Juan Ignazio Zulaika

Hilabetea: ekaina 2018

Paul Newman

(1988ko Maiatzak 5, Bridgeport, Connecticut, Estatu Batuak)

Sei bat aste baziren grebara atera ginela Estatu Batuetako 14 pilotalekuetan. IJAPA sindikatuko ordezkariak, Gabino Ezpeletak, esan zigun Farfield-go (Connecticut) epaitegira joan behar genuela. Hearing edo bista bat burutzekoa zen bertan eta komenigarria zela pilotariok azaltzea. IJAPA Player jartzen zuen kasaka gorriaz eta kolore eta logo bereko biseraz.  Enpresari erakutsi behar genion elkarrekin geundela pilotariok.

Ez zen lehen aldia epaitegira joaten ginela; azkena ere izango ez zena.

Bigarren solairuko areto batean ospatzen zen bista. Ireki nuen atea eta tupust egin nuen pertsona batekin. Altu samarra, oso argala. Begi urdinak begirada berezikoak.

Berehala ezagutu nuen: Paul Newman aktorea. Urduri jartzeko astirik ez nuen izan. Alboratu nintzen excuse me zabuka ahoskatuz; irrimarra eskaini zidan. Don´t worry, erantzun zidan. Kalerako bidea hartu zuen. Ez  dakit nondik, baina, ausardia izan nuen uju egiteko.

Mister Newman, excuse me, can I talk to you for a minute —aurrera jarraitu zuen, entzungor. Halako batean, ordea, jiratu zen eta begira-begira geratu zitzaidan, ondoren niregana hurbilduz.

Sure I do —esanez.

You must be one of these jai-alai players that are striking— jarraitu zuen.

How is everything going?

Ahal genuena egiten ari ginela, enpresariek eskirolekin moldatzen ari zirela, eta orain auzia epaitegietan erabakiko zela, gure nahiaren kontra.

—I read something about that in the paper —irribarra ezpainetan eta begi urdinen distira.

Derrepente, Bridgeport Jai-Alaira eginiko bisitaz hasi zen hizketan, frontoia inauguratu berria artean, tarteka joaten zela. Behin, berebiziko harrera egin ziotela pilotariek aldageletan azaldu zenean.

How is Okamika doing? —galdetu zidan.

O boy! he was such a fabolus player.

Esan nion urteak zirela Okamikak erretiroa hartu zuenetik. Intendentearen kargua hartu zuela. Garai hartako giroaz mintzatu zen, Ondarresen dotoreziaz, Tximelaren ikusgarritasuna horman gora bi pauso emanez… Frontoira mozorrotuta sartzen zela, jendeak bakean utz zezan; izan ere, Wesporten bizi baitzen, hogei minutu pilotalekutik. Hain jatorra ematen zuen Newmanek, nik ere esan nion Daytonako Speedwayen 24 Orduetan Porsche 944 batean korritzen ikusi genuela, gu zirkuituko bihurgune batean geundela eta berak eskua altxatu zuela. Guri  agur egiten zigula pentsatu genuen leheneng, baina berehala konturatu ginen aldamenean zeuden morroi batzuei zuzentzen ari zela.

Urte hartan seigarren egin nuen, Mariok (Andretti) irabazi zuen. Zuen ondoan zeudenak nire Wesportko kuadrillakoak ziren, Barney, Scotty, Sorredore, Alby… astean behin elkartzen garenak billarrean jolasteko.

Epaitegiko korridoreak betetzen hasi ziren, gehienak, nirea bezalako uniforme gorriaz: lankideak. Paul Newmanek esku hauskor bat luzatu zidan bostekoa emanez.

Good luck boys —irribarretsu, nire eskua gogotik estutuz.

Thank so much Mister Newman, I realyy apreciate it.

Biharamunean Bridgeport Herald-en irakurri nuen, Paul Newman Wesporteko epaitegian izan zela, auzi bat zuela bere bazkidearekin batera,  Newman’s Own izeneko saltsa bat sortu zuten entsaladei eransteko, etekin guztiak karitateko ekintzei bideratuz. Desadostasunak medio epaitegian bukatu zuten bi bazkideek.

(Zazpi urte geroago, Paul Newmanek, 70 urterekin, Daytonako 24 Orduak irabazi zuen.  Poz galanta sentitu nuena).

Jatorra, Paul Newman.

Erremontea, erromantikoen uharte

Egun gutxiko aldearekin agertu ziren komunikabideen aurrean Josemari Barrenetxea eta Koteto Ezkurra. Barrenetxea, Oriamendi taldeko arduraduna da, erremontea zulotik ateratzeko azken ahalegin enpresariala. Hurbiletik begiratuz gero, ordea, Barrenetxea erromantikoen uharteko azkeneko mohikanoa da.

Koteto Ezkurra egun batzuk geroago agertu zen medioen aurrean. 44 urte ditu eta, agur esateko ordua iritsi zaiola, aitortu zuen doneztebearrak. Etxeko egongelako apalak trofeoz eta txapelaz gainezka dauzka, baita oroitzapenez ere. Bera izan baita azken hamarkadetako erremonteko pilotari onena. Seguruenik, inoiz izan den handienetakoa ehun urteko historia duen pilota modalitatean. Datorren irailaren 26an jokatuko du azken partida, Hernaniko (Gipuzkoa) Galarreta pilotalekuan.

Kostako da beste Koteto bat sortzea baldintza normaletan. Are gehiago, erremonteak pairatzen ari den egoera iluna ikusita. Erremontea zulo batean sartuta dagoela esan zuen nafarrak, aldaketa sozialak medio; hitz bitan, zaleek bizkarra eman diotelako erremonteari.

Paradisu baten antzeko uhartean bizi ziren erremonte zaleak Ezkurrak debuta egin zuenean, orain dela 28 urte. Gaur egun, ordea, ozta-ozta irauten du bizirik. Noiz arte? Kalean da galdera.

Diru eske azaldu zen Barrenetxea Diario Vasco egunkarian; diru publiko eske , hain zuzen. 600.000 euroko aurrekontua dauka urtean Oriamendi enpresak erremonte profesionala kudeatzekoa, astean lau jaialdi eskaintzeko, jaialdi bakoitzean 150-200 ikusle biltzeko, bataz beste.

Eusko Jaurlaritzak 150.000 euroko diru laguntza eman zien, hiru urterako. Akordioa hiru urte bukatu zela eta, geroztik, ez dute erantzunik jaso euskal administrazioaren aldetik.

Galarreta, erromantikoen uhartea, nonbait, urrun samar gelditzen da Gasteiztik.

Duela 50 bat urte eraiki zen Hernaniko Galarreta pilotalekua. “Orioko erromantikoak”, izenarekin bataiatu zituzten garaiko prentsak sustatzaileak.

“Nola liteke frontoi bat eraikitzea hirigunetik hain urrun?”, galdetzen zuen jendeak. Erokeriatzat hartu zen. Are gehiago, 50 miloi pezetako inbertsioa zela jakin zenean. Eromena! Bada, urte bakar batean amortizatu omen zuten inbertsioa Orioko erromantikoek.

Ukaezina da erremontea maite zutela oriotar enpresariek. Ukaezina den bezala negozio bezala sortu zela Galarreta, negozio egiteko sortu ziren bezala gainerako pilotalekuak, modalitate ezberdinetan. Ahalik eta diru gehiago irabazteko asmoz. Pilota industrialaren zainetan, beraz, odolaren ordez, pezetak lehen, euroak gero, ibili dira.

Apustuzaleek beste eremu erakargarriagoetara jo dute, ihes egin dute uhartetik. “Orioko erromantiko” haiek hilobiratu zituzten eta beraiekin batera, banan-banan, uharteko biztanleak. Galarretako gain-behera etenik gabekoa izanda. Meategia agortu arte atera zioten zukua. Zikloa, beraz, amaitutzat eman al daiteke. Kotetoren erretiroak mezu sinbolikoa ote darama. Zisnearen kanta?

Erresistentziak badira, Josemari Barrenetxeak ez du amorerik eman nahi. Erromantiko honek sakrifizioa eskatzen du sakrifikatuta izan aurretik. 31 pilotariz osatutako koadroa nahikoa sakrifikatzen ari da uhartea ur gainean mantentzearren, diru apurra eramanez etxera. Erremontea maite dutelako jarraitzen dute. Erremontea bizirik ikusi nahi dutelako.

Barrenetxea kexu agertu zen prentsaurrekoan. Zergatik ez beraiei ere beste modalitateei ematen zaien diru-laguntzak? Bere esanetan, 2.000.000 euroko laguntza du urtean esku-pilotari; palak, 1.400.000; zesta-puntak, 200.000.

Koteto Ezkurra irailaren 26an jokatuko du azken partida. Egun horretan, Galarreta uhartea leporaino beteko da. Babestuta sentituko da Doneztebeko fenomenoa. Erromantikoz inguratuta; baita ere, azken urteetan agertu ez direnak ere aldamenean izango ditu.

Sinbolismoz jositako agurra izango da. Kotetok erretiroa hartuko du, erremonteak iraungo al du?

© 2023 Kontrakantxatik

Theme by Anders NorenUp ↑

Featuring WPMU Bloglist Widget by YD WordPress Developer