Ipar Euskal Herriko ostatuek, jatetxeek, antzokiek, zinema gelek eta museoek 197 egun pasatu dituzte hetsirik. Joan den urriaren 29an hesteko agindua eman zien Emmanuel Macron Frantziako presidenteak, eta, geroztik, osorik hetsirik egon dira, luzaz egutegi zehatzik ukan gabe egon ondoan. Apiril hondarrean, berriz, neurri murriztaileen arintzearen egutegia eman zuen Macronek, eta, maiatzaren 3az geroz, lehen fasea abian da. Heldu den asteazkenetik aitzina hasiko da bigarrena: orain arte hetsirik egon diren hainbat sektore berriz irekiko dituzte egun horretatik goiti. Halere, protokolo zorrotzak errespetatu beharko dituzte. Ostatu eta jatetxeetan, erraterako, terrazak bakarrik ez dituzte irekitzen ahalko. Publikoa hartzen duten gainerako lekuetara, hala nola zinema geletara, museoetara eta antzokietara, jende kopuru mugatu bat baizik ezingo da sartu.
Sektore horietako langileak jadanik hasiak dira prestatzen. Jerome François Baionako Soinua ostatuko kudeatzailea da, eta, jadanik hasia da irekitzearen prestatzen: garbitu, konpondu, hornitzaileak deitu… «Biziki kontent gara berriz irekitzeaz, luze izan da», onartu du. Halere, protokolo zorrotzak errespetatu beharko dituzte ostatu eta jatetxeek. Terrazetan soilik hartzen ahalko dituzte bezeroak, eta gehienez ere sei lagun elkartzen ahalko dira mahai inguruan.
Usaian, terraza aski tipia du Soinua ostatuak, baina neurri murriztaileen ondorioz, handitzea negoziatzen ari da herriko etxearekin. Dena den, terrazen %50 baizik ez dute baliatzen ahalko. «Neurriak izanik ere, lan egiten hasi nahi dugu, sobera denbora egon gara hetsirik, eta jendea berriz ikusteko gogoa badugu, gure lanean funtsezkoa baita harremana», segurtatu du ostalariak. Bestalde, espero du neurriak «denek errespetatuko» dituztela. «Uste dut inportantea dela autodiziplina gaitezen, bestela berriz zerratzera behartuak izanen gara; nehork ez du halakorik gertatzea nahi».
Protokoloa «aplikatu ezina» zaio Nicolas Miqueli, Baionako Victor Hugo jatetxeko jabeari. Haren arabera, eguraldiak gehiegi baldintzatuko du jatetxearen funtzionamendua: ondoko asteazkenean ez du irekiko. Ekainaren 9ra arte egonen da beha, neurriak arinduko dituztelakoan. «Badakigu eguraldia nolakoa den hemen: eguzkia izaten ahal da 11:30ean, eta euria 12:30ean. Terrazan jan nahi duten bezeroekin zer egin behar dugu euria hasten badu?», galdetu du. Ez du arriskurik hartu nahi izan.
Gainera, ekonomia aldetik, «galera handia» litzateke harentzat. Hamabi langile ditu, eta baldintzengatik, irekitzea ez litzateke «errentagarri». Halere, Frantziako Gobernuaren laguntzak eskuratzen segituko du anartean, eta haren langileek langabezia partziala izanen dute, ireki arte. «Gutxienez, orain egutegi bat badugu. Guretako arras lasaigarria izan da egutegiaren ukaitea, baduelako zazpi hilabete ezjakintasunean bizi garela», erran du.
Kulturazaleen berantetsia
Ostatu eta jatetxeez gain, kultur eta zinema gelek ere irekitzeko parada izanen dute, asteazkenetik aitzina: horiek ere protokolo zorrotz batekin. Baionako Atalante zinema aretoko arduraduna da Jean Pierre Saint Pick, eta gogo handia du berriz ateak irekitzeko. «Atalante ez da bakarrik zinema bat. Partekatzeko gune bat da: eztabaidak, trukeak, elkar ezagutzak… Harreman guzi horiek faltan ditugu», aitortu du. Alta, arrangura ere badu: «Ez dakigu jendea berriz etorriko den zinemara. Etxeratze aginduaren eraginez, goizago izanen dira film proiekzioak. Gainera, gelaren herena baizik ezingo dugu bete. Arranguratuak gara».
Halere, Atalanteko langileak jada hasiak dira programazioa berriz plantan ezartzen. Hetsi zutelarik, zenbait film proiektatzen hasi ziren, eta, hasteko, horiek berriz abiaraztea deliberatu dute. «Bada animaleko metaketa bat, film anitz ekoitzi dira, baina ez dira hedatuak izan. Gainera, Ameriketako Estatu Batuetako block buster handi horiek itzala egiten ahal diete film ekoizle independenteei. Guk argi dugu, ekoizle independenteekin lan egiten segituko dugu», adierazi du.
Saint Pickek aitortu du Frantziako Gobernuaren kudeaketa «ulertezina» egin zaiola behin baino gehiagotan. «Laguntzak izan ditugu, hori segur da. Gure langile guziak pagatuak izan dira, ekonomikoki ez dugu galera alimalekorik izan. Baina ez dugu ulertzen zertako hainbeste hetsirik egon garen, protokoloak zorrozki aplikatzen ahalko genituelarik», deitoratu du.
Harekin bat egin du Miarritzeko Atabal kontzertu gelako arduradun François Matonek: «Neurri zorrotzak aplikatzeko gai gara, alta, hetsirik egotera behartuak izan gara. Ulertzeko ez da erraza izan. Hegoaldean, adibidez, irekiak egon dira, neurri zorrotzekin», azaldu du. Berriz ere irekitzearen berria ukan eta berehala, programazioa prestatzen hasi da kontzertu gelako lantaldea. «Maiatzaren 21an izanen da gure lehen kontzertua. Tokiko musika taldeak ekarraraziko ditugu».
Matonek ez daki oraino zein izanen diren protokolo zehatzak. Gehienez ere 100 bat musikazale sartzen ahalko dira haien kontzertu aretoan, jarririk eta maskaturik. Dena den, ateak irekitzeko prest da, eta jadanik salgai dira ondoko kontzertuetarako txartelak Atabalen webgunean.
