Zuberoako hiriburua bestan

Zuri-gorri. Iruñean bezala, Baionan bezala, azken urteetan Mauleko bestetara ere zuri-gorri jantzirik joatea galdetu zien festazaleei antolaketa batzordeak. Ez da aspaldiko ohitura, baina jarraitzaile anitz baditu orain. Gelditu ziren hiriko karriketan egiten ziren zaldi lasterketak, eta horien partez, suzko zezena eta behiak ezarri zituzten.

Gaur hasiko diren bestetan halere, betiko formularen ezaugarri batzuk ez dira faltako; bereziki kantua eta pilota. Iluntzean pilota partidekin hasiko dira bestak,hain zuzen. Mauleko pilota taldeak gaualdi amerikarra deitu dugaur, 20:00etan Jai-Alaian hasiko dena, kiniela eta apustuekin. Bihar berriz, 18:00etan trinketean, Mauleko esku-huska lehiaketako final aurrekoak jokatuko dira.

Kantua da egitaraua osatzen duen beste ezaugarri nagusia. Berez, kantariak ez dira deitu behar izaten Zuberoako ostatuetan kantuak entzuteko. Hemendik igandera, plazako kioskoan ala karriketan gaindi, hainbat taldek kantatuko dute: Bedatse Liliak, Oilarrak, Amaren Alabak edo Etxart Ahizpak besteak beste. Dantzariak ere ez dira faltako dantza tradizionalen ikuskizunekin larunbat arratsaldean plazan, horien artean Burgaintzi taldea gomitatu dute.

Etxahun Irurik egin zuen kantuarekin lau bazterretara hedatu zen besten giro beroa, berriz, gauekoa alegia, diskoteka, banda eta peñek ziurtatuko du programa ofizialean bederen. Plazako kioskoan, talde bakar bat izanen da bihar eta etziko kontzertuetan. Diskoteka mugikorrak, berriz, asteburu osoan egonen dira plaza inguruan. Mauleko kirol taldeen karpa azpian, aldiz, bazkari eta afariak emanen dituzte egunero.

Kubako kantariak igandean

Egitaraua iragartzen duen eskuorria, Etxahun Irurik egin zuen kantuaren hizkuntza berean da: frantsesez; datak izan ezik, horiek elebidunean dira. Horrek balio du ulertzeko Mauleko bestetan euskal giroak zer leku ukanen duen. Ez balitz kantarien presentziagatik, igandean hainbat elkarteren egitarauak soilik luke euskal giro bat bermatuko.

Lextarreko plazako Kanta Lextarre bosgarren aldiz eginen da aurten, bertsoa ardatz. Hebentik elkarteak antolaturik, Maddi Sarasua eta Xumai Murua lapurtarrak dira kantuan ariko aurten igandean, 19:00etan abiatuta. Baina ekintzak kantuari ere lekua egiten dio, eta, aurten, Kubako bi kantari ariko dira: Las Dos D edo Bi Deak. Euskarazko izena ere badute gaztelerazko kantuez gain euskaraz ere kantatzen baitute.

Duela gutxi Habanatik Euskal Herrira jinak, Daniellis eta Danieuris Moya Avilak osatzen dute Bi Deak taldea. Bi ahizpak kubatar idazle batzuen (besteak beste Fina Garcia Marruz, Eliseo Diego edo Dulce Maria Loynaz) hitzekin egin kantuekin heldu dira, baita euskal idazleen olerki musikatuekin ere: Leire Bilbao, Edorta Jimenez edo Jon Gerediaren hitzak ere kantatzen dituzte. «Musika euskaraz egitea ederra da, euskaldunek haien hizkuntzarentzat daramaten borrokarekin dugun konpromisoagatik», dio Daniellis Moyak.

Zinka ostatuaren egitaraua

Mauleko besten barruan Zinka ostatuak ere, urtez urte, bere giroa sortu ohi du. Bihar izanen da Victor Hugo karrikako ostatuan lehen kontzertua, 23:00etan, Joxe Replay eta The Branlarians taldeekin. Larunbatean, berriz, Zezenaren Taldeak eta Zezek joko dute iluntzean.

Igandean bestalde, Herrira Xiberoa eta Koblaka elkartea dira ostatuaz jabetuko. Euskal preso eta iheslari politikoei sostenguz antolatu dute, iaz bezala, bertso poteo alaitua. Xabier Silveira, Odei Barroso eta Ortzi Idoate bertsolariak, musikariez lagundurik, ostatuz ostatu ibiliko dira Zinkara heltzeko. Han bazkaria izanen da hamar eurotan, eta ondotik ere ariko dira bertsolariak.

Hemendik igandera, pilota plazan izanen dira ekintza nagusiak. Egunero Mauleko kirol elkarte batek eskainiko du bazkari eta afaria, eta diskoteka mugikorrak ere plazaren inguruan egonen dira. Bestalde, aurten, Maulen ere plastiko gogorreko basoak erabiliko dira.