Elena. «Paperik ez baduzu, edozein lan baldintza onartu beste aukerarik ez duzu»

Joan den urte amaieran, lan gatazka batek arreta berezia bereganatu zuen hedabideetan: Bilboko NH eta Barcelo hoteletakoak. Lehenengoek hilabetetik gorako greba egin zuten, eta bigarrenek, 48 egunekoa; azkenean, lan baldintzak hobetzea lortu zuten. «Lehen, jardunaldi osoko soldata bat ez zen 820 eurora iristen, eta, akordioarekin, 1.300 euroko soldata gordina jasotzen dugu». Elena —ez du abizenik eman nahi izan— akordioaren onuradunetako bat da, eta Bilbon daramatzan hamabost urteetan eskuratu dituen baldintza onenetan ari da beharrean gaur egun. «Lehen, ez geneukan ordutegirik; gela kopuru bat garbitu beharra geneukan. Orain, berriz, sartzeko eta irteteko ordutegi bat daukagu; horretan asko hobetu dugu».

NH eta Barcelo hotelek azpikontratatua duten Constant garbikuntza enpresan egiten du behar 2016. urtetik, eta hasieratik bertatik giro eskasa sumatu zuen langileen artean: «Egin behar zen lanerako, eta ordaintzen zutenerako, lanera sartu eta gutxira beharra uzten zuten askok; nik, ordea, beti nioen apur bat gehiago eutsiko niola, azken batean lana bermatua nuelako, hoteletako okupazioa edozein zela ere. Eta horrek asko eragiten du seme-alabei jaten eman behar diezunean». Berak bakarrik hezten ditu hiru seme-alabak.

Denbora luzez, soldata txikiekin eta ordutegi amaigabeekin eutsi zion egoerari. Gelako 2,5 euro jasotzen zituzten, eta horrek lehertu zuen gatazka: «Grebara joatea erabaki genuenean, batasun handia egon zen; egunak aurrera joan ahala, ordea, presio handiak iritsi ziren, eta lankide askok edozeren truke itzuli nahi zuten lanera; horrek arrakala handiak sortu zituen».

Lehen aldia zen lan baldintzen alde borrokatzen zuela, eta ahalduntzeko balio izan dio. «Askorentzat, halako borroka batean parte hartzen genuen lehen aldia izan zen; ordura arte, zeuden baldintzak onartu, eta ahalik eta gutxien kexatzen ginen». Baina gatazka horren eraginez lankide askoren ikuspegia aldatu egin dela uste du, eta hori positiboa dela dio. «Ez gara berriz itzuliko lehengo egoerara».

«Etorkinak, lana kentzera»

Baina baldintza okerragoetan aritu izan da lanean Elena. 2000. urtean, Valentziara (Herrialde Katalanak) iritsi zen, eta zaintzan aritu zen. «Gizon heldu bat neukan nire kargu, haren etxean egiten nuen lo, eta 600 euro jasotzen nituen trukean. Gainera, ahal zuen guztietan esaten zidan etorkinak lana kentzera etortzen ginela. Orain hori esango balidate, ez lidake axolako, baina orduan 20 urte eskas nituen, eta alaba jaioterrian utzita iritsi nintzen. Horrek min ematen du».

Orduz geroztik, ezkutuko ekonomian ibili zen lanean, beti zaintzaren eremuan. «Zer lan egin behar duzu bestela? Nork hartuko du paperik ez duen etorkin bat? Gainera, edozein baldintza eskainita ere, horiek onartu behar dituzu, ez baitzaude baldintza hobeak eskatzeko moduan». 2003an Bilbora iritsi, eta hurrengo urtean paperak lortu zituen. «Aurrerapauso bat izan zen niretzat, enpresa batek kontratatu ahal ninduelako; hori bai, zaintzan eta garbiketan bakarrik hartu izan naute beti». Lan baldintzengatik borrokatu ahal izan du, ordea.