Kantonamenduen mapa berriaren «inposizioa» salatu du oposizioak

«Iritzi galdetzerik ez», «isiltasun pisu bat», «eztabaidarik ez», «inposizioa». Horrelako oharrak errepikatu zituzten Kontseilu Nagusiko oposizioko hautetsiek atzo, kantonamenduen mapa berriari buruzko eztabaidan. Pierre-Andre Durand departamenduko prefeta joan zitzaien aurkezpena egitera, eta azalpen unea isilik pasatu bazuten ere, ondotik desadostasuna plazaratu zuten. «Horrelako erabaki batek beste egutegi bat eta beste metodologia bat merezi zuen», azaldu zion Brissonek, oposizioko taldearen izenean.

Hainbat hilabetez mapa berria marrazten aritu ondoan, abenduko azken astean jaso zuten kontseilariek Frantziako Barne Ministeriotik mapa ofiziala. Prefeta Kontseilu Nagusiko presidentearekin harremanetan zen, baina kontseilari nagusiek ez zuten ukan gogoetan parte hartzeko aukera.

Sozialistek, haatik, zeinak gehiengoan diren, baikorki baloratu zutenantolaketa berria: «Legearen oinarriak justuak dira eta proposatua zaigun mapa koherentea da», Georges Labazee Kontseilu Nagusiko presidentearen hitzetan. Kantonamenduen berrantolaketak hiru helbururi erantzuten diela zioen prefetak aurkezpenean: kantonamenduen arteko berdintasuna, emazteen eta gizonen arteko parekidetasuna eta hurbiltasuna. «Badakigu gaur egungo mapa zaharkitua dagoela, alde demografiko eta, beraz, demokratiko handiak daudelako kantonamenduen artean», Duranden hitzetan. Zifren bidez azaldu zuen ideia: departamenduan, biztanleria txikiena duen kantonamenduak 2.553 herritar ditu, eta gehien duenak, 35.663. «Desoreka» horiek bozkatzaileen artean «ezberdintasunak» dakartzatela esan zuen. Hori dela eta, berrantolaketarekin 25.000 biztanle inguruko kantonamenduak sortuko dituzte. Donapaleukoak du populazio txikiena ukanen, 19.562 herritarrekin eta Uztaritzekoak handiena, 28.442 biztanlerekin.

Kantonamendu kopurua bitaz zatituko dute, Pirinio Atlantikoetako departamenduari dagokionez, 52tik 27ra pasaz. Ipar Euskal Herrian 12 izanen dira. Une berean, kontseilari nagusiak desagertu eta departamenduko kontseilariak sortuko dituzte. Bi izanen dira kantonamenduko, bata emaztea eta bestea gizona.

Sozialisten mesederako

Gobernuaren helburu horiek ez zituzten kritikatu. Baina horrek ez du erran nahi ez zela kritikarik egon. Mapa Alderdi Sozialistaren mesederako marraztua dela zioten UMP eta Forces 64 alderdikoek. Gogorki mintzatu zitzaion Labazeeri Jean-Jacque Lasserre zentrista: «Ez duzu Kontseilu Nagusiko presidente gisa lan egin, baina bai Alderdi Sozialistako kide gisa» zein «ikasle sozialista batek ministro sozialista bati eskura ematen dion orria da». UMP eta Forces 64 alderdien esku diren ahal bezainbat kantonamendu bateratu eta besteak ezkerraren esku direnetan «ito» izana salatu zuen Brissonek. «Logika politikorik ez duzuenez ukan, logika alderdikari bat ikusi behar da trafiko horretan».

Ohar berdina egin zuen Alain Iriart kontseilari abertzaleak ere,baina ez zien sozialistei bakarrik hitz egin: «Aiztur arrosek eta aiztur urdinek ez dute gune berdinean mozten, baina logika berdina dute». 1986. urtean jada egin zuen legegileentzako bozka eremuen birmoldatze bat Charles Pasqua ministroak eta eskuinaren mesedetan egin izana kritikatu zuten hainbatek orduan.

Pepela Mirande Mauleko kontseilariak ere berdina deitoratu zuen kezkaturik: «Interes pribatuek interes publikoak bazterrera uzten dituztenean izugarria da, demokrazia zikin ontzira doa». Bere kantonamenduaren bilakaera ez du onartzen. Hain zuzen, Mauleko, Atharratzeko, Donibane Garaziko eta Baigorriko kantonamenduak elkarturik izanen dira. Nahiz eta guztiak bortuko gune izan, bertan bi herri elkargo ezberdin direla dio, gehituz elkarrekin lan egitea ez dela posible izanen.

Mapa berriarekin baserri eta hiriko eskualdeen arteko oreka «sakrifikaturik» dela ohartarazi zuen Iriartek.Orokorki oso kritiko agertu arren, Ipar Euskal Herriaren muga historikoak errespetatu izana txalotu zuen. Biarno eta Nafarroa Beherearen arteko kantonamendu proposamena bazterrera utzi izanak «poztu» zuela zehaztu zion BERRIAri Kotte Ezenarro presidente ordeak ere.

Herri elkargoak errespetatuz?

Mapa marrazterako orduan ondoko elementuak errespetatu zituztela zehaztu zien prefetak kontseilariei: Gaur egungo kantonamenduen mugak, herri eta hiri elkargoen perimetroak, bizi eremuak eta herrien mugak. «Iraganean kantonamenduak bozka eremu eta herri txiki baldin baziren, oraindik goiti oinarri teknikoa ukanen dute batez ere, barruti legegileen gisara».

Herri eta hiri elkargoen mugak zangopilaturik direla zioten ordea anitzek. Adibideak ez zituzten eskas: Besteak beste, Hazparneko herri elkargoa hiru kantonamenduen artean zatiturik eta Donibane Lohizunebi hiri elkargotan banaturik da.