Kultura zientifikoa

Jane Goodall zendu da, txinpantzeen lagun handia

Jane Goodall zendu da, txinpantzeen lagun handia

Jane Goodall primatologoa 91 urterekin hil da. Tanzaniako oihanetan egunak eta egunak eman zituen txinpantzeen portaera aztertzen. Azkenerako, haien lagun handia egin zen.

Algak: bizitzari eusten dioten zaindari isil horiek

Algak: bizitzari eusten dioten zaindari isil horiek

Algak funtsezkoak dira: oxigenoa sortzen dute, eta itsas ekosistemak orekatzen dituzte. Ikerketa batek ondorio hau atera du: «Arnasten dugun airearen zati handi bat, uste dugun baino handiagoa, itsasoko algek egiten duten lanari zor diogu».

Irulegiko Eskuaren inguruko dokumental bat egiten ari dira

Irulegiko Eskuaren inguruko dokumental bat egiten ari dira

'Eraukon. Eskuaren mintzoa' dokumentala udaberrirako egongo da prest. Oroitz Zabala eta Iban Toledo orain ari dira ikus-entzunezkoa grabatzen. Zirrara sentitu zuten hizkuntza baskonikozko idazkunik zaharrena aurkitu zela jakitean: «Egun batetik bestera bihurtu zen gure herriaren pop ikono bat».

Duela 13.000 urte desagertutako otso baten berriz sorraraztea lortu dute

Duela 13.000 urte desagertutako otso baten berriz sorraraztea lortu dute

Colossal Biosciences enpresako ikertzaileek egun bizirik dagoen otso grisaren enbrioietan hamalau gene txertatu dituzte, eta desagertutako Canis dirus otso erraldoiaren ezaugarri fisikoak dituzten hiru otsokume lortu.

Zientzialariak jomugan

Zientzialariak jomugan

Azterketa baten arabera, galdekatutako zientzialarien erdiei eraso egin diete noizbait, komunikabideetan iritzi zientifikoak eman ondoren. Klima aldaketarekin eta COVID-19arekin lotutako erasoak ugaritu egin dira, besteak beste.

Sablerik gabeko sable horzduna

Sablerik gabeko sable horzduna

Sable horzdun kume baten gorpua aurkitu dute, ilea, gorputza eta burua osorik dituena. 'Homotherium' gaztearen momia izoztuta egon da 35.000 urtez, Siberiako permafrostean aurkitu duten arte.

Teknologia kuantikoaren oinarria, qubita

Teknologia kuantikoaren oinarria, qubita

Bigarren iraultza kuantikoaren muina dira bit kuantikoak. Haiek nola egin jo eta su ikertzen ari dira zientzialariak, eta oraindik ez da mota jakinen bat nagusitu.

Javier Fernandez de Bobadilla: «Askoz azkarrago ikasten duzu arbelean lankide batekin eztabaidatuz, irakurriz baino»

Javier Fernandez de Bobadilla: «Askoz azkarrago ikasten duzu arbelean lankide batekin eztabaidatuz, irakurriz baino»

Duela 54 urte Oscar Zariski matematikariak planteatu zuen galdera bat ebaztea lortu du Javier Fernandez de Bobadillak (Granada, Espainia, 1973), eta azpimarratu du lankideak garrantzitsuak izan direla horretarako: «Matematika hainbat ezagutzaren artean sortzen den mosaikoa da».

Dragoitxoak, trenez ailegatu diren narrastiak

Dragoitxoak, trenez ailegatu diren narrastiak

Daniel Garcia iruindarrak animalion inguruko lan bat egin du, eta «harrituta» gelditu da emaitzekin: dragoitxoak Nafarroako uste baino toki gehiagotara iritsi dira. Mediterraneoko espezie bat da, baina, trenetara igota, bertze hainbat eremu hartu ditu.