Urratsez urrats, aitzinatzen garenon sinesmen sendoa

Aieteko Adierazpenaren 10. urteurrenaren kari egin diren forum, adierazpen eta erreakzioek, une batez pausatu eta hausnartzeko beharra eskatzen dute. Aieteko bost puntuek gatazka politikoari irtenbide demokratikoa bideratzeko ideia nagusiak biltzen zituzten. Frantziak eta Espainiak ez ikusiarena eta entzungor egin zieten, eta haren bide-orriaren garapen osoa trabatu nahi izan zuten. Emaitzak ikusirik, bide erdian gaudela erran dezakegu.

Zailtasunak zailtasun, hamar urte hauen ondotik beste agertoki batean gaude. Eta hori gure irudimenari eta alde bakarreko ekimen erabakigarriei esker izan da.

Aldaketa estrategiko hori posible izan da, besteak beste, Espainian eskuin klasiko eta erreakzionarioa, behin-behinean bederen, kanporatu eta gaur egun agintea ahalbidetzen duten indar progresistei esker. Eta egoera honetan Euskal Herriko eta Kataluniako independentismoaren jarrera erabakigarria da. Herri mobilizazioari eta hauteskundeetan EH Bilduk izandako indartzeari esker, auzia agendaren erdigunean da. Alde batetik, ezkerreko independentismoak inoiz baino zentralitate politiko handiagoa irabazi du, eta, bestetik, Madrilen indar independentiston beharra dute gobernua eskuetan atxiki eta aintzinamendu sozialaren eremuan urratsak finkatzeko.

Era berean, eta presoei doakienez, Euskal Preso Politikoen Kolektiboak 2016an burutu zuen eztabaidak ibilbide legala hobetsi eta marra gorriak ezarri zituen, apustu politiko horren bidez auzia konponbidean jartzeko aukerak azkartuz.

Garai hartan, sakabanaketa bukatu, espetxe eskumenen transferentzia eskuratu, eta presondegietako salbuespeneko legedia (Aznarrek 2004an «presoak presondegietan ustel zitezen» xedearekin pentsatua) deuseztatzea finkatu genituen helburu gisa. Lehena abantzu kausitu dugu, baita bigarrena ere EAEn. Azken bi urteetan, begi bistan dutena ikusi nahi dutenentzat bederen, aitzinamenduak agerikoak dira. Eginkizun horretan azpimarragarria da EPPK-k izan duen duintasun eta erantzukizuna, proposamenak eginez, jarrera eraikitzailea erakutsiz eta etxeratzeko bidean izan daitezkeen trabak baztertuz.

Azken-azkena, ongi etorrien inguruan hartutako erabakia, zeinetan haien ekintzek sortutako mina ez emendatzeko jarrera eta enpatia erakutsi duten. 2016an bezala, parte hartzea handia izan da, kidegoaren iritziak jasoz. Bere garaian pausaturiko galderei erantzun die berriz Kolektiboak: Nola lagundu konponbide prozesua? Zer ekimen burutu berau errazteko? Nola izan prozesu independentistaren bidaide? Posizio indibidualetatik egindako irakurketa murritzek eragiten dituzten frustrazioen parean, hausnarketa eta ekinbide kolektiboa nagusitzen da kasu honetan ere. Beti herriaren mesedetan, herriaren gehiengoarekin eraikiko baita biharko Euskal Herria.

Bestalde, Aieteren 10. urteurrenean ezkerreko independentismoak adierazitakoak hautsak harrotu ditu, bakoitzak gauzak komeni zaizkion bezala ulertuz. Izan ere, ez da soberaadimentsua izan behar Ezker Abertzaleari Espainiar Estatuak haren askatasun gosea eta eskubideak demokratikoki eskuratzeko marko legala eskaini izan balio ondotik gertatu direnak «ez zirela gertatu behar» ulertzeko.

Orain murgildurik garen bidetik urratsak egitea doakigu, dinamika mobilizatzaileak indartuz eta Euskal Herrian adostasun zabalak xerkatuz, Espainia mailako alderdi eta eragileekin harremanak sakontzeko.

Baina Aiete ez da bakarrik gatazka armatuari (armagabetzea, erakundearen desagertzea eta presoen zein iheslarien itzultzea) aterabide bat atzematea. Haratago joanez, guzti honek estrategia independentistari mesede egiten dio. Borroka fronte bat kendu eta herri gisa aitzina egitea ahalbidetzen digu. Ziklo hau bukatzeko, preso eta iheslarien etxeratzea azkartu behar da. Horretarako, ikuspegi pragmatikoa eta estrategia orokorraren arteko oreka atzeman behar da. Ikuspegi hau agerikoa da Ipar Euskal Herrian, non presoen askatzeko dinamikak kontsentsu zabalak lortuz jendeen atxikimendu eta babesa ukan dugun. Lege arruntaren zein justizia trantsizionalaren irizpideen aplikazioaren bidez, presoak ahal bezain fite kaleratzea dugu xede. Mobilizazio eta adostasun zabalen eraikuntzak gure estrategiaren ardatz izaten segituko dute. Era berean, aldebakarreko ekimenek baldintza berriak sortu eta konponbiderako agenda integrala sortuko dute.

Lerro hauek baliatu nahi ditugu Kolektiboak gure sustengu osoa duela berresteko eta bere ekinbidea bultzatzen laguntzeko gure ahalak jarriko ditugula adierazteko. Arrazoi horiengatik, Sarek eta Bake Bideak Bilbon eta Baionan antolaturiko urtarrilaren 8ko mobilizazioetan parte hartuko dugu, gure konpromisoa baita Kolektiboari eman ahal diogun sostengurik hoberena.