Espezie inbaditzaileen sustrai arrotzak, errotuegi

Historian zehar bidaiatu duten gizakiek landareak eta animaliak eraman dituzte beren maletetan; askotan nahita eta beste batzuetan jakin gabe, espezieak mugitu dituzte leku batetik bestera. Tokikoak ez diren espezie horiek ekosistemacloseHabitat jakin batek eta bertan bizi diren izaki bizidunek osatzen duten sistema naturala.
berrietan errotzencloseSustraitzen.
dira, eta arazoak sortzen hasten direnean espezie inbaditzaile gisa definitzen dira. IPBES Biodibertsitateari eta Ekosistemen Zerbitzuei buruzko Zientzia Politikarako Gobernuarteko Plataformak txosten bat argitaratu berri du, eta, haren arabera, espezie inbaditzaileak mehatxu larria dira naturarentzat, ekonomiarentzat, elikadura segurtasunarentzat eta giza osasunarentzat.

Bidaiarien maletek edo itsasontzien kroskocloseItsasontziaren kanpoko egitura, ontzia ur gainean iraunarazten duena.
ek 37.000 espezie baino gehiago mugitu dituzte eskualde batetik bestera. Ondorioztatu dute espezie horietatik 3.500 inbaditzaileak direla, eragin negatiboa izan dutelako tokiko biodibertsitateacloseBioaniztasuna.
n. Arturo Elosegi EHUko Ekologia irakasleak gertutik aztertu ditu kanpotik ekarritako espezieak: «Mehatxupean zeuden espezie batzuk galtzeko orduan, ezinbestekoak izan dira espezie inbaditzaile batzuk, eta askotan eskualdeko habitatcloseAnimalia edo landare mota baten berezko eremua.
a ere eraldatu dute».

Itsas oenetera (Oenothera drummondii) landarearen adibidea erabili du irakasleak. Petalo horiak ditu lore horrek, eta Ipar Amerikako kostaldean du jatorria, baina beste eskualde batzuetako dunetan sakon bota ditu sustraiak: «Dunetako landareak oso lur pobreetan hazten dira, eta, espezie inbaditzaile horrek lurra aberasten duenez, bertan dauden beste landareak mehatxatzen ditu. Duna habitat gisa ere galdu egiten da».

Txostenaren arabera, orain arte 1.215 espezie galdu dira 218 espezie inbaditzaileen ondorioz. Adituek ondorioztatu dute landare arrotzek klima aldaketan ere eragiten dutela; izan ere, suteak biziagoak izan daitezke, eta maizago piztu.

Adituek ondorioztatu dute landare arrotzek klima aldaketan ere eragiten dutela; izan ere, suteak biziagoak izan daitezke eta maizago piztu.

Espezie inbaditzaileen katalogoa zabala da, ezaugarri desberdinak dituzten izakiekin osatuta; landare exotikoak, ornogabeacloseHezurduraz hornitu gabea.
k, ornodunak eta mikrobioak dira zerrenda osatzen dutenak. Urtero 200 espezie inbaditzaile berri erregistratzen dira, txostenaren adituen arabera, eta zerrenda etengabe luzatzen da.

«Euskal Herriko ibaietan siluroak [Silurus glanis] ditugu arrantzaleek urtegi batetik bestera eraman zituztelako».

Arturo Elosegi (EHUko Ekologia irakaslea)

Espezie inbaditzaile asko nahita sakabanatu dira beren eremutik kanpo; gizakiaren erosotasuna bermatzekocloseZiurtatzeko.
, inpaktu negatiboak aintzat hartu edo ezagutu gabe. «Euskal Herriko ibaietan siluroak [Silurus glanis] ditugu arrantzaleek urtegi batetik bestera eraman zituztelako; harrapatu nahi zituztelako. Horren ondorioz, beste espezie asko galdu dira», azaldu du EHUko irakasleak.

Hosto luzeko panpa-lezkak munduan zehar hedatu ditu haziak. Elosegik adierazi du Euskal Herrian «modan» jarri dela, eta hainbat etxetako lorategietan ikus daiteke: «Nekazaritzak indar gutxi duen lekuetara zabaldu da batez ere. Belardiak zaindu gabe badaude, errazagoa da zabaltzea». Landarea Hego Amerikakoa da jatorriz, baina hainbat herrialde inbaditu dituzte; Amerikako Estatu Batuetako Kaliforniako estatuan eta Hawaiin espezie inbaditzailetzat hartzen dute landarea, eta Zeelanda Berrian eta Australian debekatuta dago. Uharteak dira bereziki espezie inbaditzaileen ondorioak pairatzen dituztenak; inbaditzaileen kopuruak tokiko espezieen kopurua gainditzen duelako uharteen laurden batean.

«Garrantzitsuena da azkar jardutea inbasio berri bat detektatzen den aldiro. Bestela, gerora askoz ere okerragoa izanen da».

Arturo Elosegi (EHUko Ekologia irakaslea)

Desagertutako landareen eta animalien %60 espezie inbaditzaileen eraginez galdu direla ondorioztatu dute, eta ikertzaileek uste dute poliki-poliki ehuneko hori igo egingo dela. Biodibertsitatea babesteko eta inbasioa gelditzeko, lehenbailehen jarduteacloseAritzea, jokatzea.
gomendatu du Elosegik: «Garrantzitsuena da azkar jardutea inbasio berri bat detektatzen den aldiro. Bestela, gerora askoz ere okerragoa izanen da».