"Sakoneko ulertu ezina. Ulertu ezina, mina, haserrea eta sumina". Hitz horiekin azaldu dute Ane Mugruzak eta Encarni Blancok Eusko Jaurlaritzaren Herenegun programak eragin dien sentipena, gaur Bilbon egindako agerraldian. Egiari Zor fundazioko bozeramaileen hitzetan, dokumentuaren "ustezko helburuekin" bat datozen arren, "egindako lanak ez die erantzun aurrez ezarritako helburuei". Azaldu dutenez, "ia modu esklusiboan, ETAren biolentziak eragindako tragediaren analisi kritikoa" egiten du programak, baina "modu guztiz azalekoan" jasotzen ditu bestelakoak; "aurretik jada existitzen ziren bestelako biolentzia batzuk, edo garaikideak izan ziren batzuk: estatuak praktikara eramandakoak".
Indarkeria horiek guztiek "larritasun berbera" duten heinean, "maila berean aitortuak, kontatuak eta gaitzetsiak" izan behar dute, Muguruzak eta Blancok esan dutenez. "Ezin dugu babestu gure errealitatea alde batera uzten duen eta gure biktimazioaren arduraduna ukatzen duen unitate didaktiko bat".
Terminoak eta parte hartzea
Adibide batzuk ere eman dituzte Muguruzak eta Blancok. Ez zaie gustatu, esaterako, botere nagusikeria ez-legitimoa edo erantzun terrorismoa bezalako terminoak erabiltzea estatu indarkeria aipatzeko. "Poliziaren inpotentzia aipatzen da estatu terrorismoa praktikatu zuten taldeen sorrera, torturaren erabilera edo bestelako giza eskubideen urraketak justifikatzeko". Gainera, salatu dutenez, dokumentuak "sinplifikatu" egiten ditu frankismoa, "trantsizioa deritzona" eta torturak Euskal Herrian izandako dimentsioa, besteak beste.
Hala, dokumentua "berehala erretiratzeko" eskatu dute, eta berri bat idazten hasteko, "biolentzia guztiak" aintzat hartuta. "Uste dugu nahitaezkoa dela, eztabaida eta hausnarketarako nahikoa tarte utzita, Euskal Herriko instituzio eta eragile sozialon parte hartzea bermatzea, bizi izan duguna eta sufritu duguna kontatzeko aukera izan dezagun".
