Ehun urte bete dira jeltzaleek, orduan Comunion Nacionalista Vasca izenpean, lehenengo aldiz gehiengo politikoa eskuratu zutenetik instituzio batean, Bizkaiko Foru Aldundian hain zuzen ere. Horretan oinarrituta, "EAJ, euskal nazioaren sustrai eta kimu" izeneko hitzaldia egin du Andoni Ortuzarrek, eta EAJren ibilbidea eta gaur egungo egoera aztertu du.
Esan duenez, "instituzioak sortzea" izan da beti EAJren jokabidea: "Batzuek diote alderdi kudeatzailea garela; nik esango nuke alderdi sortzailea, eraikitzailea garela. Gure izaeraren ezaugarria da erakundeak sortu eta haietatik eraikitzea", azaldu du.
Pozik eta harro agertu da EAJren egungo egoeraz: esan duenez, EAJrena "panorama politikoaren egoerarik osasuntsuena" da, gogora ekarri du erakunde gehienetan agintari daudela eta inoizko botere kuotarik handiena dutela, eta PPrekin lorturiko akordioaz ere harro agertu da, "autogobernuaren eta lurraldetasunaren ikuspegitik" oso akordio ona dela iritzita. Arrakasta horren arrazoiak "sustraiak herrian edukitzea, komunitateari zerbitzatzeko jaidura, zintzotasuna eta alderdi irekia izatea" dira, Ortuzarren aburuz.
Arriskuak ere aipatu ditu Ortuzarrek, Europaren proiektuak azken bolada honetan harturiko norabidea edo azken joera politikoak esaterako, eta abertzaletasuna berriztatzearen alde agertu da, "etorkizunerako proiektu" gisa sendotzeko.
