Udako Euskal Unibertsitatea 2013. urtean hasi zen Txiotesia lehiaketa antolatzen. Euskaraz ari diren ikertzaileek egiten ari diren tesien berri ematea da lehiaketaren helburua. Horretarako, Twitter sare soziala erabili behar dute, eta erronka da haientzat: izan ere, txio bakoitzak 280 karaktere ditu asko jota, eta halako sei txiotan sintetizatu behar dute beharbada ehunka orri dituen tesi bat.
Bi urtetik behin egiten da lehiaketa, eta atzo egin zuten seigarrena. Antolatzaileek emaniko datuen arabera, 106 ikertzailek hartu zuten parte, 58 emakumek eta 48 gizonek. Horietako gehienak doktoregaiak dira (%70), eta gainerakoak doktoreak dira jadanik. Hainbat unibertsitatetan ari dira prestatzen, Euskal Herrian zein atzerrian, Miamin tartean (AEBak).
Horrez gain, zenbait ikerketa zentrotan dabiltzan ikertzaileek hartu dute parte.
Euskal gatazkaren ertzetako biolentziak tesiaren berri eman du, esaterako, Maider Galardi F. Agirrek.
1⃣ Begiraiezue ondo GIFaren orri zuriei.
— Maider Galardi F. Agirre (@MaiderGalardi) November 22, 2022
Euskal gatazkan inplikatuta senide-lagunak izan dituzten andreen bizipenen isiltasuna eta jasan dituzten indarkerien hutsunea da.
🟣Hori hausten saiatu naiz / gara "Euskal gatazkaren ertzetako biolentziak" tesian.
#txiotesia6pic.twitter.com/gBUFNVG2C0
Ana Trakhtxeva kimikariak Ipar Mazedoniatik Euskal Herrira ikertzera etortzeko eginiko ibilbidea kontatu du, eta Sistema akrilikoetan erreakzio amaierako LOK-ak murrizteko estrategia berriak tesiaren nondik norakoak laburbildu zituen.
1⃣Kaixo, Ana Trajcheva naiz. Utzidazu zurekin partekatzen kimikari izateko ametsarekin egin nuen bidaia Ipar Mazedoniatik @POLYMAT BERC-era. Nire tesiaren izenburua "Sistema akrilikoetan erreakzio amaierako LOK-ak murrizteko estrategia berriak" da.#txiotesia6pic.twitter.com/FB1T5ZTkQQ
— Ana (@an_a_T) November 22, 2022
Iker Alvarez-Morak gai mamitsua aukeratu du: Aturri ibaiko kutsadurak angulei eragiten dien kaltea aztertzen ari da.
1⃣Esan dezaket nire tesiaren protagonistak oso izaki bitxiak direla, garestiak, eta, gainera, azken boladan mehatxu larripean daudela, eta ez, ez naiz Van Gogh-en koadroei buruz ari: ‘‘Nola eragiten diete Aturri estuariora isurtzen diren kutsatzaileek angulei?’’ #txiotesia6pic.twitter.com/TPciV2j8oZ
— Iker Alvarez-Mora (@IAlvarezMora) November 22, 2022
Eukene Franco Landa hizkuntzalaria Miamin ikertzen ari da, eta Zer da euskalduna izatea euskal-amerikarrentzat? lana aurkeztu du. «Diasporan euskal identitate berri bat sortzen ari dela» frogatu nahi du.
5.Jakinda euskal-amerikarren gehiengoa ez dela euskalduna, nire hipotesia da euskal identitate berri bat sortzen ari dela diasporan, lehian dauden balore ezberdinengatik. EHn euskaldunak legitimatzeko erabiltzen diren irizpideak ez dira AEBtan erabiltzen diren berberak #txiotesiapic.twitter.com/93273UKtZH
— Yuki ~ Minority Languaging (@EukeneFL) November 22, 2022
Frantziako Tourra frantziar, espainiar eta euskal prentsan (1903-2013): kazetaritza eta nazio-identitatea gaia lantzen ari da Xabier Fernandez Monje.
1ï¸ÂÂÂÂ⃣Frantziako Tourra frantziar, espainiar eta euskal prentsan (1903-2013): kazetaritza eta nazio-identitatea. 2021 I. Zabaleta. Hiru helburu: bilakaera historikoa interpretatu; prentsaren kazetaritza-jarduera eta edukia; identitatearen framing informazio/ iritzietan. #txiotesia6pic.twitter.com/FPLgQP6bxO
— Xabier Fdez Monje (@jabotxa62) November 22, 2022
Eta azken egunotan denen ahotan egon den gai bat aspaldi ari da lantzen Borja Ariztimuño hizkuntzalaria: euskara arkaikoa. Horren aditza aztertzen ari da, hain zuzen ere.
1⃣ Nolakoa zen Euskara Arkaikoa?
— ˈborxa aˈɾisÌ»tĩmũËÂÂŒɲõ 🔻🟣 {tho} (@protoeuskaldun) November 22, 2022
Aditza euskalarien gai kuttuna izan da, eta ugalduz doaz garai arkaikoari buruzko ikerketak; ordea, gutxik dabatzate bi alderdiak osotasunean.
Horixe egin (nahi) dut “Euskara Arkaikoko adizki jokatuen gaineko ikergaiak” tesian. #txiotesia6pic.twitter.com/PMcuOycLLC
Eibarren (Gipuzkoa) egingo dute sariak banatzeko ekitaldia, abenduaren 1ean. Markeskoa jauregian egingo dute, eta Aitor Cevidanes ikertzaileak bere esperientzia kontatuko du Euskara buruan eta ikertu munduan. Zientzialari euskaldun baten gorabeherak hitzaldian.