Abizenak

Demagun Gipuzkoako artista gaztea zarela. Demagun Ibai Arregi edo Enara Jauregi izena duzula. Demagun Artista Berrien Lehiaketara aurkeztu zarela eta erakusketan parte hartzeko aukeratu zaituztela.

Demagun erakusketako katalogorako aurkezpen testuan artisten izenak idatzita azaltzen direla, baina testua gaztelaniaz idatzita dagoelako Ibai Arregui eta Enara Jauregui irakurtzen ditugula. Demagun gaztelaniazko testua euskarara itzuli duenak ez diola galdetu bere buruari artisten benetako abizenak nola idazten diren eta, horren ordez gaztelaniazko jatorrizko testuari fidel izatearren, testuaren euskarazko bertsioan ere Arregui eta Jauregui idatzi dituela, nahiz eta erakusketako txarteletan Arregi eta Jauregi azaldu.

Demagun aurkezpen testua gaztelaniaz idatzi duenak Shakespeare idazle ingelesa aipatu duela, baina irakurtzeko gaztelaniazko ahoskerara moldatu duela eta «Xespir» idatzi duela. Zein izango litzateke itzultzailearen erabakia kasu honetan? Arregui eta Jauregui abizenekin hartutako erabakiaren arabera euskarazko bertsioan ere «Xespir» azaldu beharko litzateke, nahiz eta barregarria izan.

Shakespeareren adibidea kenduta, aurreko paragrafoen hasierako demagun guztiak kendu ditzakegu errealitate gordina erakusteko. Artea ez da hizkuntzarik gabeko esparrua, eta nagusi den hizkuntza gaztelania da (gure artean behintzat). Hain da nagusi gaztelania, ezen euskarara egiten diren itzulpenetan ere gaztelaniazko irizpideak hartzen baitiren, eta euskal grafiara aldatzea hainbeste kosta zaizkigun abizenak berriz ere gaztelaniara itzultzen baitizkiguten.

Harrigarria da gaur egun Euskal Herrian kultur munduan dabilen sistema oso batek hain sentsibilitate eskasa izatea euskal kulturaren aurrean. Okerrena da horrelako txikikeriak pentsatu gabe gertatzen direla, inor konturatu gabe. Edozeinek eskubide guztia du Arregi idazteko, nahiz eta euskaraz ez dakien norbaitek Arreji irakurri.

Bat-batean, Arregi eta Jauregi diren pertsonak, Arregui eta Jauregui bihurtzen dituzte, edo erakusketako testuetako batean irakur dezakegun moduan, komunari «bainua» deitzen diogu.