• ortotipografia >> Letra etzana >> Etzanez idaztekoak >> Izenburuak
• ortotipografia >> Letra larria, xehea eta maiuskula txikia >> Letra larria, izen bereziak markatzeko >> Izenburuak
• ortotipografia >> Izen bereziak nola deklinatu >> Letra etzanez idaztekoak (izenburuak, goitizenak...)
• deontologia >> Jarraibideak >> Lurraldea eta komunitatea >> Itzuli beharrekoetan >> Zuzeneko estiloa eta izenburuak

idazkuntza >> Puntuazioa >> Bi puntuak >> Ezaugarri orokorrak

›Bi puntuen bidez, diskurtsoa eten egiten da, segidan datorrenari nolabaiteko ataria emanez.

›Gehienetan, bi puntuen atzetik ez da erabiltzen lokailurik. Izan ere, aurrekoaren azalpen, ondorio edo iruzkintzat hartzen da, lokailuak esplizitatu gabe ere.

›Teorian, komunztadura egitea aukerakoa da, baina komunztatu gabekoak oso arrotzak gertatzen dira batzuetan: batez ere, sintagma hutsetik urrundu eta esaldira gehiago hurbiltzen garenean.

Ezusterik ezean, David Lopezek eta Enrique Corralesek beteko dituzte atzealdeko bi hegalak: Lopez eskuinean, eta Corrales ezkerrean. [?]

Ezusterik ezean, David Lopezek eta Enrique Corralesek beteko dituzte atzealdeko bi hegalak: Lopezek eskuinean, eta Corralesek ezkerrean.

›Behin baino gehiagotan erabil ditzakegu bi puntuak segidan, tartean punturik izan gabe. Dena dela, oso kontuz ibili behar da, haria gehiegi korapila ez dadin.

Hauxe izan zen gakoa: Alderdi Popularrak baldintza batekin eman zizkion bere botoak CiUri: Estatutua ez aldatzea.

Ez da, jakina, aliritzira egindako hautua: liburua osatzen duten bost ipuinetan «ardatz» dira, Karmele Jaio idazle eta kazetariaren ustez, izenburua osatzen duten hiru hitzetatik bi: bihotza eta gosea.

›Bi puntuen ondotik, zuriunea uzten da beti.

idazkuntza >> Puntuazioa >> Parentesiak eta marra luzeak >> Parentesia

›Datu solte argigarriak gehitzeko erabiltzen dira parentesiak: herrialdea, kopurua, jaioteguna eta jaioterria, jatorrizko izenburua edo itzulia, enumerazioak, siglak, hitzen edo kontzeptuen esanahia...

36ko gerran fusilaturiko zazpi lagunen gorpuak aurkitu dituzte Fustiñanan (Nafarroa).

Txapelketa ostiral gauean hasiko da, Asteasun (22:30, ETB1).

›Hitz barrenean ere erabil daitezke, hitz jokoak egiteko.

Txapelaren f(z)ama

›Parentesi barrenean beste parentesi bat jarri behar izanez gero, marra luzeak baliaturik honela jokatuko dugu:

Andrew Niccolek –Simone (2002)– zientzia fikziozko film biribila ondu zuen.

idazkuntza >> Puntuazioa >> Galdera marka eta harridura marka

›Marka hauek berekin dakarte etenaldia, eta, beraz, ondotik ez da punturik edo komarik erabili behar.

Salbuespena: marka arteko aipu bat edo letra etzanez idatziriko izenburu bat galdera edo harridura markaz bukatzen bada, bukaeran puntua jartzen da.

Garbi mintzatu zen: «Prest gaude lanean hasteko. Bai horixe!».

Horretarako antolatu dute Plazara!.

›Markok eta aurretik duten hitza elkarren segidan idazten dira, tartean zuriunerik utzi gabe.

›Bi galdera marka edo bi harridura marka segidan egokituz gero, bakarra idazten da.

Irakurri duzu Non dago Stalin?

›Parentesi artean idatziz gero, harridura, duda edo ironia adierazten dute.

idazkuntza >> Puntuazioa >> Aipu markak

›Hitzez hitzeko adierazpenak eta aipuak txertatzeko balio dute: bai hitzak, bai esaldi zatiak eta bai esaldi osoak.

Hizketan hasi bezain laster, «gezurti zikina» deitu zion.

Rabatek esan du Marokoko poliziek tiro egin behar izan zutela «etorkinen indarkeriari aurre egiteko».

«Lehenik, kopia bat aurkeztu behar da Parisen», azaldu du Lizeagak.

›Dokumentuen pasarteak ematean, bi paragrafo edo gehiago izanez gero, marka jartzen da paragrafo hasieretan. Ixteko marka, hain zuzen: [»].

Itzultzaileei behar duten laguntza guztia eskaintzeaz gain, trilogiaren euskal itzulpenerako hitzaurrea ere idatzi du Celatik, espresuki Igelako liburuetarako. Hona hemen bi pasarte:

«Parlamenti buffi izenburuaren pean bildutako hiru liburu hauek 1971tik 1977ra bitartean idatzi nituen. Gaur egun nire iritziz Italian inork ere ez luke onartuko argitaratzea, politikan eta ohituretan sumatzen ditugun aldaketa berberak jasan baititu literaturak. Eta pentsatzen dudana esaterik baldin badut, ia-ia Europako argitalpen-lan osoa esterilizazio jarduera da orain, etekinen amets gaiztoak gidatua. [...]

»Bukatzeko, adierazi nahi dut ustekabea izan dela Parlamenti buffi euskarara itzulia ikustea. [...]

»Niri dagokidanez, esker ona adierazi nahi dut nirekin izan duzuen adeitasunagatik».

›Adierazpen horien barruan beste inoren hitzak mugatzeko, berriz, aipu marka bakunak erabiltzen dira.

ortotipografia >> Letra etzana >> Etzanez idaztekoak >> Izenburuak

›Liburuak, tesiak, ikerlanak eta komikiak; eleberrien atalak, ipuinak eta poemak.

Bizia lo liburua; Immigrazioaren integrazioa eta kooperatibismoa Arrasaten tesia; Ipurbeltz komikia; Maldan behera poema

Liburuetan, badago salbuespenik: erlijioen testu santuak eta kodexak, hiztegiak eta liburukiz osaturiko entziklopediak.

Biblia; Korana; Tora; San Joanen Ebanjelioa; Donemiliaga Kukulako Kodexak; San Emilianoren Kodexa; Orotariko Euskal Hiztegia; Euskaltzaindiaren Hiztegia; Britannica entziklopedia

Liburu bildumak ere, letra arruntez.

Sail Beltza eta Enigma bildumak; Zerberri; Bidegileak 

›Egunkariak, aldizkariak, egunkarietako eta aldizkarietako artikuluak.

Le Monde egunkaria; Senez aldizkaria; D eredua: oraingoz beste aukerarik ez artikulua

Baina berri agentziak, letra arruntez.

AP berri agentzia; Efe agentzia

›Ikus-entzunezkoak eta multimedia produktuak: antzezlanak, filmak, irratiko eta telebistako saioak, telesailen atalak, bideojokoak, podcastak.

Euskararen zazpi bekatu nagusiak antzezlana; Marius et Jeannette filma; Eta hitza jolas bihurtu zen irratsaioa; Sautrela saioa; Maiztasun hiztegia CD-ROMa; Estropadak bideojokoa

›Webguneak, blogak, Twitterreko erabiltzaile izenak eta traolak, wikiak eta aldizkari eta egunkari digitalak. 

Ttap aldizkari multimedia; Sustatu ataria; @estiloliburua; #liburutegia etiketa; 31 eskutik bloga

›Musika lanak: abestiak, diskoak, ereserkiak, operak eta beste. 

Ne me quitte pas abestia; Hautsi da anphora diskoa; Els segadors ereserkia; Il trovatore opera

Baina ordinalarekin osaturiko izen deskribatzaileak, etzanik gabe. Ahal dela, letraz idatziko dugu ordinala:

Beethovenen bederatzigarren sinfonia; Brucknerren 9. sinfonia

›Artelanak: margolanak, eskulturak, argazkiak, instalazioak eta abar, baina arkitektura lanak ez, toponimo bihurtu diren neurrian.

Azken afaria margolana; Gizona oinez eskultura; Hiru mendi instalazioa

Baina: Guggenheim museoa; Keopsen piramidea

›Erakusketa, hitzaldi eta mahai inguruak.

Hutsaren umezurtzak erakusketa; Kooperatiben iragana eta geroa hitzaldia; Europaren aldeko lau proposamen eta erregu bat mahai ingurua

›Biltzarren izen espezifikoak.

Orain da garaia biltzarra; Parekidetasunetik kultura eraiki topaketak

Izena deskribatzailea bada, ez da idazten etzanez.

Gazte Hizkerari Buruzko Biltzarra; Artista Gazteen Topaketak

›Leloak (publizitate kanpainak, hauteskunde kanpainak, manifestazioetako deiadarrak eta pankartak...).

Bai euskarari leloa; Lan istripurik ez leloa

›BERRIAren atalen izenak.

Kirolak saila; Igandea gehigarria

›Liburu eta film euskaratu gabeak aipatzean jatorrizko izenburuarekin batean itzulpena ematen denean, jatorrizkoa etzanez idazten da, eta itzulia arruntez.

Komedia ederra To Be or Not To Be (Izan edo ez izan). 

1988an argitaratu zen Il pendolo di Foucault (Foucaulten pendulua).

ortotipografia >> Letra etzana >> Nola deklinatu

›Deklinabide atzizkia letra arruntez idatziko dugu, eta marratxoz lotuko diogu hitzari.

Herria-ko artikulua; Argia-ko kazetaria

›Izenburuak deklinatzean, ahal dela hobe da ondotik hitz bat jartzea eta hura deklinatzea.

Obabakoak liburuko ipuina 

›Deklinatu beharrik ez izateko, jakina, absolutiboan jartzea da onena (nor kasuan), baina ezina da beti horrela jokatzea.

Salbuespenak: bestelako adiera edo ironia adierazten duten euskal hitzak; auziak eta eskandaluak izendatzeko modu arrunta; lege, plan eta batzordeen izen laburtuak; eta zenbaki erromatarra duten goitizenak eta ontzi izenak. Horrelakoetan, deklinabide atzizkia ere etzanez idazten da.

Makarragoa ematen zuen orduan.

Otano auziak soka luzea ekarri du. 

Watergate auziaren oihartzuna ez da itzali oraindik. 

Mariano Juaristik, Atano III.ak, txapelketa asko irabazi zituen.

Neil A. Armstrong, Edwin Aldrin eta Michael Collins joan ziren Apolo 11n.  

ortotipografia >> Letra etzana >> Puntuazio markak

Letra arruntez idazten dira, non eta ez diren izenburu baten parte.

Arantxa Iturbek Ai ama! liburua idatzi zuen 1990. urtean. 

Irakurri duzu Eta handik gutxira gaur?

David Lynchek (The Elephant Man) lan bitxiak egin ohi ditu.

ortotipografia >> Letra larria, xehea eta maiuskula txikia >> Letra larria, izen bereziak markatzeko >> Izenburuak

›Argitalpen, dokumentu eta artelanen izenak, lehen hitza larriz (liburuak, antzezlanak, telesailak, artelanak, telebista eta irratiko saioak, filmak, CD-ROMak...). 

Haur besoetakoa; Hitzetik hortzera; Deabruaren hiztegia

Baina egunkariak, aldizkariak eta liburukiz osaturiko hiztegi, gramatika, entziklopedia eta abar, hitz guztiak larriz. 

Orotariko Euskal Hiztegia; Euskaldunon Egunkaria; Le Monde 

›Ingelesezko izenburuetan, hitz guztiak larriz, hitz gramatikalak izan ezik.

The Importance of Being Earnest; All the President’s Men

›Liburu bildumak, hitz guztiak larriz.

Enigma eta Sail Beltza bildumetako lau liburu kaleratu dituzte.

›Erakusketa, hitzaldi, mintegi eta mahai inguruak, lehen hitza larriz.

Lanaren aldeko lau proposamen eta erregu bat mahai ingurua; Verne, alegiazko egiak erakusketa

›Biltzar eta jardunaldien izen deskribatzaileak, hitz guztiak larriz.

Gazte Hizkerari Buruzko Biltzarra; Artista Gazteen Topaketak

Baina izen espezifikoak, letra etzanez idaztekoak direnez, lehen hitza bakarrik larriz.

Orain da garaia biltzarra; Parekidetasunetik kultura eraiki topaketak

ortotipografia >> Izen bereziak nola deklinatu >> Letra etzanez idaztekoak (izenburuak, goitizenak...)

BERRIAn, marratxoz lotzen zaie deklinabide atzizkia. Dena dela, izenburuak deklinatzean, ahal dela hobe da atzetik hitz bat jartzea eta hura deklinatzea.

Obabakoak liburuko ipuina

onomastika >> Izen bereziak idazteko irizpideak >> Mahai inguruak eta hitzaldiak

›Agenda sailean, mahai inguru eta hitzaldien izenburuak bere hartan ematen dira, itzuli gabe; hartara, irakurleak badaki zer hizkuntzatan mintzatuko diren ekitaldian. Beste sailetan, berriz, euskaraz ematen dira izenburuak.

Agendan

DONOSTIA. Cruces de miradas sobre el islam. Bihar, Donostian, Lugaritz kultur etxean, 19:00etan.

IRUÑEA. Feminismos y prácticas artísticas en nuestro entorno. Descalzos aretoan, 20:00.

Beste sailetan

Catherine Roberts biologo kanadarrak bioaniztasunaren bestelako ikuspuntua eman zuen atzo Bilbon, Biziaren gogoa izeneko hitzaldian.

Aldatuz doan mundu bat hitzaldian, Saramago argi eta garbi mintzatu zen, ohi duen moduan.

onomastika >> Izen bereziak idazteko irizpideak >> Zientzia, teknika, literatura eta zinema lanak

›Euskaraturiko lanei buruz aritzen garenean, euskarazko izenburua da erreferentzia nagusia. Egoki iritziz gero, jatorrizkoa ere aipa daiteke behin, parentesi artean eta letra etzanez.

«Gizonei buruzko liburu bat da» Gatsby handia (The Great Gatsby); Joseph Conraden Ilunbeen bihotzean eleberriarekin konparatzen dute.  

›Euskaratu gabeko lanak aipatzen direnean, aurrena jatorrizko izenburua ematen da, letra etzanez, eta, ondoan, egoki iritziz gero, BERRIAk eginiko itzulpena, parentesi artean eta letra arruntez.

Il pendolo du Foucault (Foucaulten pendulua); La novela vasca al borde de la realidad (Euskal eleberria errealitatearen ertzean); Why Write (Zergatik idatzi) 

1955ean, Pulitzer saria irabazi zuen bigarren aldiz, Cat on a Hot Tin Roof liburuagatik.

All About Eve filmean, lan zoragarria egin zuen Bette Davisek.

Jatorrizko izena oso arrotza gertatzen denean edo obra klasiko bat denean, berriz, euskaraz eman ohi da.

Krimena eta zigorra; Gerra eta bakea; Kapitala; Potemkin korazatua; Lau soseko opera

Dena dela, egitarauen berri jakinarazten denean, emanaldiko hizkuntzan idazten da izenburua, irakurleak jakin dezan zer hizkuntzatan ikusiko duen filma edo antzezlana. Hala egiten da, esaterako, telebistako programazioan eta zinema aretoetako filmen zerrendan. 

onomastika >> Izen bereziak idazteko irizpideak >> Musika lanak

›Musika klasikoko lanen izenburuak, oro har, itzuli egiten dira.

Alaitasunaren oda; Harmoniaren eta asmakizunaren arteko saioa; Intxaur-hauskailua; Mundu Berriko sinfonia

Baina: Cosi fan tutte; Madama Butterfly; L’elisir d’amore; Trois gymnopédiest

›Musika modernoko lanen izenburuak bere hartan idazten dira.

Sings of the Times; La vie en rose; Dreams of Freedom; Redemption Song

idazkuntza >> Gramatika >> Deklinabide arazoak >> Izenlagunak: noiz '-ren' eta noiz '-ko'

Zenbaitetan garbi badago ere (jabetza zentzuan -ren eta lekuzko zentzuan -ko), hainbat eta hainbatetan zalantza sortzen da loturarekin. Nekez bil daiteke kasuistika guztia, baina hona hemen kasu ohikoenak.

Badira kasu batzuk bi atzizkiak onartzen dituztenak, ikuspegia zein den edo zer esan nahi den. Hona hemen halako batzuk:

idazkuntza >> Puntuazioa >> Aditzik gabeko tituluak >> Beti komaz?

Arau orokor —orokorregi— baten arabera, esan ohi da aditzik gabeko tituluetan koma erabili behar dela aditzaren ordez, baina bistan da ez dela horrela jokatzen beti: horra hor Gorrotoa lege eta Gizona bere bakardadean, esaterako. 

idazkuntza >> Puntuazioa >> Aditzik gabeko tituluak >> Esaldien ordezko direnak

Aditza isildua duten izenburuetan, galdegai-mintzagai jokoa hartu behar da kontuan koma jarri edo ez jarri erabakitzeko orduan. 

idazkuntza >> Puntuazioa >> Aditzik gabeko tituluak >> Izen sintagma hutsak direnak

Arestian esan bezala, izen sintagma hutsak diren izenburuek ez dute esaldirik ordezkatzen, eta, beraz, ez dago aditz isildurik. Horrek esan nahi du koma jarri beharrik ez dagoela. Horrelakoak bi motatakoak izaten dira: sintagma lotuak eta lotu gabeak.

idazkuntza >> Puntuazioa >> Aditzik gabeko tituluak >> Esaldien ordezko direnak >> Galdegaia hasieran

ikus-entzunezkoak >> Irakurtzekoak >> Azpidatzien konbentzio batzuk >> Zer letra mota komeni den

›BERRIAk beste euskarrietarako aukeraturiko tipografia bera erabiliko da bideoetan ere.

›Hobe da serifik gabeko letra tipoa erabiltzea, halakoak aiseago eta bizkorrago irakurtzen baitira pantailan.

›Oro har, letra estilo arrunta erabiliko da, eta etzana ere bai, hala dagokion kasuetan (izenburuak, beste hizkuntza bateko hitzak, eta abar).

›Letra xehez idazten da adierazpenen testua, eta ohiko kasuetan erabiltzen da letra larria: izen berezien lehen letrak, esaldi hasierak eta abar.

›Izenburuak, gaiak, medailetako izen-deiturak eta halako elementu bereziak, berriz, letra larriz idatz daitezke.

LEHORTEA

ERRIBERAKO UZTA, KINKA LARRIAN

ALBERTO ALFARO

Nekazaria

›Onena letra zuria erabiltzea da, baina beti kontuan hartu behar da nolakoa den atzeko irudia, ez baita komeni bideoan gehien agertzen den kolore berekoak izatea letrak. Letra zuriak ez badu kontraste nahikorik egiten atzeko irudiarekin, letra beltza erabiltzen da, testua ongi irakur dadin, eta egokia izan liteke letrei itzala jartzea edo ertza beste kolore batez markatzea. Irudiaren kolorea moteltzea ere lagungarria izan liteke. Bi koloretako letrak erabili behar izanez gero, horia izango da bigarren kolorea.

On Kixote Mantxakoa. Miguel de Cervantesen literatura lana. Pedro Berrondok euskaratutako bertsioaren izenburua 'Don Kixote Mantxako' da.

titular 2* e. titulu. Prentsako berrien izenburua.

titulu 1 (tilular*). Izenburua, bereziki prentsan.

Musika klasikoa

Zinema