Erakusketak tituluan aipatzen diren bi ingeniarien bildumazaletasuna du oinarrian. Jose Entrecanalesek (Bilbo, 1899- Madril, 1990) eta Santiago Corralek (Santander, Espainia, 1907- Madril, 1989) bizitza osoa eman zuten euren enpresekin irabazitako dirua artelanak erostera bideratzen, eta bilduma esanguratsua osatu zuten. Paisaia zen euren genero kutuna. Haien bildumakoak dira orain Bilbon zintzilikatu dituzten lan gehien-gehienak. Bi ingeniarien begi ona eta bildumaren balioa goraipatu ditu Miguel Zugaza museoko zuzendariak. Horregatik, erakusketako ibilbidea bildumagile bakoitzaren argazki batekin hasten da, eta haien senideek ere hartu dute hitza aurkezpenean. Adibidez, Maria Corralek gogora ekarri du etxean, guztira, bere aitak 980 margolan izango zituela, eta horma guztiak koadroz goraino edukitzen zituztela esan du Juan Entrecanalesek.
Javier Baron Thaidigsmann arte adituak Diego Velazquez eta inpresionismoa aipatu ditu Berueteren eragin nagusitzat. Madrilgo Prado museoko XX. mendeko pintura kontserbazioaren saileko burua da, eta berak egin ditu erakusketako komisario lanak: «Bizi zen artean, sekula ez zuen erakusketa propiorik egin», esan du. «Haren lana ez zen batere ezaguna, eta adituek bakarrik zuten haren berri». Gero etorri zen aitortza. Erakusketan, inpresionismoa ezagutu aurreko lanekin hasten da hari eskainitako atala, eta koadroz koadro ikus daiteke haren garapena. Madrilgo eta, bereziki, Toledoko paisaiak dira nagusi bere lanetan, baina Ingalaterrara, Italiara eta are Alpeetara egindako bidaietan margotutako irudiak ere ikus daitezke.
Euskal Herriko txokoak
Batez ere Beruete da erakusketako protagonista, berrogei margolanekin, baina, neurri txikiagoan bada ere, leku berezia du ibilbidean Dario Regoyos margolariak ere (Ribadesella, Espainia, 1857- Bartzelona, 1913). «Espainiako garai hartako paisaia-pinturaren bi zutabe nagusiak dira». Bere kasa bidea egindakoa da Beruete, eta Paris inguruko artearen eragina zuzenean ezagututakoa Regoyos.
Euskal Herriko hainbat txokoren irudiak ikus daitezke erakusketan, nagusiki Regoyosenak. «Euskal Herria izan zen bere hautazko herria», azaldu du komisarioak. Esanguratsua da, adibidez, Eiffel dorrearen aurrekaritzat jo ohi den Ormaiztegiko zubiaren irudia (Gipuzkoa). Hain zuzen ere, 36ko gerran suntsitutako zubi hori berregitea izan zen Corral ingeniariaren lanik ezagunenetako bat, eta horregatik erosi zuen bildumarako. Baina, horrekin batera, besteak beste, Donostiako hondartzako eszenak, Bilbo pareko Ibaizabalen ertzetako industria gunearenak edota Areetako zubi esekiarenak ere margotu zituen artistak. Komisarioaren hitzetan, haietako bakoitzean maisu eta lagun izan zituen hainbat egileren arrastoa igar daiteke. Tartean dira, esaterako, Georges Seurat, Paul Signac, Camille Pissarro eta Edgar Degas.
Beruete eta Regoyos dira erakusketako zutabe nagusiak, baita sasoiko paisaia-pinturaren erreferente handienak ere; baina beste margolari batzuen lanak ere bildu dituzte museoan haienekin batera: Agustin Rianchoren Kantabriako lau paisaia, Francisco Gimenoren Kataluniako irudi batzuk, Santiago Rusiñolen koadroak, eta Joaquin Sorollaren margolan sorta bat. Guztiak paisaiak, guztiak ingeniarien bildumen parte izandakoak, eta guztiak sasoiko paisaiagintzaren erakusgarri, Baronen hitzetan. Azaldu duenez, alor horri eskainitako bildumarik «onenak», «interesgarrienak» eta «modernoenak» dira Corral eta Entrecanalesenak.
Nabarmentzekoak dira, adibidez, Rusiñolen eta Sorollaren kasuak, Baronen hitzetan. Biak izan zirelako egile esanguratsuak, baina ez zelako paisaia izan haien genero ohikoena. Esaterako, Rusiñolek bere bizitzako azken urteetan jo zuen paisaiagintzara, eta Sorollaren ekoizpenean periferikoa izan zen joera hori. Eszenak irudikatzen espezializatu zen nagusiki hura, eta horrek eman zion nazioarteko ospea. Horregatik, XX. mende hasierara arte baztertuta izan zuen generoa, eta orduan ere unean uneko inpresioak harrapatzeko sortzen zituen koadroetan landu zituen, artistak «estudio» deitutako horietan.
Artisten paisaiagintza eta ingeniariek herrigintzari egindako ekarpena uztartu ditu komisarioak bere hitzaldian, betiere Espainiari erreferentzia eginez. Baronek argudiatu duenez, pintoreek beren koadroen bidez modernizazio sasoian zen herrialde harekin egin bezala, Entrecanales eta Corral ingeniariek ere lurralde hori eraldatzen lagundu baitzuten beren begirada «berritzaileaz».
