Babesa ñabartu du Poloniak

Europako Batasuneko herrialdeen artean, Polonia da errefuxiatu ukrainar gehien hartu dituena; UNHCR Iheslarientzako Nazio Batuen Goi Mandatariaren apirilaren 18ko datuen arabera, Varsoviako agintariek ia 1,6 milioi erregistratu dituzte iazko otsailaren 24an Errusiak Ukrainako inbasioa hasi zuenetik. Kevin Allen da UNHCRk Polonian duen ordezkaria, eta azken hilabeteetan adierazi izan du erakundean daramatzan bi hamarkadetan ikusiriko «erantzunik bikainena» eman duela herrialdeak, «aparteko elkartasuna» erakutsiz.

Ikusi gehiago: Estella Kirsanova: «Errefuxiatuek ez dute bermatua ondo ordaindutako lan bat»

PiS Legea eta Justizia alderdi ultrakontserbadorea buru duen gobernuak, baina, errefuxiatuenganako babesa ñabartu du. Martxoaren 1etik, aterpetxe publikoetan 120 egun baino gehiago daramatzatenek egunero 40 zloty —8,7 euro inguru— ordaintzen dituzte janariagatik eta aterpeagatik. Errefuxiatuei babesa ematen dieten GKE gobernuz kanpoko erakunde batzuek kezka agertu dute horrek izan ditzakeen ondorioengatik.

Azaroan neurria aurkeztu zutenean, Mateusz Morawiecki lehen ministroak defendatu zuen esanez indarrean jarri nahi dutela «zerga ordaintzaile poloniarrak» ahalik eta gutxien ordain dezan «hurrengo olatu posiblean». Maciej Duszczykek posta elektronikoz erantzun duenez, ordea, hori egiteko arrazoiak ez dira ekonomikoak. «Erabakia hartu zuten gerra errefuxiatuak akuilatzeko asmoz enplegu bat edota beste jarduera batzuk onartzera. Ikusi zen bultzada bat behar zutela bizimodua aldatzeko». Varsoviako Unibertsitateko Immigrazioa Ikertzeko Zentroko batzordeko kidea da, eta, Donald Tusk lehen ministro izan zenean (2007-2014), haren aholkularia izan zen migrazio gaietan.

Gobernuak azpimarratu du adituen iritzietan oinarritu dela neurria hartzeko. Kabinetearen arabera, ia 1,6 milioi errefuxiatuetatik 80.000 bat daude 3.615 aterpetxe publikoetan. «Aterpetxeetan zeuden batzuek babesgabetasun ikasia delakoa garatu dute egoerari erantzuteko orduan. Hori oso larria da haien etorkizunerako», nabarmendu du Duszczykek. Haren esanetan, neurria ezarri zutenetik ez da egon «arazo handirik». Errefuxiatuei babesa ematen dieten bost GKErekin harremanetan jarri da BERRIA azken bi asteetan, baina ez du erantzunik jaso.

UNHCRek dioenez, errefuxiatuen %90 inguru emakumeak eta adingabeak dira. Gobernuaren lege erreformak baditu salbuespenak: besteak beste, adinekoak, adingabeak, haurdun daudenak, hiru adingabe baino gehiagoren edo urtebete baino gutxiago duen haur baten ardura dutenak, desgaituak, baita «egoera berezian» daudenak ere, nahiz eta ez duten zehaztu azken horrek zer esan nahi duen. Udaletxeetako gizarte zerbitzuetako langileek kudeatzen dituzte eskaerak.

Errefuxiatu gehienak, %80 inguru, lan merkatuan daude; hori diote datu ofizialek. «Askotariko sektoreetan» lan egiten dute, Duszczyk adituaren hitzetan. Varsoviako Unibertsitateko Immigrazioa Ikertzeko Zentroko Agata Gornyk eta Pavel Kaczmarczykek ikerketa bat egin dute Poloniako errefuxiatu ukrainarren egoera aztertuz. Besteak beste, gerra errefuxiatuek iazko udan zertan lan egiten zuten jaso dute. Horien herenek zuten lanaldi osoko lan bat, %10 inguru zerbitzuen sektorean ari ziren lanean, eta ia %40k ikerlanean «lan sinpleak» deitutakoak zituzten. GKEek ohartarazi dute errefuxiatuek nekez lor dezaketela lan kualifikatu bat. Iaz %22 handitu zen gizarte segurantzan izena emandako atzerritarren kopurua.

Jarrera, migrazioaren arabera

Inbasioa izan eta gero, EBk hartutako erabaki guztiak babestu zituen Varsoviak. Artean, iazko udaberrian, ultrakontserbadoreen suspertze plana onartu gabe zegoen Brusela; azkenean, ekainean desblokeatu zituen funtsak.

Aintzat hartu behar da, nolanahi ere, Poloniako Gobernuak hilabete batzuk lehenago atea itxi ziela Bielorrusiatik barrena iritsitako Afganistango eta, besteak beste, Kurdistango milaka errefuxiaturi. Are, larrialdi egoera ezarri zuen 2021eko udazkenean, eta deliberatu Bielorrusiarekiko mugan hesi bat eraikitzea. 2022ko ekainean bukatu zuten: 186 kilometro luze da, eta 5,5 metro garai.

Ukrainatik iritsitako errefuxiatuekin bestela jokatu du Varsoviak. «Poloniarren %70ek uste dute ukrainarrei laguntzen jarraitu behar dela. %10 bakarrik daude kontra. Portzentaje hori sei puntu besterik ez da handitu 2022ko otsailetik», azaldu du Duszczykek. Udazkenean hauteskunde orokorrak izango dituzte Polonian, eta, inkesten arabera, PiS-en aldeko boto asmoa %35etik behera ari zen jaisten iazko bigarren erdian —botoen %43 lortu zuen 2019koetan—; azken bizpahiru hiletan apur bat gora egin du atzera.