Greba orokorra izan zen 2017ko urriaren 3an Katalunian, eta bi egun lehenagoko erreferendumean bozkatu ez zutenetako batzuk ere kalera atera ziren, Roger Torrent (Sarria de Ter, Katalunia, 1979) Kataluniako Parlamentuko presidente eta ERCko hautagaiak dioenez. Proiektu politikoa «fronte zabal» horren inguruan ardaztu behar dela uste du.
Hauteskundeak dira igandean, eta oraindik argitzeko dago egun horretan bertan emaitzak egongo diren. Kezkatzen zaitu?
Jabetuta gaude herritarrek badakitela asko dagoela jokoan. Garrantzitsua da bozkatzea, erabaki dezagun zer ereduk gidatuko duen herrialde honen susperraldia. Bi ereduren arteko talka da: herritarren interesak zentroan jarriko dituen gobernu errepublikano baten eta PSCk gidatutako gobernu baten artekoa, zeinak eliteen interesak, 155.a eta Katalunian izaten ari garen errepresioa ordezkatzen dituen.
Hauteskunde Batzorde Zentralaren eta Generalitatearen arteko harreman zaila izan daiteke arrazoia zazpi egunen faltan halako arazoak izateko?
Hainbestekoa da Kataluniako politikaren judizializazioa, ezen hauteskundeak noiz egingo diren ere erabakitzen baitute. Beste behin, auzitegiek erabaki dute hauteskundeak noiz egin behar diren. Orain guri dagokigu erabakitzea nork irabaziko dituen. Ez dugu baimendu behar bozei data jarri dion estatu operazio horrek berak erabakitzea nork gidatuko duen Generalitatea.
Zer iruditzen zaizu nola kudeatu duzuen pandemia Generalitatetik?
Nahiko ondo, kontuan hartuta eskumenetan eta baliabideetan Generalitateak izan dituen mugak eta pandemiaren lehen fasean gobernu zentralak eskumenak birzentralizatu zituela. Bestalde, kudeaketa ona edo txarra izan den zehaztuko duena azken argazkia da: zenbat bizitza salbatu ditugun eta zenbaterainoko kohesioa mantendu dugun. Gure optika progresista eta ezkerrekotik, lehentasuna bizitzak salbatzea da. Era berean, bermatu behar dugu krisitik ateratzerakoan desoreka soziala gutxitzea.
Junts Per Catalunyarekin akordioa itxita daukazue?
Datorren ziklo politikoan batasun independentista estrategikoa behar dugu. Legealdi honetan guztian aldarrikatu dugu hori, eta etapa berri honetarako ere horri eusten diogu. Premiazkoa da herritarren behar nagusiei erantzungo dien agenda errepublikano bat osatzea eta, aldi berean, estrategia politiko bat marraztea helburu komun horretara iristeko: herrialde honen independentziara. Agenda horrek garbia, gardena eta azaltzeko modukoa izan behar du. Aldi berean, bazkide independentisten oinarriak birformulatzeko eskatzen dugu. Hau da, lehiakortasunak hainbeste baldintzatuko ez dituen harremanak garatu behar ditugu, eta kooperazioa eta koordinazioa lehenetsi. Beste formazioak ere ari dira, pixkanaka, planteamendu horrekin bat egiten.
Desberdintasun agerikoak dituzue, ordea. Adostasunetara iristeko modua badago, ala akordio hori haustea hautesleei azaltzen zailegia litzateke?
Erretorika alboratu eta mamian sartzen bagara, independentiston arteko desadostasunak ez dira hainbestekoak. Hausnarketa prozesu zail bat egin dugu alderdian, eta Marta Rovirak eta Oriol Junquerasek idatzi duten liburu batean [Tornarem a vèncer (I com ho farem)] sintetizatu dugu prozesu hori. Definitiboki independentzia lortzeko eskuliburu bat da, eta hor ageri dira planteamendu batzuk beste eragile independentistek ere aipatzen dituztenak.
Lehengoan, esaterako, CUPek planteatu zuen erreferenduma dela politikoki Kataluniako tresnarik disruptiboena. Gu hori aspalditik ari gara esaten. Katalunian kohesiorik eta kontsentsurik handiena sortzen duen elementua da erreferenduma, eta, era berean, [Espainiako] estatuari kontraesan gehien eragiten dizkiona. Horrelako elementuak oinarrizkoak izango dira independentismoan batasun estrategiko bat lortzeko.
En Comu Podemen babesa ere nahi duzue. Haiekin akordioa egiteko amnistia eta autodeterminazioa aitortu ditzaten eskatuko diezue?
Agenda errepublikano bat nahi dugu guk, eta horrek esan nahi du herritarren baldintza materialak lehenbailehen hobetzea, eta, horrekin batera, herrialde barruan gehiengo zabalak ehuntzea esandako bi kontzeptu horien inguruan. Pere Aragonesek fronte zabaleko gobernu bat proposatu du, bi elementu horiek partekatzen dituzten sentsibilitate politikoak batzeko gai izango dena.
En Comurekin partekatzen ditugu, eta, hortaz, bilatu behar dugu akordioa. Generalitatearen aurrekontuetan lortu dugu: Junts Per Catalunyatik En Comura artekoak batu ditugu, nolabait. Hori da hurrengo legealdirako eraiki behar den fronte zabala.
JxCk gobernu independentista bat nahi du, ordea.
Jakinda independentistok garen baino gehiago izan behar dugula, horrekiko erantzukizunez jokatu behar dugu, eta gehiengo horiek lortzen saiatu. Ez soilik parlamentuan indarra izateko, baina baita gure oinarri independentistara jende gehiago batzeko ere. Irabazteko, baldintza da hori.
Guztiz baztertua duzue Salvador Illarekin akordioa egitea?
Bai, guztiz. Galdetu diguten aldiro esan dugu. Ezinezkoa da akordioa egitea 155.a besarkatu duten eta, gainera, ERCren antipodetan dauden horiekin. Gure buruzagiak kartzelan sartzea txalotu dute, eta 3.000 errepresaliatu ditugu Katalunian.
Eta, gainera, monarkia ustel bat sostengatu dute eta, aldi berean, historiako gobernurik progresistena izendatu dute euren burua, PPk bere garaian onartutako tresna berberak erabiltzen ari diren arren.
Independentismoak noiz arte jarraitu behar du hazten?
Indar harremana demokratikoki [Espainiako] estatua gainditzeko gai den arte.
2017an nahikoa zen %50a gainditzea. Zergatik orain ez?
Beharrezko baldintza bat da %50eko babesa gainditzea, baina ez definitiboa. Azken batean, kontua da baldintza objektiboak izatea egun ezinezkoa ematen duen erreferendum bat beharrezko bihurtzeko. Hori gerta dadin, %50a gainditu behar da, bai, baina aliantza hobeak egitea ere beharrezkoa da, eragile sozial eta ekonomikoekin ta nazioartean. Euskal Herria ere estrategikoa da, alde horretatik.
Garrantzitsua da fronte demokratiko guztiek [Espainiako] estatua etengabe kontraesanean jartzea. Horregatik diogu eraldaketa demokratikorako tresnarik eraginkorrena erreferenduma dela.
ERC haztea eta independentismoa haztea gauza bera al dira?
Bai. Herrialde osoan independentismoak abiadura bera izatea nahi dugu, eta ez dadila gertatu lurralde batean independentismoak %80tik gorako babesa izatea eta beste leku batzuetan ordezkaritza politikorik ez izatea. Azken batean, herri mobilizazioan eragin zuzena baitauka horrek. Horregatik, garrantzi handia ematen diogu independentismoak udaletan indarra hartzeari.
Oinarri soziala ari zarete handitzen. Kontsentsuz eta konfrontaziorik gabe zuen proiektura batzen ari diren horiei nola esango diozue estatu bat egitera zoaztela, eta horrek konfrontazioa dakarrela?
Errepublika zertan datzan azaltzen ahalegintzen gara. Jendeari esan behar diogu errepublika bat eratzea ez dela banderak aldatzea, baizik eta ikastetxe, ospitale eta aukera hobeekin lotuta dagoela. Hori egin du ERCk bere 90 urteko historian, eta horretan gabiltza egun ere.
Estatuarekin konfrontatzea ez al da independentista berriak sortzeko modurik onena?
Espainiarekin negoziazio esparru bat sortu dugu legealdi honetan, eta beharrezkoa da esparru horretara ahalik eta indarrik handienarekin joatea. Indarra gehiengoetan dago. Badakigu estatuak ez daukala inolako bokazio demokratikorik Katalunian autodeterminazioan oinarritutako irtenbide bat emateko, eta, ematen badu, demokratikoki horretara behartu dugulako emango duela.
Negoziazio tankera du Espainiako Gobernuarekin eratu duzuen elkarrizketa mahaiak?
Balio izan du gatazka politiko bat dagoela aitortzeko, eta ez da gutxi. Horrelako prozesuetan, garrantzitsua da bi aldeek definizio partekatuak izatea. Horrez gain, bi aldeko mahai bat da, bi gobernuren artekoa, eta, beraz, solaskidea ere aitortzen du. ERCk Espainiaren gobernabidea baldintzatzeko duen gaitasuna baliatu du mahai hau lortzeko, eta aprobetxatu egingo dugu. Hala ere, ez dago gure eskura soilik, herrialde honetako instituzioen eskura baizik.
JxCk dio elkarrizketa mahai bat dela, ez negoziazio mahai bat.
Ez da nahastu behar negoziazio mahaia [Espainiako] estatuarekiko aldebiko negoziazioekin. Kataluniarren baldintza materialen inguruko erabakiak hartzen diren edozein esparru baliatuko dugu guk. Negoziazio mahaiari prestigioa kendu nahi diote batzuek, ERC higatzeko, baina negoziazio esparrua, kontzeptu gisa, independentismo osoak babesten du. Herrialde honetako herritar gehienek pentsatzen dute gatazka politikoari irtenbide adostu eta demokratiko bat eman behar zaiola, eta hori, egitekotan, mahai baten bueltan egingo da.
Bihar: Marta Pascall PNCko zerrendaburuari elkarrizketa.
