Zertarako balio dute hedabideek? Zertarako kazetariek? Galdera zuzen bezain argi horiek erantzun anitzak eta sinpleak izan dituzte luzaroan. Errealitateaz informatzeko, gobernuak kontrolatzeko, ikus-entzuleria entretenitzeko, iritzi publikoa sortzeko… Argi baitzegoen zer ziren hedabideak. Prentsa, irratia, telebista. Argi, zer informazioa, zer iritzia, zer publizitatea. Non daude mugak orain? Internetek komunikazioa katramilatu zuen, eta globalizazioak gainontzeko guztia.
Internet eta hiritar kazetaritzaren espejismoak igorle izan gintezkeelako ustea saldu zigun. Eta sare sozialek, gutako bakoitzak iritzi publikoan eragin dezakeelako ustea. Eta sinistu egin genuen igorle eta eragile izan gintezkeela. Usteak erdi ustel.
Herman eta Chomskyren propaganda eredua baliogarria da gaur ere: komunikazio enpresen jabegoak eta publizitate eta albiste-hornitzaileekiko dependentziak, besteak beste, azaltzen dute zer ematen den argitara.
Donald Trumpen eta AEBetako hainbat komunikabideren artean dibortzioa gertatu bada, galdera zera da: zer dela-eta orain arteko harreman ona? Trumpek ez du errespetatzen hedabideek beharrezkoa duten askatasuna. Baina zein ondo etorri zaion askori Trumpen ateraldiek sortutako zalapartak publizitate-sarreretan izan duen ondorioa. Eta onar dezagun, egitura politiko eta mediatiko horrek ipini du Trump dagoen tokian. Ez dirudi hedabide horiek sistema politiko hori zalantzan jartzen dutenik.
Madrileko egunkari batek abiatutako ikerketak politikarien ustelkeria jarri du ikusmiran. Ondoren gertatu diren dimisioak edota gobernu aldaketak gertatuko ziratekeen kazetari horien jardunik gabe?
Zeri begira daude Euskal Herriko komunikabideak? Ez dirudi gure inguruan boterearen eta hedabideen artean liskar handirik dagoenik. Behar baino gehiagotan kateko txakurra izan behar zuena altzo-txakur bilakatu da, han eta hemen.
Ustelkerian oinarritutako gobernu-sistema bat nekez mantenduko da hedabideek duten eragin-ahalmenari eusten badiote. Eta alderantziz ere, mantentzen bada, komunikabideek nahikoa ikertu eta eragin ez dutelako izango da. Edo herritarrok ikerketa-kazetaritzari muzin egin eta entretenimendua lehenetsi dugulako. Inoiz baino prekaritaterik handiena komunikabideetako langileen artean. Inoiz baino eraginik handiena iritzi publikoaren sorkuntzan.
Eta politikak? Zertarako balio du big data eta albiste faltsuen garaian? Albiste faltsuak nondik datozkigun pentsatzen dugun bitartean, gure ekintzarik xumeena eta gure ametsik handiena datu huts da erabaki estrategikoak hartuko dituzten eliteentzat. Eta hala ere... politikan sinistera behartuta gaude, elkarbizitza antolatzeko moduen artean bera baita bidezkoena, zuzenena.
Hedabideek politikan duten eraginari buruz hausnartzen dugun bitartean, hor dago, lasai-lasai, Ekonomia. AEBetako beste presidente batek bota zuenaren ildotik: «Politics? It's Economy, stupid!». Edo ez.
AEBetan sortu ziren prentsa librea, laugarren boterea eta kazetarien independentzia bezalako mitoak. Gaur egun, hor dabiltza politika eta hedabideak, idiak deman bezala, uztartuta, itsututa, ekonomiari tira eginez. Edo ez.
Politika zertarako? Errealitatea bere horretan uzteko edo aldaketa eragiteko? Komunikazio-taldeek izan duten portaera eta eragina ikusita: hedabideen independentzia zertarako?
Hedabideak, politika, zertarako?
Iruzkinak
Ez dago iruzkinik
Ordenatu
