugun arte.