Oroimen osoa, gertuago

Osatuagoa izan da aurtengo Memoriaren Eguna. Elkarrengandik gertuago egon dira alderdi gehienetako ordezkariak Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan biktimen alde egin diren ekitaldietan. Baina ez dira erabat bateratuak izan. Ez, behintzat, kasu guztietan. Gatazkak eragindako biktima guztien aitorpena egin den bilkura gehienetan PPko ordezkariak faltatu dira. ETAren biktimak soilik omendu dituztenetan, EH Bildukoak.

Memoriaren Eguneko ekitaldi nagusia Eusko Legebiltzarrak antolatutakoa zen. Gainontzeko bilkurak bezala, laburra izan da, eta lore eskaintza batekin oroitu dituzte biktimak: legebiltzarraren sarreran biktimen oroimenerako dagoen eskulturaren aurrean, arrosa zuriak jarri dituzte Eusko Jaurlaritzako lehendakariak, sailburuek eta legebiltzarkideek, isilean. Agur Jaunak kantaren doinuekin aitortu dituzte biktima guztiak, eta bertaratutakoen txaloekin amaitu dute ekitaldia.

Eusko Jaurlaritzak eta lehendakariak ez dute berariaz beste ekitaldirik antolatu, «batasun itxura» eman nahian. Iñigo Urkullu lehendakariaren hitzetan, «interpretazio subjektiboak eta ekitaldi paraleloak» saihestu nahi zituzten horrela.

PP eta UPD ez beste guztiak

Baina legebiltzarraren ekitaldiak ez du lortu bilatutako batasun irudi hori. PPren eta UPDren ordezkariek ez parte hartzea erabaki dute. Omena ETAk eragindako biktimei soilik egitea nahi zuten bi alderdi horietako kideek, eta ez zaie gustatu beste indarkeria batzuek eragindakoak ere aintzat hartzea, direla GALek eragindakoak, direla polizien gehiegikeriek eragindakoak. Legebiltzarrari Memoriaren Egunaren izaera galbidera eramatea egotzi, eta ez dira ekitaldira joan.

Gainontzeko alderdietako ordezkariak izan dira omenaldian: EAJkoak, EH Bildukoak eta PSE-EEkoak. Baita Jonan Fernandez Bake eta Elkarbizitzarako Zuzendaritzako idazkari nagusia eta Monika Hernando Biktima eta Giza Eskubideen zuzendaria ere, besteak beste.

Gipuzkoako Batzar Nagusiek eta Donostiako Udalak ere lore eskaintza batekin gogoratu dute Memoriaren Eguna. Biktima guztiak izan dituzte gogoan ekitaldi horietan, eta PP ez beste alderdi guztietako kideak izan dira Alderdi Ederren, biktimei eskainia dagoen monolitoaren aurrean eta Batzar Nagusien egoitzaren aurrean. Bilduk adierazi du guztien parte hartzea sustatzeko lelorik gabeko ekitaldia antolatu duela, eta PPk esan du «sekula» ez duela onartuko «bizia galdu duten guztiak maila berean jartzea».

Bilbon eta Gasteizen alderdi guztietako zinegotzi eta batzarkideak elkartu dira. Bilboko Udalak Kasilda parkean antolatu duen eskaintzan alderdi guztietako zinegotziek eta batzarkideek parte hartu dute. Baita Arabako Batzar Nagusiek antolatu duten ekitaldian ere. Agintari jeltzaleek antolatutako omenaldia izan da lehenengoa, eta popularrek deitutakoa bigarrena. Bietan aitortu dira biktima guztiak, eta bietan egon dira EAJko, PPko, Bilduko eta PSEko ordezkariak.

Udal txikiagoetan ere bai

Hainbat herritako udalek ere antolatu dituzte biktimak oroitzeko isiluneak, eta erantzuna ez da bera izan leku guztietan; ezta herrialde bereko herrietan ere. Bizkaian, esaterako, Ortuellako udal talde guztien babesarekin egin diete aitorpena biktima denei; EAJko, PSEko eta Bilduko zinegotzien parte hartzearekin. Elkarrekin kaleratu duten adierazpen instituzionalean, gainera, bakegintzarako, elkarbizitzarako eta biktima guztien aitorpenerako konpromisoa hartu dute. Lan horretan saiatuko dela eta hartarako topaguneak sortzeko aukera aztertzen ari dela jakinarazi du bozeramaileen batzordeak.

Barakaldon, Portugaleten eta Getxon, berriz, Bildu ekitaldietatik kanpo geratu da. Lehen bi herrietan ETAren biktimak izan dira oroitu diren bakarrak. Alfonso Garcia Barakaldoko alkate sozialistak, gainera, ETAren aurrean ez lasaitzeko eskatu du: «Zuzenbide estatuak garaitu egin duen arren, oraindik ez da desegin». Beste gertaera «onartezin» batzuk ere izan direla adierazi du, halere. Torturak, gerra zikina eta GAL aipatu ditu. «Baina hemen terrorea ETAk eragin du batez ere».

Getxoko Udalari biktimen mailaketa egitea egotzi dio Bilduk. Alkate jeltzalearekin elkarlanean jarduten saiatu dela dio, baina udala bazterkeriaz aritu dela.