EHBaik gatazkaren konponbideaz egiten duen balorazioan “gatazkak bere horretan segitzen” duela adierazi du Anita Lopepe bere bozeramailearen bitartez. Formakuntza abertzale eta ezkertiarraren izenean honela adierazi du bozeramaileak, “EHBai gisa ondorioak ateratzen ditugu, hau da gatazkak segitzen du, gatazkaren ondorioek segitzen dute konpondu gabe”. Azpimarratu dute ETAren desarmatzea “begi onez” ikusi dutela baina apirilaren 8an zioten gisan “desarmatzea gatazkaren fase armatuaren konponbidean urrats bat baizik ez da izan”. Bide horretan Ipar Euskal Herriko hiru diputatu berriei gatazkaren ondorioen konponbidean, euskal preso “politikoen” gaian edo justizia trantsizionalean zein neurri hartuko dituzten eskatu diete.
EHBaik desarmatze egunetik hona”frantziako estatuan euskal militanteei kondena luzeak” ematen ari zaizkiela salatu du, horretarako apirialren 28an Oier Ibarguren eta Montxo Bareak jaso dituzten sei eta zazpi urteko kondenak izan dituzte gogoan. Baita ere ekainaren 2an Josu Urrutikoetxeak, 2011/2013 bitarte, Oslon ETAko aparatu politikoko arduradun izatea leporaturik jaso zortzi urteko kondena. Kasu hontan Jakes Bortairuk zehaztu du zortzi urteko kartzela zigorrera kondenatu dutela Urrutikoetxea “negoziaketetan parte hartu izanagatik, ekinbide armatua uzteko ETAren erabaki definitiboaren ondotik”. “Guretzat hori seinale biziki txarra da Frantses estatuaren partetik” adierazi dute bi bozeramaileek. Horrez gain salatu dute ere Josu Urrutikoetxearen lagunari “egiten zaion presio poliziala”. Apirilaren 6an, hots desarmatzetik bi egunera lagunaren auto azpian lokalizaziorako sistema bat aurkitu zuten. Lopepek “beste garai bateko metodo” bezala definitu du gertakaria eta zehaztu du salaketa jarria izan dela Baionako epaitegian. Egoitz Urrutikoetxea, Josu Urrutikoetxearen semea ostiral hontan epaitua izango da Parisen 2005eko gertakari batzuengatik. EHBaiko delegatuen biltzarreko kidea da eta “elkartasuna” adierazi dio mugimendu politikoak.
Gaur egungo “kontestu politiko berrian” halako epaiketek eta kondenek “ez dutela izaterik” baloratu du EHBaik. Errealitate horren argitarat eramatearen zergatia azaldu du Lopepek ;”hainbatek pentsatzen dute desarmearekin bukatu dela gatazkaren atal hori eta batzu harritzen dira auziak direla oraino”. Egoeraren salaketa azken urteetan gatazkaren konponbidean inplikatuak diren eragile, arduradun politiko eta mugimendu bakoitzari doakiela nabarmendu dute, bakoitzak zein norbanakoak estatuko aparatu ezberdinetan “ahal duena” egitea, “egiazko urratsak emanak izan daitezen”. Heldu diren hilabeteetan “erne” egonen direla iragarri dute, datozen auzietan zer eskaera ateratzen den ikusteko. Euskal gizartea mobilizatua egotera deitu dute eta abenduaren 9an Parisen bake artisauek deitu manifestaziora joateko deia luzatu dute.
Salbuespeneko egoera
2015ko atentatuetatik Frantzian indarrean diren salbuespeneko neurriak ohizko zuzenbidean formalizatzea salatu du EHBaik. Neurri hauek askatasun indibidual zein kolektiboen kontrako “erasotzat” jo ditu mugimendu abertzaleak. Gaineratu du antiterorismoaren baitan hartuak izan diren neurriak lan legearen kontrako manifestaldietan edo bestelako gertakarietan erabilliak izan direla eta “herritarrengan zein jendearengan kontrol sozial haundia” eragin dutela. Bortairuren erranetan “ez dute frogatu terorismoaren kontrako eraginkortasunik dutenik eta kontrol sozialerako erabiliak dira, mugimendu militanteen kriminalizatzeko ere bai”. “Euskal militanteei” aplikatzeko “arriskua” nabarmendu dute, jadanik salatua izan duten FIJAITaren antzera. Halakoek gatazkaren gainditzean eragina izago dutela azaldu dute eta EHBairen izenean “gatazkaren ondorioen konpontzeko urgentzia haundia” dela erranez bukatu dute egoeraren balorazioa.
