Enbaxadarik ez dugun bitartean

Martin Ugalde gogoan

Ez zigun inork irakatsi,

baina beti jakin genuen herra eta maitasuna bereizten,

eta gure biziak mugak zituela nonahi:

eurite sasoian bidea mozten zuen erreka bat,

parajeak ezezagun egiten zituen elurte bat,

bidea mozten zuen zuhaitz zain-irauli bat

albokoak ezkutatzen zituen mendilerro bat.

Ez zigun inork esan

askatasunari jarritako mugak

izanen zirela gure aginpidea:

eskolara edo lanera joan ahal izateko igaro beharreko checkpoint bat,

nor garen eta ez nor izan nahiko genukeen esatera behartzen gaituen aduana bat,

itoginez betetako errefuxiatuendako eremu bat,

belardi on bat zeharkatzen duen trenbide bat,

baserri eraitsi bat ezkutatzen duen hipermerkatu bat.

Bakarminean bizi gintezke,  

laino trinko batean ezkutaturik,

isilaldi batean,

mugarik gabeko toki batean.

Hor ez ginateke ez arrotz ezta atzerritar ere.

Ederra zitekeen,

baina ederragoa da libre ez garela aitortzea elkarri,

egunkari bat behar dugula egunero nor izan nahi dugun baieztatzeko,

bulkada eder bat poema bat osatzeko,

min bat kanta bat osatzeko.

Ederra zitekeen atzerria non hasten den jakin gabe bizitzea,

inorenak ez diren lurretan;

baina ederragoa da jakitea

mugak egiten gaituela bertako,

bestearen hizkuntzan esandako agur hitz batekin egiten dugula hura pareko,

besteen esanek egiten gaituztela bagarena,

eta gure hitzek jabe berriak dituztenean direla gureago.

Kanta batean laketu gintezke jabetzarik ezean.

Egunkari batean iraun genezake enbaxadarik ez dugun bitartean.

Castillo Suárez
Irudia: Andoni Irazustabarrena

Hotza da, besterik ez

Ezin duzu irudikatu ere egin 

une horren handitasuna:

Nire azal gainean

izotz geruza fin bat deskubritu dut.

Laukidun folioen marrak

Tipexarekin ezabatzen ditut,

hirina botatzen dut

ordenagailuaren teklatuaren gainean,

amairua betetzen duen arropa guztia

lixiba kontzentratutako pertza batean

murgiltzen dut.

Ezin dut elurra ikusteko

zain egon.

Anna Gual
Itzultzailea: Castillo Suárez
Irudia: Robin Yang

Etorkizuna

Etengabe galdetzen duzue zer eginen dugun ondoren. Baina guk ez dakigu hitzez erantzuten. Ez dakigu.

Zuhaitzak denak batera haizearen norabidea markatzeko makurtzen direnean bezala da. Beren zalaparta. Desordena.

Etorkizuna esan geniezaioke izan nahiko genukeena eta garenaren arteko aldeari, garena uste duguna eta egiazki garenaren artekoari. Dezepzioaren hurbileko formula bat.

Baina guk hautatu genuen negarrez zegoen Ama Birjina baten imajina.

Irudi bat hautsi ahal izateko edo liburu batean urtetan ahaztuta utzi ahal izateko.

Bistatik urruti. Gure erabakitasun ezak inoiz ere traba egingo ez duen toki batean.

Ismael Ramos
Itzultzailea: Castillo Suárez
Irudia: Jason Blackeye

Zapateroren elkarrizketaren bilduma

Lehengo larunbatean argitaratu genuen BERRIAn Jose Luis Rodriguez Zapatero Espainiako Gobernuko presidente ohiari egindako elkarrizketa. Izan du oihartzunik, datuen arabera: irakurtaldiak, mezuak eta aipamenak, beste bi hizkuntzetan atera dute, euskal eta nazioarteko pertsonalitate garrantzitsuek jaso dute… Eskerrik asko denei! Honatx bilduma:

Ekintzaile garrantzitsua

Berria.-eus-eko analisiaren (2021-5-8) laburpena: Ausarta zen Mixel Berhokoirigoin [gaur hil da], pentsatzen zuena modu zibil eta demokratikoan egiten zuena, Euskal Herria helburu. Beraz, bazekien euskal gatazkan egoera deserosoak, gogorrak eta ankerrak agertuko zitzaizkiola. (…) ELBk 1984an “indarkeria politikoaren” aurkako jarrera azaldu zuen idatzi batean, Berhokoirigoinek berak-eta sustatuta. (…) Frantziak auzitara eraman zuen (2008-2010), ELHGk markotzat Ipar Euskal Herria hartu izanagatik, lurraldetasuna lantzeagatik, eta euskara plazara ateratzeagatik. Desobedientzia estatu jakobino eta indartsuari. (…) Esaten zuen berak: ETAk 2011n jarduera armatua bukatu ondotik gatazkaren ondorioetan aurrerabiderik ikusten ez eta buruari bueltaka hasi zitzaiola, eta interpelatua sentitu zela. Hots, parte hartu beharra, gizarte zibileko kide modura. Nola hasi aitzinatzen? ETAren armagabetzearekin. (…) Harena da hau, Luhuso liburuan (2017) esandakoa: “Urratsa elkarrekin egiteko ez da beharrezkoa ados izatea bukaeran edo helburuan. Etapa batzuk egin ahal dira elkarrekin; horrek hurbildu egiten zaitu, eta gero beste etapa batzuk egin ahal dituzu batera. Gardentasuna eta errespetua behar dira. Zu aldatu egiten zara, baina bestea ere bai, eta ez dakizu noraino helduko zaren”. Transbertsaltasuna eta akordioa zituen maite, baina, halakorik ezin zenean erdietsi, ekimena hartu eta aitzina, desobedientziari helduz batzuetan, aurrerabiderako berriro akordioaren bila aritzeko. Joan da Mixel. Militante eta ekintzaile garrantzitsua izan da Euskal Herriarentzat.♦

Amets egin nahia

Fran Balda in memoriam

Hemen eta ez beste inon

jarraitu nahi dugu maitatzen

eta maite dugunarengatik borrokatzen.

Herri honetan eta ez beste batean

ikusi nahi ditugu hostoak berritzen

eta lurrera biraka erortzen.

Gauden tokian eta inora joan beharrik gabe

ikasi nahi dugu gauzak aldatzeko daudela sinesten,

kausa berriei oratzen.

Biharko eguna zabaldu nahi dugu

absentziarik eta dolurik gabe,

debekatutako tokirik eta ordurik gabe.

Aro berri bat mustu nahi dugu

gure artean ez dagoen jendearekin,

bazterrean daudenekin,

galtzaile izan direnekin,

hosto erorien hotsarekin.

Loak galarazten digunak ametsak eragiten dizkigu.

Bakarrik ezer gutxi gara:

haizearen peskizan ibiltzen gara,

dantzan dauden hostoei begira.

Baina ametsek beti garamatzate norbaitengana:

bakarrik dagoenarengana,

zauritua izan denarengana,

zigortua,

zelatatua,

alboratua.

Elkar maitatzera bulkatzen gaituzte ametsek,

ondoan ditugunak benetan ondoan ditugula egiaztatzera,

bata bestearen arnasari eustera.

Gurekin ez daudenekin lotzen gaituena zer den jakin nahi dugu,

eta gauza singlea da:

ez dugu inor erbestean sentitzea nahi,

ez dugu inor  arrotz sentitzea nahi.

Gure begien hondoa betetzen dute errenditzen ez ziren horiek

ahulago gaudenean,

kimatzearen mina dugunean,

hostaila galdu dugunean.

Inausketak lorarazteko dira,

maitasuna bizirauteko den bezala.

Ametsek beti garamatzate

baden herri batera,

baden hizkuntza batera,

baden laguntasun batera.

Baina ez da ametsaren nolakotasunak axola duena orain,

amets egin nahi dugula baizik.

Bulkada eder batek esango digu nola.

Laharraren minak jarraitzen uzten ez digunean ere.

Errime maite duen jendea gara,

etsirik gabe.

Castillo Suárez
Irudia: Andoni Irazustabarrena

Saltoa

Salto bat da heriotza
Salto bat da jaiotza
Salto bat da idaztea
Salto bat da aitormena
Salto bat da desioa
Salto bat da itzulpena
Maitasuna salto bat da
Maitasuna itzulpen bat da

Azuzena G. Blanco
Itzulpena: Fernado Rey
Irudia: Marta Boixo

Gauzak asko aldatu dira

Gauzak asko aldatu dira.

Beti musika bera entzuten dut.

Ez-lekuetan gelditzen dira trenak.

Urratsak urratsa darama ezbairik gabe.

Hodeietan irakurtzen dut oraina.

Maite dut ene bakartasuna.

Egoera jada ez da berdina.

Berantagatik orduz helduko gara.

Ene memoria hondakindegira bota dut.

Hango langilea trufatu da nitaz.

Iraganik ez dut, USB giltzetara

Pasatutakoa salbu.

Maite dut ene bakartasuna,

Zure laztantzeko hedatzen den

Eremu elurtsu bakarra delako.

Itxaro Borda
Irudia: Alia Wilhem