«Desberdinak beti du zerbait berdina dena»

Hizkuntzen arteko zubiak eraiki ditu Marga Berra Zubietak (Hendaia, Lapurdi, 1990) In Varietate Concordia proiektuan (Aniztasunak elkartzen gaitu). 11 hizkuntzatako hiztunak elkartu, eta hizkuntza horietan berdin ahoskatzen diren hitzak bildu ditu. Ateratako ondorioak herritarrei ezagutarazteko, panel batzuk jarri ditu Donostian, eta liburu bat eta webgune bat sortu ditu, Donostia 2016rekin elkarlanean.

Hizkuntza ezberdinetan badira berdin ahoskatzen diren hitzak?

Bai, bai. Pila bat aurkitu ditugu. Adibidez, cent katalanez ehun da, eta sen txekieraz, amets. Idatzi ez, baina berdin ahoskatzen dira biak.

Aztertutako hizkuntzek badute loturarik beren artean?

Linguistikoki eta etimologikoki, ez. Joko bat da; ez du zentzurik, absurdoa da. Katu, finlandieraz, kalea da, eta, euskaraz, katu katua da. Baina horrek ez du erran nahi katuak eta kaleak zerikusirik dutenik. Pentsa dezakegu baietz: katuak bizi zirela kalean... Irudimena martxan jartzeko parada ematen digu.

Iazko udaberrian egin zenuen tailer bat dago jolas horren oinarrian.

11 hizkuntzatako 11 parte hartzaile bildu genituen, Donostian bizi direnak. Parte hartzaile bakoitza bere ama hizkuntzaren ordezkaria zen, ahoskera ondo menperatzeko. Norbaitek hitz bat erraten zuen, eta gero hitz hori bakoitzak bere hizkuntzara itzultzen zuen. Adibidez, Xilak erraten du katua finlandieraz kissa dela, eta Carmenek erraten du quizá gazteleraz zerbait badela...

Zein da gehien errepikatu den ahoskera?

Nor ahoskatzen duten sei hizkuntza aurkitu ditugu. Frantsesez, iparra da; arabieraz, ilargitea; euskaraz, nor; woloferaz, uda; txekieraz, norvegiarra, eta, ingelesez, ezta... ere.

Ezerk harritu al zaitu bereziki?

Woloferaren eta euskararen artean maiz topatu ditugu harremanak. Tailerra hasi genuenean, nik ez nekien zer aterako zen, eta harritu egin nau, baina zentzu onean. Azkenean, uste baino askoz hitz gehiago bildu ditugu.

Uste baino antz handiagoa dute hizkuntzek?

Desberdina denak beti du zerbaitberdina dena. Hizkuntzekin egin dugu joko hori, baina orokorrago ere hartzen ahal da ideia hori.

Desberdinak eta berdinak direla gizakiak, aldi berean.

Desberdintasuna aberastasuna da. Hitz joko hori sortuz, helburua da zubiak eraikitzea edo ateak irekitzea. Jendeak uste du ez dakiela arabieraz, baina lana esatean arabieraz gure esaten ari da.

Horrek zer erreakzio sortzen du jendearengan?

Maiz, irria sortzen da. Ene ustez, jendeak behar du ohartu badela beregandik hurbil den zerbait. Badu alde pedagogiko bat ere. Orain, gogoan ukanen dituzu hitz horiek berdin erraten direla.

Egun, gero eta hizkuntza gehiago daude elkarren ondoan. Haien arteko distantzia apurtzea al da asmoa?

Helburua ez da besterik. Aitzakia hitz jokoak dira, baina azken ideia hori da: elkarbizitza. Eta erakusteaustez desberdina denak zerikusia duela zurekin, izan ezezaguna zein atzerritarra.