Salaketak jarri ahala ateak ixten dituzte epaitegiek. Auzibideak onartu bai, baina ondoren artxibatu egiten dituzte. Durangoko Udalak ilusioz hartu zuen albisteak, 1937an herria bonbardatu eta 336 hildako eragin zituztenen aurkako salaketa tramiterako onartu izanak, talka egin du instrukzio epaitegiak hura artxibatzeko hartutako ebazpenarekin.
Joan den astean itxi zuten auzibidea, baina gaur arte ez dute horren berri eman. Salaketa joan den uztailean jarri zuen Durangoko Udalak, eta epailearen erabakiari helegitea jarriko diotela iragarri dute abokatuek, "gertatu zenaren inguruko egia jakin dadin, eta Italiako Gobernuak barkamena eska dezan legez kontrako bonbardaketa harengatik".
Ordea, ez da lehen aldia halakorik gertatzen dela. Elgetan badakite. Udalak iazko urrian jarri zuen salaketa, herrian 1936 eta 1980 artean gertatutako hamalau krimen iker zitezen, eta Bergarako auzitegiak hura tramiterako onartu eta abiatu zuen ikerketa. Maider Imaz epaileak genozidio eta gizateriaren aurkako delitu zantzuak ikusi zituen gertakariotan. Imaz, baina, ordezko epaile gisa ari zen, eta berezko epailea itzuli zenean artxibatu egin zuen salaketa, krimenak iraungita zeudela argudiatuta.
'Egitate nahikorik ez'
Durango 1936 kultur elkarteak kaleratu duen oharrean zehazten denez, ezin da ikerketa orokor bat abiatu zigor kodeak jasotzen dituen egitate zehatzik gabe eta horien egiletza ezagutu gabe. Alegia, epailearen arabera, ezin liteke frogatu salaketan jasotzen diren horiek izan zirenik bonbardaketan parte hartu zutenak egun eta ordu zehatz horietan.
Erantzun honen aurrean haserre agertu da elkartea, eta "aitzakiatan" oinarrituta auzia artxibatzeko "benetako arrazoiak" ezkutatzea egotzi dio epaileari. "Salatzaileak frogatu behar ei du salatuak bizirik dauden. Harrigarria! Hilketa edo bortxaketa baten aurrean ere hilketa edo bortxaketa salatzen duenak frogatu behar du ustezko hiltzailea edo bortxatzailea bizirik dagoela? Ez dugu ulertzen zertarako ditugun epaileak".
