Eric Jaka zeruan sentitu zen Eskuz Banakako finalerdia irabazi zuenean. Geroztik, zeruan eman du ia astebete. Zerutik lurrera zetorrela —finala jokatzeko Altuna III.aren aurka— lainoen artean, Maradonarekin egin zuen topo. Zertaz aritu ziren, ez dut elkarrizketaren berri. Dakidana da: “Maradona ez zela edozein izan, larruzko pilota bati itsatsitako pertsona bat izan zela, dohain zerutiarra izan zuena baloia oso ondo tratatzeko, gerlari bat”… Halaxe kantatu zion Andres Calamarok.
Donostiako Kontxako paseoan buelta bat emanez, 20 bat lagunez osatutako taldea sumatu nuen hondartzan, argentinar bandera airean, Bocako kamisetak, Argentinos Juniorsekoak ere bai, kandelak piztuta zeuzkaten aldaretxo batean, burumakur batzuk, zerurantz begira besteak; otoitzean denak. Santutegi bat. Maradonianoen elizako feligresak? Maradona, dagoeneko, zeruko bidean zen, gerlariei dagokien Olinporako bidean.
Zestoan (Gipuzkoa) bada beste santutegi bat, Xabier Iriondo pilotazale amorratuak sortutakoa. Etxabe bat santutegi bihurtu duena, ez Maradonaren aldekoa, ez. Eskuzko pilota memorabilia pilatu du bertan: ehunka argazki ditu, liburuak ugari. Pareta korrederak mago baten xistera batetik bezala agertzen dira derrepente, sabaia, dena eskuzko pilotari txapeldunekin beteta. Museo txiki bat da Iriondorena. Buruz buru txapeldun izandakoek leku berezia dute santutegian.
Egunero joaten da etxabera. Ez dut uste kandelak piztera, ezta otoitz egitera ere. Pilota bizimodu bat izan da beretzat. Entretenimendua. Gozatu eta lagun asko egin ditu pilotari esker. Dedikatoriak ikusi besterik ez.
Iriondok begi onez ikusten du Jokin Altuna, faboritoa finala jokatu aurretik. “Beldur baino, ez ote zuen finala galduko”…
Eric Jaka ez da edozein hemendik aurrera. Finala irabazi zion Altuna III.ari, kostata, 22-20, baino irabazle. Eric Jaka pilota bati itsatsitako pertsona bat zela bagenekien. Pilota oso ongi tratatzen duela erakutsi zuen Bizkaia pilotalekuan. Gerlari bat dela Eric Jaka.
Galdetu bestela Xabier Iriondo “beldur zen gizonari”. Ba ote zuen zestoarrak Maradonak eta Jakak edukitako elkarrizketaren berri? Edo, agian, bere beldurrak terrenalagoak ziren. Ez daukala leku gehiago bere etxabean beste gerlari baten argazkia sartzeko. Izan ere, Jaka txapeldun berria baita. Bere tartetxoa irabaziz santutegian. Baina non? Biharamuneko buruko minak Iriondorentzat.
Juan Ignazio Zulaika
Hilabetea: azaroa 2020
Azaroak 23, Arantzatzuko Amaren Egutegiak orriaren erdian esaldi hau: “Gose handiarentzat ez da ogi beltzik”.
Ogi beltzak fama txarra dakar: miseria, eskasia, arrazionamendua… garai beltzen adierazle. Gerra edo gerra osteko denborarekin lotzen dut nik, aurrekoei entzun bainien ogi beltza nola jaten zuten, ogi zuria geroago etorri zela bizi baldintzak hobetzen joan ahala.
Gure zesta-puntako maisuak, Rafael Elizondo andoaindarrak, gerra Filipinetan ezagutu zuen, Manilan, 1944an. Beltzak ikusi zituzten japoniarren hiru urteko inbasioaren ondorioz, egoera beltzten joan omen zen estatubatuarrek erasora jo zutenean, eta, japoniarrak desesperaturik, sekulako triskantzak atzean utzita. Bi pilotarik, Aiestaranek eta Mugartegik, Elizondoren lankideak biak, bizia galdu zuten. Bizirik atera zirenak, apenas ezer jateko edo edatekorik. Ezta ogi beltza ere.
Tolosako Beotibar frontoian Elizondo gurekin, mutikoekin haserretzen zenean, kasurik egiten ez geniolako, zera leporatzen zigun, irribarre sarkastikoaz: “Zuek! Ogi beltza besterik ez duzue jango”… Guk ez genion ulertzen, bakarrik etorkizun beltza aurreikusten zigula antzematen genuen. Irribarre txikiarekin erantzuten genion munduan zehar ibilitako maisu zaharrari.
Bestetan, berriro haserretzen zenean (maiz gertatzen zen), zera esaten zigun: “Zuek! Alegiatik (Tolosatik hiru kilometrora dagoen herria) haratago ez zarete joango”. Berriz ere, etorkizun beltza iragartzen zigun, oraingoan ogi beltza bertan jatera kondenaturik. Mundu txiki hura izango zela gure destinoa, eta ez Alegiatik harantz imajinatzen genuen Lur Agindua, Madril, Bartzelona, Estatu Batuak, Mexiko… Irribarre txikia agertzen zen gure aurpegi inozoko ezpainetan.
Alegiatik gertu sortu zen Altuna III.a, Amezketan. Ez zuen, adinarengatik, entzungo “ogi beltzarenak”, etorkizun beltzaren seinale. Txikitatik ogi zuria ezpainetan, bide gozoa ezagutu du orain arte. Atzo, azaroak 22, une beltzak pasatu zituen amezketarrak Darioren kontra eskuz Banakako Txapelketan. Azkenean, ordea, erraz antzean nagusitu zen, finalerako pasea lortuz.
Elizondok, Alegia aipatu ordez, Lizartza aipatu zezakeen, hiru bat kilometro baitaude Tolosatik, garai hartako bide bakarra Iruñera joateko, handik Zaragoza… mundu zabalera. Lizartzakoa da Eric Jaka: hark ere Banakako finalerako txartela lortu zuen joan den larunbatean, Elezkano II.aren kontra. Ez du bide samurra izan lizartzarrak, beltzak ikusi zituen Bakaikoaren aurka lehendabiziko kanporaketan; erraz irabazten joan arren, azken beltzean bi tantoko bentajarekin konformatu behar izan zuen. Urrutikotxea kanporatu ondoren, Elezkano gero, zeruan sentitzen dela adierazi zuen.
Gose da Jaka, gose Altuna III.a. Eta “gose handiarentzat ez da ogi beltzik”. Zeruan seguru ezetz, hala baitio azaroaren 23ko Frantziskotarren Arantzatzuko Amaren egutegiak.
Finala, Altuna eta Jakaren artekoa, datorren igandean jokatuko da. Alegiatik haratago: Bilbon, hain zuzen.
© 2023 Kontrakantxatik
Theme by Anders Noren — Up ↑
Iruzkin berriak