Adingabe diren argitu gabe, preso segituko dute bi etorkinek Baionan

Zalaparta sortu zen atzo Baionako kartzelaren inguruan: bi etorkin adingabe bertan espetxeratuta daudela zabaldu zen. Joan den asteazkenean atxilotu eta presondegiratu zituzten M. J. eta K. M., bi ginear gazte. Kartzelan segituko dutela ebatzi zuen astelehenean hiriko epaitegiak, paper faltsuak erabili izanaz akusaturik. Adina frogatzeko azterketak egitea, eta epaia iritsi arte kontrol judizialpean aske uzteko eskatu zuten bi ginearren abokatuek. Eskaera guztiei ezetza eman die epaileak, ordea. «Duela 30 urte lanbide honetan hasi nintzeneko haserre bera sentitu dut», adierazi du Philippe Gensse bi gazteen abokatuak. Gertatzen ari denaren inguruko irakurketa ezin argiagoa egin du, gainera: «Politika justizian sartzen ari da». Dioenez, etorkinen eskubideak arautzen dituen 2016ko legea ez da errespetatua.

K. M. eta M. J.-ren antzeko kasuak geroz eta gehiago direla dio Genssek. «Halako egoeren aurrean, magistratuak gaindituak dira; ez daukate tresna baliagarririk». Haren erranetan, «hedatzen» ari den praktika bat da bi ginearrekin gertatutakoa. «Legeak aplikatzeko betebeharra dugu, ez dagokigu guri politika egitea, baina hemen ez dute legea aplikatu nahi». Astelehenerako prentsaurrekoa iragarria du Etorkinekin kolektiboak. Mobilizazio bat ere egingo dute, epaiketaren egunean, martxoaren 8an.

Bi urtez ihesean

Gineatik Malira, Aljeriara gero, eta Marokotik Espainiara. Horrela kontatu dute beren ibilbidea K. M. eta M. J.-k. «Estortsioa, eskean egotea... Bideak dakarren biolentzia guziarekin», azpimarratu du haien abokatuak. Europan sartzearekin batera, Espainiako Ceuta hiriko etorkinen kanpamentuan giltzatu zituzten autoritateek. Bi baldintza bete behar dituzte bertatik atera ahal izateko. Bata, adindun izatea, eta bestea, hatz markak ematea. Eskakizun horiek bete, eta Ceutatik joan ahal izan ziren bi gazteak; gero, Irundik (Gipuzkoa) Hendaiara (Lapurdi) muga pasatu zuten. Ez da jakina nora joateko asmoa zuten, Akizen (Landak) Poliziak atxilotu zituen arte.

Adingabeak diren edo ez jakiteko, sortze agiria aurkeztea eskatu zieten orduan. «Facebooken bitartez, Ginean duten senideek paperak bidali zizkieten», azaldu du Genssek. Poliziak orduan paperak faltsuak zirela ebatzi zuen. Marie Cosnay etorkinen harreran lan egin duen idazlearen erranetan, jardun hori ez da legezkoa: «Mugetako poliziaren iruzurren bulegoak soilik egiazta ditzake paperak». Are gehiago, 18 urteak beteak badituzte ere, legearen arabera, asilo eskaera egiteko eskubidea dute etorkinek. Baina dosierra artxibatu, adindunak direlako hipotesia ontzat eman, eta Espainiara berriz bidali zituzten Akizeko poliziek. Abokatuak dioenez, sortze agiriek inkoherentzia materialak badituzte.

Horren ondotik, otsailaren 12an Espainiako auzitegi batek epaitu zituen, eta libre utzi. Lapurdira itzuli ziren berriz orduan, Hendaian norbanako bati atentzioa eman arte. Pertsona horrek, berekin hartu, eta Angeluko (Lapurdi) haurrentzako laguntza sozialerako zentrora eraman zituen. «Denek hala egingo genuke», erran du Causnayk.

Hatz markak

Oraindik ez da argi zergatik eta batez ere noren ardurapean, baina hatz markak berriz hartu zizkieten Angeluko zentroan. Egiturako arduradunek ez dute baieztatu, baina litekeena da hatz markak Aire eta Mugetako Poliziaren datu basean konparatu izana, eta bi gazteak Ceutatik pasatu zirela azalerazi izana; hau da, adindun gisa atera zirela handik. Abokatuaren erranetan, haurrentzako zentroak kontaktatu du polizia: «Ez dakigu adingabeak direla frogatzeko prozeduraren hasiera izan zen ala ez, baina badakigu ondoren polizia etxera deituak izan zirela, eta iritsi zirenean, dokumentu faltsuak erabiltzeaz akusaturik atxilotu zituztela». Cosnayk ez du uste hezitzaileen bizkar jarri behar denik hori: «Pirinio Atlantikoetako Departamenduko inspektorearen ardura da».

Atxiloaldi denboran 2016ko legediak definitzen duen prozedura segitzea galdegin zuten abokatuek; besteak beste, adina definitu ahal izateko hezur zein hortz azterketak egitea. Epaileak, ordea, ez zien defentsaren eskakizunei kasu egin, eta kartzelara bidaltzea erabaki zuen. «Presondegiko administrazioak ere galdetu digu adingabeak ziren edo ez», zehaztu du Gensse abokatuak.

Egoera, okerrera

Causneyrentzat, Ipar Euskal Herrian gertatzen ari dena Frantziaren mugetan diren eskualdeekin konparatu behar da. Haren esperientziatik, modu ezberdinetan bada ere, legedia urratzen ari dira mugetan.«Itsas Alpeetan, nire ustez, hatz markak hartu gabe, berehala eramaten dituzte mugaz bestaldera, guztiz legez kanpo». Dioenez, duela urt bete frogatu zuen Pauen adingabe guztiei hatz markak hartzen zaizkiela, haurren interesak babesten dituen nazioarteko hitzarmena bete gabe. «Prozedura normala ez da errespetatua izaten ari».