Perfekzio plastifikatua

Hazia ereitetik platerera iritsi arte, prozesu luzea egiten dute entsaladek. Plastikozko poltsetan doazen entsaladen prozesuaren nondik norakoak azaldu dituzte Florette enpresako arduradunek. Azpimarratu dute bereziki garrantzitsua dela prozesu osoan hotz katea ez apurtzea, eta helburua dela produktu «homogeneoa», «ona», «defekturik gabekoa» eta «merkatuaren eskaeraren araberakoa» sortzea. Horrez gain, Eguzki talde ekologistak horrelako produktuen arriskuez ohartarazi du.

«Adi seinaleetara, ez ukitu makinarik baimenik gabe, debekatuta dago jatea edo edatea, kendu bitxiak...», debeku eta agindu zerrenda luze bati kasu egin behar zaio Floretteren lursailetan sartzeko. Horren zergatia azaldu du Maria Oños Florette enpresako lehengaien kalitatearen arduradunak: «Elikagaien kalitatea ziurtatzeko bete beharreko neurriak dira».
 

Idoia Zabaleta, Foku

Neurriak azaltzeaz gain, produzitzeko egin beharreko planez mintzatu da. Ereiten hasi baino lehen, lurraren kudeaketaren inguruko plana egiten dute; bertan aztertzen dituzte lurraren mantenugaiak, ongarritzeko plana, eta lekuaren beharren arabera modu batean edo bestean lantzen dute lurra. «Oso garrantzitsua da lurraren kudeaketa ondo egitea erabilera ona egiteko; hau da, egin beharrekoa ahalik eta energia gutxien kontsumituz egitea», azaldu du.

Horrez gain, garrantzitsua da lurraren beharrak «ongi» aztertzea ongarritze «justua» izateko: «Modu horretan, laboreak bere sortze erritmo naturalari jarraitzen dio, presarik gabe; azkarregi hazten bada, ahultzen eta zimeltzen dira». Azaldu duenez, horrek energia gutxiago kontsumitzen du: «Labore jasangarria egitea da xedea».

"Gerta daiteke uzta jasotzeko ordurik onena 03:00etan izatea, beroarekin produktua zimeltzen delako"

Maria Oños. Elikagaien kalitatearen arduraduna

Lurrak daukan hezetasuna ere aztertzen dute, beharren arabera kudeatzen baitute ura. Babesturiko laboreetan, mikroihintzatze teknika erabiltzen dute, «eraginkorrena» delako. Aire zabalean, tantakako ureztatze teknika erabiltzen dute. «Euritik jasotako ur birziklatua daukaten iturriak ditugu», azpimarratu du.

Ahalik eta ur gutxien kontsumitzen saiatzen dira; horretarako, berotegi batzuetan manta termiko bat erabiltzen dute lurra homogeneizatzeko eta hezetasuna mantentzeko: «Askoz hobe hozitzen da, eta hazteko garaian ez da hainbeste ureztatu behar».
 

. Idoia Zabaleta, Foku

Lurra zaintzeko beste modu bat lurra solaritzatzea da; horretako, materia organikoa botatzen da, eta plastiko batekin estaltzen da dena. Udan egiten da, produktu kimikorik ez erabiltzeko. «Tenperatura igotzen denez, belar txarren haziak eta onddoak hiltzen ditu», azaldu du Oñosek.

Goizean goiz

Garaiaren arabera, leku batean edo bestean ereiten dute. «Xedea da produkzio zentroetatik ahalik eta gertuen egotea, energia gutxiago kontsumitzeko». Euskal Herrian produkzio zentro bakarra dute; Milagron (Nafarroa). Laborea lantzeko hiru lursail dituzte, aire zabalean zein berotegietan daukate laborea, baina udan ez dute aire zabalean ekoizten. Aire zabalean sortutako laborea udaberrian ereiten dute.
 

"Aurreikuspenen arabera egiten dugu lan; izan ere, 06:00 aldera iristen denez produktua, ez dakigu zer eskari izango dugun"

Julen Sarasola. Ekoizpen zentroko poltsen arduraduna

Iceberg letxuga, Batavia, erromatarra, eskarola eta espinaka helduak landatzen dituzte, besteak beste, aire zabalean. Eskuz ereiten eta jasotzen dira. Berotegietan, ordea, errukula, berroak, kanonigoak eta letxuga ernamuin gorriak ereiten dituzte makina batzuen bidez. Uzta biltzeko makinarekin jasotzen dituzte: «Lurrak homogeneoa egon behar du marraza batekin mozteko, eta ez izateko ez handiegia, ez txikiegia».

Uzta jasotzeko ordurik «onena» aukeratu behar dela esan du Oñosek; horregatik, udan gauean biltzen dute uzta: «Gerta daiteke ordurik onena goizeko hiruretan izatea, fresko dagoelako; beroa egiten badu, produktua zimeltzen da, eta poltsetan ikusten da». Neguan, ordea, hezetasuna dagoenez, geroago biltzen da. Behin jasota, hozteko makina batzuetan sartzen dituzte; hortik, kamioi batean, produkzio zentrora eramateko. «Mozten denetik platerera iritsi arte hotz egon behar du; bestela, eboluzionatu egiten da», nabarmendu du Julen Sarasolak, Milagroko ekoizpen zentroko poltsen kontroleko arduradunak.

Hortaz, produkzio zentroan lan egiteko arropa berezia behar da, hotzik ez pasatzeko; horrez gain, higiene neurri batzuk hartu behar dira: eskuak eta zapatak behin eta berriz garbitu behar dira, eta txano bat eraman. Horrez gain, ezin dira bitxiak eraman, ezin da janaririk ez edaririk sartu, eta debekatuta dago erretzea eta jatea. Gainera, zenbait gaixotasunen sintomak izan dituztenak ez dira sartu. Horren zergatia azaldu du Sarasolak: «Produktua gordinik jaten denez, ahalik eta neurri gehien hartu behar dira».
 

Materia organikoa bota, eta plastiko batekin estaltzen da lurra belar txarrak kentzeko. Idoia Zabaleta, Foku

Uzta fabrikara iristen denean, lehenengo urratsa aukeraketa da. Uzta lantzeko zenbait ekoizpen lerro dituzte, eta horiek moduluetan banatzen dute uzta. «Nahi ez duguna kentzean datza; modu horretan, onena aukeratzen dugu». Aukeratutakoa txikitzen da, eta garbigailu batean sartzen dute, bi gradutan. Hortik, gela zurira doa aukeratutakoa. Bertan, zentrifugagailu handi batean sartzen dituzte letxuga helduak.

Ekoizpen lerroari jarraituz, makina batek «akatsak» dituen zatiak kentzen ditu: «Kamera baten bidez detektatzen du marroiagoa den, urratuta dagoen edo letxuga ez den zerbait dagoen, eta hori baztertzen Gero, zenbait letxuga nahasten dituzte. Denek pisu iguala izan behar dute, «homogeneoak» izateko. Hortik, poltsetara doaz entsaladak, eta kartoizko kutxetan sartzen dituzte kamioietan sartzeko.

Uzta jasotzen dutenetik saltokietara iritsi arte, hogeita lau ordu baino gutxiago igaro behar dira. «Aurreikuspenen arabera egiten dugu lan. Produktua 06:00 aldera iristen denez, ez dakigu zer eskari izanen dugun». Hortaz, espero duten eskaria baino pixka bat gehiago produzitzen dute, eta aurreko eguneko stockarekin jolasten dute: «Hamar egun irauten dute, gutxi gorabehera; hortaz, 12:00etarako saltokietara bidean egon behar dute». Lan erritmoa eta funtzionamendua «tentsio handikoa» dela azpimarratu du: «Ez gara inoiz aspertzen».
 

"Hotz katea apurtzeak osasun arazoak eragin ditzake; plastikozko bildukietan doazen produktuetan, arriskua handitzen da"

Garikoitz Plazaola. Eguzki talde ekologistako kidea

Sarasolak esan du fabrikatik saltokira egindako bidean ere hotz mantendu behar direla entsaladak: «Berotzen badira, zimeldu egiten dira». Hotz mantentzearen garrantziaz ere mintzatu da Garikoitz Plazaola Eguzki talde ekologistako kidea: «Hotz katea apurtzeak osasun arazoak eragin ditzake; plastikozko bildukietan doazen jakietan arriskua handitzen da; adibidez, salmonella eta Escherichia coli kasuak atera dira». Gordinik jaten denez, arriskua «handiagoa» dela esan du.

Ingurumenaren kalterako

Plastikoaren erabilerak ingurumenean duen eraginaz ohartarazi du Plazaolak:«Nahiz eta eduki birziklagarriak izan, bildukirik ez erabiltzearen eta bildukiak erabiltzearen artean alde handia dago». Gaineratu duenez, plastikoak, orokorrean, petrolioa du jatorrian: «Erregai fosilen kalteen antzekoak dira; gainera, plastikoa sortzeko egiten diren eraldaketek gai kutsagarri berriak sor ditzakete». Hondakin horietatik «ehuneko handi bat» erraustegietara doala salatu du: «Gai kimikoen sorburu nagusia plastikoa da».

Hortaz, zenbait gomendio eman ditu: «Badakit poltsetan sartutako produktuak erabiltzea askoz errazagoa dela denbora gutxiago eskatzen dutelako, baina komeni da, ahal den neurrian, ahalik eta produktu fresko gehien kontsumitzea, gai kutsagarri gutxiago eragiten dituztelako, eta, ondorioz, kalte txikiagoa egin ingurumenari. Gainera, freskoak direnez, zero kilometrokoak edo gertukoagokoak izateko aukera gehiago dago».