ortotipografia >> Zenbakiak >> Ehunekoak eta milakoak

›Aurrena sinboloa idazten da (%, ‰), eta gero zifra, loturik, tartean zuriunerik gabe. Negatiboa bada, minus zeinua sinboloaren aurrean jartzen da (–%, –‰).

›Mugagabean deklinatzen dira.

Herritarren %24 ados daude, eta %76 ez.

Baina aurretik gainerako edo beste badute, artikulua hartzen dute.

Herritarren %24 ados daude, baina gainerako %76ak ez.

›Erreferentea plurala denean, pluralean egiten da aditzaren komunztadura; singularra bada, singularrean.

Ikasleen %75ek gainditu dute azterketa.

Aurrekontuaren %15 ez du gastatu oraindik.

›Beste modu batzuk ere badaude ehunekoak adierazteko. Gainera, adierazkorragoak dira:

Hamarretik / Hamarretarik bederatzi ados daude.

idazkuntza >> Gramatika >> Deklinabide arazoak >> Mugagabeak

Oso garbi bereizi behar dira mugatu plurala eta mugagabea, zehaztasuna baitago jokoan. Esaterako, bi pertsonen lana idaztean, jakina da nori buruz ari garen, pertsonen mugatu plurala baita; bi pertsonaren lana sintagman, berriz, ez dakigu nor diren bi pertsona horiek.

 Edozein, zernahi, hainbat eta zenbait hitzekin doana mugagabean deklinatzen da, nahitaez.

idazkuntza >> Gramatika >> Deklinabide arazoak >> Amaiera -au eta -ai duten hitzak nola deklinatu

Edozein bokalez amaitutakoak bezala deklinatzen dira, salbu gau hitza eta -ai amaierako silababakarrak (gai, jai, dei, lei...).

idazkuntza >> Gramatika >> Deklinabide arazoak >> Instrumentaleko atzizkiak: -z, -az, -ez

Nortaz, zertaz, zerez deklinabide kasuko atzizkia ez da -etaz euskara batuan. Pluralean -ez da, eta mugagabean, berriz, -z edo -ez, hitza bokalez edo kontsonantez amaitzen den.

idazkuntza >> Gramatika >> Deklinabide arazoak >> Lotura soila eta deklinabide mugagabea: '-ko' eta '-tako'

Euskaltzaindiak erabakia du lau solairuko etxea eta bost urteko ardoa direla euskara baturako forma egokiak. Ez dira nahasi behar, ordea, horrelakoak eta mugagabean deklinatutako hitzak:

 Bistan denez, -ko nolakotasuna zehazteko erabiltzen da, eta -tako, berriz, nongo edo noizko adierazteko.

 Beste hainbeste gertatzen da zenbat/zenbateko galdetzen dugunean:

 Hona hemen -ko eskatzen duten adibide batzuk:

[] bi kiloko tomatea [nolako tomatea]

[] lau hankako mahaia [nolako mahaia]  

[] Zenbat denborako hitzaldia egin duzu? [nolako hitzaldia]

Eta -tako erabiliz osatzen diren beste batzuk.

[] hamar herritako alkateak [nongoak]

[] bost urtetako hilketak [noizkoak]  

[] bi motatako altzariak: zurezkoak eta plastikozkoak [batekoak eta bestekoak]

[] bi neurritako iltzeak [batekoak eta bestekoak]

idazkuntza >> Gramatika >> Deklinabide arazoak >> Enumerazioen deklinabideko arazoak: 'iraila eta urrian'*, 'gobernua eta herritarren artean'*...

Bi aukera nagusi ditugu eta-rekin lotutako izenak deklinatzeko: denak berdin-berdin deklinatu, edo azkena bakarrik, besteak mugagabean utzita (inolako atzizkirik gabe). Ez da zuzena erdizka deklinatzea, artikulua jarrita baina atzizkirik gabe:

 Enumerazioko azkena bakarrik deklinatzea, nolanahi ere, bi izenak pluraltzat hartu behar direnean da normala:

[] Gay eta lesbianen aldarrikapenak

Ez da hain normala biak singularrak direnean:

[] Homosexualitate eta lesbianismoa eztabaidagai Bilbon

[] Homosexualitatea eta lesbianismoa eztabaidagai Bilbon

Lotzen diren elementuetan bat singularra eta bestea plurala badira, ezinbestekoa da bakoitzari dagokion atzizkia jartzea:

 Guztiak pluralak badira, bietara egin daiteke, baina normalena denak deklinatzea da:

[] alkate eta zinegotzien parte hartzea [= alkateen eta zinegotzien parte hartzea]

[] alkateen eta zinegotzien parte hartzea

Bi parteak behar den bezala ez deklinatzearen ondorioak larriak dira zenbaitetan.

[] Elkarrizketa eta indarkeriarik ezaren alde agertu zen

[] Elkarrizketaren eta indarkeriarik ezaren alde agertu zen

ikus-entzunezkoak >> Esatekoak eta aditzekoak >> Ahozko testuak sortzeko kontuan hartzekoak >> Ikus-entzuleekin solasean >> Ikus-entzuleak aipatzeko moduak

Ikus-entzuleei mintzatzean, ikus-entzule, ikus-entzuleok edo ikus-entzuleak erabiliko da, mugagabean nahiz pluralean.

ehunka, milaka (ehundaka*). Izen bati dagokionean, mugagabean deklinatzen da izen hori, salbu distantzia, iraupena edo nolakotasuna adierazten denean. Milaka pertsonak ikusi dute. Handik milaka kilometrora. Milaka orduko lana. Milaka izarreko zerua.

gai. Instrumentalean, forma bera du mugagabean eta pluralean: 'gaiez'.

hainbat. Ez da 'zenbait'-en sinonimo: 'asko' adierazten du. Mugagabean jarri behar da 'hainbat'-i dagokion izena, eta haren ondotik. Epaimahaiak irabazlea aukeratu behar zuen hainbat hautagaien artean*[e.] Epaimahaiak irabazlea aukeratu behar zuen hainbat hautagairen artean. // Langile hainbat*[e.] Hainbat langile.

hiru. Mugagabean jokaturik: 'Hiruk ezetz esan zuten, eta bik baietz. Hirutan jo nion txirrina'. Singularrean: 'Bosta eta hirua oso ondo marraztu ditu, baina bia ez hain ondo'. Pluralean (orduetan, esaterako): 'Arratsaldeko hirurak dira, eta goizeko hiruretan elkartuko gara'.

Internet. Mugagabean deklinatzen da. 'Sarea' eta 'amarauna' ere deitzen zaio. Sekulako tresna da Interneta*[e.] Sekulako tresna da Internet. // Internetean aurkitu dut artikulua*[e.] Interneten aurkitu dut artikulua.

izendatu. Dagokion izena, beti mugagabean. Erredundantzia da 'kide / idazkari / presidente... berri izendatu' idaztea. 1962an, euskaltzain osoa izendatu zuten*[e.] 1962an, euskaltzain oso izendatu zuten. // Etxeberria izendatu dute presidente berri*[e.] Etxeberria izendatu dute presidente.

labanaz hil (labanez hil*). 'Labana' hitzak a itsatsia du. Beraz, 'zerez' adierazi nahi denean, mugagabean aski da zeta eranstea. Labanez hil zuen*[e.] Labanaz hil zuen. // Laban bat*[e.] Labana bat.

lau. Mugagabean, honela idazten da: 'Lauk ezetz esan zuten, eta bik baietz. Lautan jo nion txirrina'. Singularrean, honela: 'Bosta eta laua oso ondo marraztu ditu, baina bia ez hain ondo'. Plurala bada, 'r' letra hartzen du (orduetan, esaterako): 'Arratsaldeko laurak dira, eta goizeko lauretan elkartuko gara'.

pertsona 1. Gogoan izan '-a' itsatsia duela eta, beraz, desberdin deklinatzen dela mugagabean eta pluralean. Bi pertsonentzako afari bat irabazi du zozketa batean*[e.] Bi pertsonarentzako afari bat irabazi du zozketa batean. // Bi pertsonekin etorri da, baina ez dakit nor diren*[e.] Bi pertsonarekin etorri da, baina ez dakit nor diren.

Ryder Cup. Golf torneoa, Europako eta Ameriketako Estatu Batuetako taldeek jokatzen dutena. Mugagabean deklinatzen da. Europak astindu ederra eman die AEBei Ryder Cupen.

zenbait. Ez da 'hainbat'-en sinonimo: 'batzuk' esan nahi du. Mugagabean jarri behar da 'zenbait'-i dagokion izena. Zenbait lanpostuetan*[e.] Zenbait lanpostutan. // Zenbait kideen iritzia*[e.] Zenbait kideren iritzia.

zerbait. Izenondo batek lagundurik dagoenean, izenondo hori mugagabean erabiltzen da. Zerbait atsegina esan nahi zion*[e.] Zerbait atsegin esan nahi zion.

Telekomunikazioak

Hauteskundeak