«Higgsek 'Simpsons'-etik ideiak hartu? Ez nintzen harrituko»

Matematikak egunero bizimoduko hainbat elementutan presente daudela erakusteko, Bilboko Bidebarrieta kulturguneak Matematikak eguneroko bizitzan jardunaldiak antolatu ditu. Hain daude presente, The Simpsons telesailean ere maiz agertzen dira. Marta Martin matematikariak (Oviedo, Espainia, 1988) zientzia zehatzen eta telesailaren arteko harremana ikertu du, eta horren inguruan hitz egin zuen atzo.

The Simpsons eta matematiken arteko harremana nondik dator?

Lehen denboraldiko lehen kapituluan egiten dute lehen keinua, 99 x 13 eragiketa buruz egiten saiatzen baitira. Bigarren kapituluan, Bart, jenioa izenekoan, matematikari egiten zaizkion aipamenak ugaritu egiten dira: Einstein azaltzen da, koefiziente intelektuala, fisikarekin zerikusia duten bitxikeriak... Gidoilarien prestakuntza matematikoak, noski, zeresana dauka horretan guztian.

Zein mailatakoak dira matematikari egiten zaizkion aipamenak?

Beti sartzen dute aipamenen bat. Simpson familia matematikarekin identifikatuko balitz, daukaten arrakasta apalagoa izango zen. Baina pertsonaien ironiari esker, naturaltasunez hartzen dira keinu horiek guztiak. Hain zuzen, telesailak daukan arrakasta gure ikasleak matematikara hurbiltzeko erabili izan dut askotan, eta asmo horregatik jarraitzen dut hori ikertzen.

Zein motatako formulak agertu ohi dira?

Matematikaren adar gehienak ukitzen dituzte. Asmakizun errazetatik hasi, eta teorema bat okerra dela frogatzeko kontraproposamenetara iristeraino. Hala ere, egia da beti dagoela askatu behar den trikimailuren bat.

Trikimailu horien bila esertzen zara telebistaren aurrean telesaila ikusten duzun bakoitzean?

Ez dut koaderno fisikorik izaten ondoan, baina burukoa beti izaten dut aktibatuta. Ondoren iristen da bigarren ikustaldia, eta orduan digeritzen ditut matematikari egiten zaizkion keinu guztiak.

Telesaileko kapitulu batean, Homer Higgs bosoia aurkitzeko ekuazio bat garatzen ere ageri da. Ez da, bada, telesaileko pertsonaiarik azkarrena...

David X. Cohen gidoilariari izugarri gustatzen zaio zenbakiekin jolastea. Ez da egia, askok esan izan duten bezala, Homerrek Higgs bosoia aurkitu zuela, baizik eta partikula horren masa topatzeko ekuazio bat proposatzen du. Hala ere, partikulak daukan baino masa handiagoa dauka ekuazio horrek...

Peter Higgs telesailaren jarraitzailea izango da, beharbada...

Kapitulu batean, Stephen Hawking ikerlariak Homerren ideia bat onesten du. Bertan, unibertsoak erroskilla forma duela esaten du. Beraz, Higgsek berak telesailetik ideiak hartu? Ez nintzateke harrituko. [Barreak].

Baina ez da matematika bakarrik, hitzekin ere maiz jolasten baitira The Simpsons-eko gidoilariak. Telesaila tentu handiz ikusi beharrekoa dela esan daiteke?

Bai, noski. Askok uste dutenaz bestera, ez da haurrentzako telesail bat, gaztetxoenek ere erantzun ona ematen dioten arren. Alde horretatik, esaldi asko oso ezagunak egin dira, bai, eta bizitzaren inguruan daukaten jarrera horren ondorioz jarraitzen dute telesaila 26 urte igaro eta gero ematen.

Beraz, kapitulu bakoitzean arreta berezia jarri beharra dago.

Ez dago zertan, kapitulu bakoitzak bere egitura eta istorioa daukalako. Hala ere, egia da beti bidaltzen dutela mezu subliminalen bat, eta orduan ikuslea beti dago zain unean uneko mezuaren bila. Zehazki, gure helburua beti izango da matematikarekin lotutako mezuak bildu eta horiek ikasgeletara eramatea, ikasleen artean matematikekiko grina pizteko.