Turkiako krisi ekonomikoa sakonagoa da egunez egun, herritarren erosahalmena gero eta txikiagoa da, eta langabezia, gero eta handiagoa. Pobrezia gailentzen ari da, patua gailentzen den bezala. Ziurgabetasuna handituz doa, elur bola baten antzera. Hauteskundeak gertu daude, eta alderdiak prestatzen ari dira. Datorren prozesuak eta gertakari politikoek erakutsiko digute zer pasatuko den.

Baina nabarmendu beharra dago geure etorkizunaren inguruan erabaki dezakegula, eta ez dugula politikarien esku utzi behar: ahalegin handiagoa egin behar dugu, eta borrokatu. Gure hitzaren ahalmenean sinetsi behar dugu. Bestela, are okerrago egongo gara. Politikariek krisi ekonomikoa jotzen dute herrialdearen arazo nagusitzat, baina ez dugu ahaztu behar arazo nagusiak beste batzuk direla: demokratizazioa, askatasunen murrizketa eta giza eskubideak. Zapalkuntza areagotuz doan eta askatasunak mugatuz doazen herrialde batean, ezinezkoa da ongizatea eskuratu eta krisi ekonomikotik ateratzea.

Alderdi politikoak hasiak dira promes itxuragabeak egiten. Gobernuak edo oposizioak oinarrizko arazoa ondo diagnostikatu ezean, ezingo diote luzarorako irtenbiderik eman ezein arazori. Ezinezkoa da egungo arazoei luzarorako konponbideak aurkitzea «kurduen auzia» ebatzi gabe.

Prentsa askatasuna

Prentsa askatasuna da herrialde baten oinarri nagusietako bat. Kazetariek, atxilotuak izateko arriskurik gabe, aske idatzi eta informatzeko aukera duten toki bat. Adierazpen eta pentsamendu askatasunak bermatuta egon behar du konstituzioan. Zoritxarrez, oso zaila da Turkian prentsa askatasunaz aritzea. Eztabaidagai izan da urteetan, baina orain arte ez zaio irtenbiderik eman. Kazetariak beti izan dira atxilotuak, mehatxatuak eta zentsuratuak. Horrek ondo azaltzen du zertan diren gaur egun herrialdea eta gure kasua.

Ez dago fiskalik akusazio gehiago fabrikatzeko

Urteetan, gobernuek desitxuratu egin dituzte gertakariak, eta erretorika hau zabaldu: «Turkian ez dago kazetaririk espetxean». Arazo hori konpontzen saiatu beharrean, errealitatea ukatu dute. Oxala, gure lagun kazetarietako bat bera ere ez balego kartzelan. Nahiago nuke gutun hau espetxe batetik idatzi ez banu, baina, egia esan, bi hilabete daramatzat kartzelan. Ekainaren 16an, hamasei kazetari atxilotu zituzten Diyarbakirren. Bidegabeki espetxeratuta egon gara bi hilabetez. Sumarioa sekretupean gordetzeko agindua emana dago, eta jada ez dago fiskal bakar bat ere akusazioa idazteko; izan ere, gu atxilotzeko agindu zuena goragoko maila batera igo zuten atxiloketen ondoren.

Gure lanbidea defendatzen dugu

Urteetako lan esperientzia duten hamasei kazetari legez kanpo espetxeratu zituzten. Hamasei kazetari atxilotzeak ez du inongo arazorik konpontzen, eta argi erakusten du nolakoa den prentsa askatasuna herrialde honetan. Gertakariak ezin dira isilarazi atxiloketen eta errepresioaren bitartez, eta kazetariek ez dute atzerapausorik emango. Prentsa libreak tradizio luzea izan du herrialdean. Kazetariek garesti ordaindu dute. Tradizio hori ez da amaituko gu atxilotuta, eta egia ez da isilaraziko. Uste dugu gure kideek benetako kazetaritza egingo dutela aurrerantzean ere. Gauden lekuan gaudela, gure kazetaritza defendatuko dugu, eta ez dugu inoiz egia arriskuan jarriko.

Lerro hauek idazten ari nintzela, ziegako leihotik alanbrezko hesiari begira, albiste bat entzun dut, azpiko ziegako telebistatik zetorrena. Halako albisteek hunkitu egiten gaituzte espetxean, hemen mugatuta baitauzkagu telebista kateak: «Kazetari Turkiarren Elkarteak (TGC) Diyarbakirren atxilotutako hamasei kazetariei eman die aurtengo saria». Zoriontsu eta harro sentiarazi ninduen. Baina nabarmendu nahi nuke kazetariak garela eta ez diogula inori demostratu behar. Espetxean kazetaririk ez dagoela esaten dutenei erantzuteko balio du sari honek. Deliberamendu berarekin defendatuko dugu kazetaritza. Egia idatzi eta ezagutaraziko dugu, eta herriaren ahotsa izango gara.

Elkartasunerako deia

Elkartasuna zein garrantzitsua den jabetu gara berriz ere. Elkartasun sarea zabaldu behar genuke, «kanpotik barrura, barrutik kanpora». Lotura estuagoa izan behar da kartzelatutako kazetariekin, eta kasu handiagoa egin behar zaio haien ahotsari. Elkarrekin, lor dezakegu, eta zailtasunei aurre egin.

Eskerrak eman nahi dizkiegu lagun, elkarte eta kazetari erakunde guztiei erakutsitako elkartasunagatik.

Gertatutako guztia gorabehera, ondo ari gara, indartsuak gara, eta garrantzitsuena: arrazoi dugu. Irrikan gaude Turkian zapalkuntza bukatu eta berriz idazten hasteko. Kazetariak gara, arrazoi dugu, kartzelatik aterako gara, eta lanean hasiko gara berriz. Espero dut laster elkartuko garela, aske.

Aziz Oruç, MA Mesopotamia albiste agentziako editorea, kartzelan dago Diyarbakirren (Amed), «erakunde terrorista bateko kide» izatea leporatuta. Oruçek testu hau bidali dio BERRIAri.

Berriz ere atxilotu naute nire kazetari jardunagatik. Nire kide kazetariak bezala, ni ere legez kanpo atxilotu naute. Beste dozenaka mila pertsonari bezala, gobernuak jazarri egin dit. Kartzela eta errepresioa ez dira errazak eramaten. Nahiago nuke hain garesti ordaindu behar izan ez bagenu, baina, kazetaritzaz eta egiaz den bezainbatean, ez zaigu damutzen egindakoa.

Nire emaztea eta bi seme-alabak ere gorriak ikusten ari dira atxilotu nautela eta. Hala ere, seguru nago elkartasunari esker ere lortuko dugula zailtasun hauek gainditzea.

Konfidentzialtasunari eusteko agindu bat dago nire espedientean. Fiskalarenean deklaratzen izan ginenean, jakin genuen delitutzat jotzen zirela ez soilik gure albisteak eta telebista programak, baizik eta baita elkarrizketetan egiten genituen galderak berak ere. Konturatu ginen gure krimena zera izan zela: kazetaritza egitea. Nik neuk urtebete pasatxo neraman Kalearen soinua izeneko telebista programa bat egiten, eta poliziek atal guztiak ikusi dituzte, nire galderetan delitu zantzuren bat aurkitzeko. Hori gutxi ez, eta Poliziak gazte bat atxilotu du nirekin hitz egite hutsagatik. Ispartan atxilotu zuten, eta egunak eta egunak egon behar izan zuen zain, zergatik atxilotu zuten ere ez zekiela. Debekatuta dago galderak egitea, baita erantzutea ere. Horrek berak ederki erakusten du nola gauden.

Baina gure lagunetako inork ere ez du deliturik egin, eta den-denak dira kazetari itzaltsuak. Urteak daramate kazetaritzan lanean. Kazetaritzan aritzeagatik atxilotu dituzte. Eta helburua da ez uztea beren lana egiten. Prentsa librearen tradizioari segitzen dioten kazetari ausarten kontrako operazio bat da. Prentsa kurduaren ahotsa isilarazi nahi dute. Kurduen eta kazetari kurduen bitartez, estatua mezu bat bidaltzen ari zaio Mendebaldeari. Nik ere mezu bat bidali nahiko nuke hemendik: bat eginda ekin behar diogu, ez bereizita. Elkartasunez jokatu behar dugu, gure txanda noiz iritsiko zain egon gabe. Beldurrik gabe idatzi behar dugu, eta besteen ahotsa izan. Bestela, argi dago zer gertatuko den.

Galdetzea bera delitutzat jotzen dute. Agintariek behin eta berriz egiten dituzte honelako galderak: «Zer esan nahi duzu kurduen auziaz ari zarenean?»; «Badago kurduen auzi bat?»; «Zergatik egin dituzu galderak atxilotuen inguruan?»; «Zergatik egin dituzu galderak bakartzearen inguruan?»; «Zergatik egin dituzu galderak operazio militarren inguruan?». Zer galdetuko du, bada, kazetari batek? Galderak egiten segituko dugu. Van-eko helikopteroaren kasuan [Turkiako poliziek atxilotutako bi gizon helikoptero batetik bota zituztela salatu zuten 2020an; haietako bat hil egin zen. Nazioarteko erakundeek ikerketa bat eskatu diote gobernuari], zera galdetu zieten gure lagunei: «Zergatik ez dituzue egiten albiste sentsazionalistak eta kirol albisteak?».

Azkenean, hiru aste baino gehiago itxaron ondoren, besarkatu ahal izan ditut nire seme Aren eta nire alaba Nisa. Galdetu didate: «Aita, albisteak egiteagatik zaude kartzelan?». Eta nik, baietz: albisteak egiteagatik sartu nautela kartzelan. Hori dela albisteak egitearen ordaina. Baina esan diet laster itzuliko naizela etxera.

Elkarrekin egin behar dugu bide hau, eta espero dut elkarrekin topo egingo dugula, berriz ere, libre gaudenean. Elkartasuna izugarri garrantzitsua da guretzat. Agur bero bat, eta eskerrik asko BERRIAko kide guztiei.