Indar abertzaleen arteko harremanen egoeraren ispilu

ETAren erabaki historikoaren ondotik, lehen Aberri Eguna izango da aurtengoa, eta bateratua izateko anbizioarekin egin du deialdia Independentistak sareak. Azken urteetan hainbat ahalegin egin dira Aberri Egun bateratua egiteko, baina, salbuespen bakan batzuk kenduta, abertzaletasunaren zatiketaren isla izan da iragan hurbilean. Izan ere, alderdi abertzaleen arteko harremanen egoeraren ispilu da eguna.

Ez da Iruñean egiten den lehena. Euzko Alderdi Jeltzaleak 1932an, bere sorreraren 50 urteurrenean, lehen aldiz ospatu zuen, Bilbon, eta handik hiru urtera, 1935ean, Iruñean antolatu zuen eguna. Nafarroako eskuinaren presio itzela eta garaiko gobernuaren debekuak zirela medio, ohiko egunaz kanpo ospatu behar izan zuen, Euzko Eguna izenarekin eta ekitaldiaren kutsu politikoa kenduta.

Frankismoan, 1967an erbesteko Jaurlaritzak Aberri Eguna Iruñean ospatzera deitu zuen. Erregimen frankistak salbuespen egoera ezarri zuen. Diktadorea hil ondoren, 1978an, modu bateratuan hegoaldeko lau hiriburutan ospatu zen Aberri Eguna. PSOEk eta Euskadiko Ezkerrak bat egin zuten. Iruñean 40.000 herritar inguru bildu ziren. Geroztik, abertzaleek baino ez dute ospatu eguna.

Dena den, urte gehienetan bereizita ospatu da. Ezker abertzaleak gehienetan Iruñea aukeratu du. EAJk, berriz, 80ko hamarkada hasieran Nafarroako hainbat herritan ospatu zuen (Elizondo, Leitza, Lizarra eta Erriberri).

Lizarra Garaziko Akordioaren ondorioz, deialdi bateratua egin zen. 1999an, Nazio bat gara lelopean, ospakizun bateratuak egin ziren udaletxeen aurrean. 2000. urtean, berriz, Udalbiltzak deituta, Euskal Herri osoko udaletxeetan elkarretaratzeak egin ziren.

Azken hamarkadan, zatiketa izan da nagusi. Alabaina, abertzaleen arteko zubiak eraikitzeko beharra azpimarratu nahian, 2008an, Nazio Eztabaida Guneak Irun eta Hendaia arteko zubia aukeratu zuen Aberri Egunerako. Lehen deialdi harekin bat egin zuten Batasuna, Aralar, EA eta ABk. 2009an ere bertan egin zuten, eta 2010etik aurrera Independentistak sareak hartu du lekukoa. Iaz, Gernikan egin zen. Aralarrek eta ABk iaz ez zuten bat egin deialdi horrekin, eta EAJk urte guztiotan bere kabuz ospatu du eguna.