Gastronomia

Makarroia, gozoa gazi

Makarroi arrakastatsuaren ekoizle historiakoak dira Donibane Lohizuneko Adam etxea eta Miarritzeko Miremont te saloia. Biek aldarrikatzen dute makarroien egiazkotasuna.

Miarritzeko Miremont te saloiakartisau eran egiten ditu bi makarroi motak, egunero, tokian tokiko mozkinekin. BOB EDME.
Ainize Madariaga
Miarritze
2022ko urtarrilaren 15a
00:00
Entzun
Donibane Lohizunen edo Miarritzen (Lapurdi) promenatzen denak ezin izanen die izkin egin makarroiei. Hondar urteetan modaren lehen lerrora jauzi egin duen bixkotx ttipiak gaitzeko arrakasta bildu baitu, saltegiak biderkatuz. Euskal makarroia, zinezkoa, autentikoa, lehena... makarroiari lotu nahi zaizkien superlatiboak franko dira.

Berez, Miarritzeko Miremont te saloia eta Donibane Lohizuneko Adam etxea dira makarroi egile historikoak. Makarroien negozioa abiatu zuten garaiko izena mantentzen bada ere, barneak errotik aldatu dira, nahiz eta biek ala biek «jatorrizko errezeta sekretua» mantentzen duten.

Aspaldikoa da makarroiaren historia. Elikadura historialarien arabera, makarroien jatorria herri arabiarretakoa da.

Miremont te saloiko Jean Marcel Toledo kudeatzaileak laburtu du: «Makarroia Mediterraneoko badia osoan egiten zen, oiloak ziren ber: zuringoarekin merengea egiteko. Almendrak: Italia, Turkia, Espainia, Kretan bazituzten, eta Siziliako Avola da hoberena. Eta almendraren Rolls-Royce-a Valentzia eta Alacant artekoa da:Marcona; gizena eta borobila. Ez du deus ikustekorik Kaliforniatik hona 10.000 kilometro kurritu dituen oraingo horrekin».

Gauzak hala, euskal kostaldean ere arrakasta gaitza kausitu badu ere, badirudi ez dagoela euskal makarroirik. Alta, Adam etxeko Miguel Telleria jabe eta pastiza egileak bertzerik dio: «Donibane Lohizuneko Adam pastiza egileak zuen asmatu euskal makarroia, originala. Ezagun bilakatu zen Frantziako Luis XIV.aren amari dastarazi ziolarik, 1660an, haren semearen ezteien karietara. Errezeta bera da geroztik, sekretupekoa, almendraz, zuringoz eta azukrez egina. Duela hamahiru belaunaldi, batak besteari pasatu dio».

Miarritzeko Miremont te saloiko kudeatzaileak, ordea, bertze historia bat kontatzen du, arrunt bestalde. Hasteko, goraipatu du etxeak 150 urte beteko dituela aurten. Haren arabera, Errenazimentu betean, txiripaz iritsi zen makarroia, Katalina Medicirekin batera, Henrike II.a Frantziako erregea izanen zenarekin ezkontzerat. Dioenez, Toscanan bixkotx bat egiten omen zuten garai hartan, hango amanda eta zuringoekin: Maccherone izenekoa, eta erregina izanen zenaren sukaldariek garraiatu zuten errezeta. 1534. urte hartan hasi bide zen, beraz, makarroiaren «moda». Ororen buru, Maccherone makarroia bilakatu zen.

«Euskal» etiketari irri trufatia egin dio Toledok, bere ustez ez baitago euskal makarroirik, baizik eta Miarritzekoa, «zinezko bakarra» hura delako: «Euskal makarroia marketin hutsa da; Donibane Lohizunekoak zer du? Amandak, zuringoak eta azukre pila: motela da! A, eta kontserbagarriak. Euskal makarroia ez: Miarritzeko makarroiak erran behar da, zozokeria guziak gezurtatuz. Zeren eta makarroia nazioartekoa baita, Mediterraneotik jina! Denetan egiten da, baina guk dugu hemen errezeta originala».

Ondoko mendeetan makarroiak koloretako aldaera izan zuen. Luis XV.aren eta XVI.aren gorteko kozinan errezeta amiñi bat kanbiatu baitzioten: bi oskolen artean fruituzko ganaxea erantsiz.

Toledok makarroien bi aldaera horiek ekoizten ditu Miremont te saloian: «Maccherone hori, originala dena, amandarekin, zuringoarekin eta azukre gutirekin egina da. Guk dugu errezeta hoberena: Miarritzeko adineko emazteak ez dira tronpatzen: hona datoz, baitakite!».

Bi errezetak patentatuak dauzka Miremontek: Biarritz, errezeta zaharrena, eta Paris-Biarritz, bi kuskuen artean fruituzko ganatxea duen hori.

Adam etxeko Telleriak argitu du haiek nahiago izan dutela fruituzkoa ez haboro proposatu: «Nahiago dugu tradizionalean bakarrik aritu, koloreztatzailerik gabe, eta ahal bezain naturalak izan daitezen».

Toledok bere alde tira egin dio sokari: «Makarroia deskubritu nahi duena Miremontera jin beharra da; Kaliforniako amandarik eta kontserbagarririk gabekoak baitira».

Bi etxeek aitzinerat ezarri dute tokian tokiko mozkinak baliatzen dituztela makarroien egiteko, kontserbagarririk gabe, eta egunean egunekoak ekoizten.
Iruzkinak
Ez dago iruzkinik

Ordenatu
0/500
Interesgarria izango zaizu
Nabarmenduak
Orain, aldi berria dator. Zure aldia. 2025erako 3.000 babesle berri behar ditugu iragana eta geroa orainaldian kontatzeko.