Galde-erantzunak

2014-03-05 17:08:07
>
Izen bereziak nola deklinatu erabakitzeko, aski joera zabaldua da, gure ustez, deskriptibotasuna kontuan hartzea, oharkabean edo ohartuki.

Esaterako, denok esango edo idatziko genuke Eusko Alderdi Jeltzaleko, Eusko Alderdi Jeltzaletik, Euskal Nekazarien Batasuneko, Euskal Aktoreen Batasunetik, Ezker Batuko... Izan ere, izendapen horiek deskriptiboak iruditzen zaizkigu, eta izen arrunten gisan deklinatu ohi dira horrelakoak, senez.

Beste muturrean, Osasuna dugu, adibidez, futbol taldearen izena; izan ere, nekez jo daiteke deskriptibotzat, eta ez du zalantzarik sortzen nola deklinatu behar den: Osasunako, Osasunatik... Beste hainbeste gertatzen da Esne Beltza, EH Sukarra eta halako izenekin: Esne Beltzako, EH Sukarratik...

Bi mutur horien tartean, ezin konta ahala izen berezi daude; batzuk erdi-erdian daude, bi muturretatik urrun, eta horrelakoekin sortzen zaigu duda. Dudako kasuak ahalik eta gutxien izan daitezen, irizpide praktikoa da, gure ustez, kontuan hartzea izena deskriptiboa den ala ez, edo, gutxienez, deskribatzeko asmoz jarria den ala ez.

Nolanahi ere, horrek ere ez du guztiz argitzen auzia, eztabaidagarria baita izen batzuk zenbaiteraino diren deskriptiboak. Euskal Herriko Nekazarien Elkartasuna deskriptiboa da, baina Eusko Alkartasuna? Euskal Nekazarien Batasuna deskriptiboa da, baina Herri Batasuna? Betiko baina madarikatu horiek ezin guztiz argitu... baina zirt edo zart egin behar, ordea.

Gainera, susmoa dugu bukaerako -a letra hori itsatsitzat jotzeko premia errazago sortzen zaigula gaztelaniaz ere erabiltzen diren euskarazko izenetan; alegia, errazago esango dugu Herri Batasunako, Ezker Batuako* baino. Izen arrunt batzuekin ere sumatzen dugu fenomeno hori: gaztelaniaz ikurrina, chatarra eta chistorra esaten denez, askorentzat hala dira hitz horiek euskaraz ere, -a eta guztikoak, eta ez dira konturatzen ikurrin, txatar eta txistor direla euskal hitzak...
© Berria.eus - Euskal Editorea SM    •   Martin Ugalde kultur parkea, Andoain 20140
Telefonoa: 943-30 40 30  •   Faxa: 943-59 01 72  •  Posta elektronikoa: [email protected]
webgunearen mapa