Ez dakit Daniako (Florida) frontoian pilotarion artean aipatu duzuen Danel Elezkano eskuzko pilotariari egin diotena, eskuzko bi-bitako txapelketatik kanpo utzi izana, nahiz eta iaz bera izan txapeldun. Minduta agertu da Elezkano II.a komunikabideen aurrean. Errespetatzen duela enpresak hartutako erabakia, baina berak ez duela bat egiten emandako arrazoiekin. Zaletuen artean ere izan dira ahotsak injustizia aipatuz, errespetu falta txapeldunari. Neronek ere, lehenengo burutazioan, erreakzio bera izan dut. Ez dago eskubiderik.
Ezagutzen nauzu, Jon, hasi naiz bueltak ematen gaiari. Aspaldian ikasi bainuen emozioekin tentuz jokatzen. Eta, in dubio pro operario zepoaren aurrean, haratago joatea erabaki dut. Ikuspegi zabalago baten bila.
Duela urte gutxi arte pilota profesionala, modalitate guztietan, hierarkikoa zen, kategoriaz osatuta. Estelarrak jokatzen zituzten pilotariak ziren, bigarren mailakoak eta, azkenik, tertzerakoak. Eskailerak bailiren gorantz egin behar, urteen poderioz. Apustua zen negozioaren bizkarrezurra, jaialdiak ugari urtean zehar. Esku-lanaren premia handia eskatzen zuen, koadro handiak. Pilotarien estatusak ematen zuen bermeaz, egitura sendoaren itxura erakusten zuen pilota profesionalak.
Sistema hierarkikoari pitzadurak atera zitzaizkion apustuaren garrantziak, menpekotasunak, behera egin zuenean. Eskuzko enpresak egokitu egin ziren pixkanaka egoera berriari aurre egiteko. Ikuskizuna eskatzen zuen kirolari aldaketak egin behar. Ohartu gabe, hala moduzko homologazio baten aurrean topatu zen pilota profesionala, gero eta antza gehiago hartuz gainerako kirolekin. Apustuaren gainbeherak jaialdien murrizketa ekarri zuen, esku-lanaren premia gutxituz. Aurpegi berrien beharra, bestaldetik, ezinbestekoa. Nobedadeak, freskotasuna.
Ustezko errespetua galtzen hasi zen (gainerako kiroletan kontuan hartzen ez dena). Eskuzko enpresek, Baikok eta Aspek, naturan, hautaketa naturalak duen eraginaren pareko, bi enpresek, esku beltza balitz bezala, hartu zuten ardura sistema hierarkikoa purifikatzeko, nolabait, biziraupena bermatzeko, ezinbestekoa erabakiak hartzera bultzatuz.
Gaur gun ez da harritzekoa hasiberriek estelarrean debutatzea. Deskuiduan, handik urte gutxira kontraturik gabe gelditzeko. Lege zaharreko sistemak, gorantz egitekoak, zentzua galdu du. Berehala nahastuko dituzte izen handiko pilotariekin, futbol talde bat balitz bezala. Eskuz aldatzeak ere izan dira, enpresa batetik bestera. Kirol txikia da esku-pilota, murriztua, baina izan dira kasuak. Elezkano II.a lanik gabe utzi zuen Asegarce enpresak eta Aspek, kirol irizpide batean oinarrituz, bere baitan hartu zuen. Geroztik berebiziko maila erakutsi du.
Odol berria eskatzen duen sistema da ikuskizunean oinarritutako kirola. Duela aste gutxi egin zuen debuta Salaberria gazteak, Tolosan (Gipuzkoa), estelar batean. Rezusta lagun, ELEZKANO II.a eta Bikuñaren aurka. Bitxia.
Joan den astean jakin zen Aspek ez diola kontratua berrituko Mendizabal III.ari. Beste zenbait kiroletan normaltzat hartzen diren neurriak, harridura sortzen dute pilota munduan. Homologazioa ez baitugu ikusten edo ez gara ohartzen.
Aspe enpresak Danel Elezkano bi-bitako txapelketatik kanpo utzi izana, abisu bat ez ote da, inor ez dela seguru adierazteko modua. Beste kiroletan bezala, hautatzaileak eskubide osoa daukala bat edo beste titular bezala jartzeko. Inor asaldatu gabe.
Litekeena eztabaida hauek desagertzea botileroen aferarekin gertatu den bezala. Edo hormak berdez margotzen hasi zirenean bezalaxe.
In dubio pro operario? Ez nago hain ziur.