'Xangai' eta biok
Miel A Elustondo
Bazen gudari bat, gaztea, soraluzearra, herriko batailoian boluntario izena eman, bateko eta besteko tiroketa eta borroketan ibili, eta, erretiradan, Asturiasen osaturiko euskal brigadako kide izan zena. Bazen gudari bat, gaztea, euskal brigada hartan Xangai ezizeneko txinatarra gudakide izan zuena.
Infernuaren zoruan, deabruaren ahoan
Miel A Elustondo
1961. Kuba. Iraultza ondoko bigarren urtea. Cochinos badiako inbasioa apirilaren 17an. Egunak lehenago, erlijioso ehizari ekin dio Fidel Castroren erregimenak. Abitu eta sotanak, apaiz, fraide, moja nahiz bestelako, uhartetik aienatu arteko onik ez du izango. Pertsekuzio horren lekuko eta kronikagile bertute apartakoa izan zen Mariano Errasti frantziskotar zendu berria.
14ko Gerla Handia, 'morts pour la patrie'?
Miel A Elustondo
1918ko hazilaren 11n, eguerdiko 11:00etan isilarazi zituzten kanoi eta fusilak. Lehen Mundu Gerraren amaiera zen. Milioika izan ziren borrokan hil edota desagertuak, ospitaleetan eri handi edo, han eta hemen preso, zenduak. Ataka gaitzean, hilak ohoratzea sendabide izan zuen gizarteak, eta horrelaxe ageri dira Ipar Euskal Herriko herrietan 'Morts pour la France' monumentuak.
Gonzalez de Alaizaren 1933ko omenezkoa 'Euzkadi' egunkarian
Miel A Elustondo
Aipu eta sona handieneko eguna izan zen 1933ko ekainaren 16koa Musitun, Abdon Gonzalez de Alaizaren omenaldia kausa. Arabar mendialdeko herri txikiko ospakizuna Euskal Herrian lau ertzetara hedatu zen 'Euzkadi' egunkariak argitaratu zuen kronika jakingarriaren bidez. Kronikan abiatu gara, orduko kronika haren baitatik.
Gerraurreko ikastola Gasteizen, ikasle ohi bizien doinuan
Miel A Elustondo
Hil berri da Gasteizen, 93 urte zituela, Andoni Perez Cuadrado, gerraurrean hiriburuko ikastolako ikasle izana. Hura hilik, Peli Fernandez de Romarategi da orduko euskal eskolaren azken jakilea. Bien oroitzapenen txirikordan, beren andereñoaren irudia: Pilar Landaburu Fernandez de Betoño. Historia bizi ezabatu bat eta, ez gutxitan, ezabarazia.