Mikel Agirregabiriak Twitterren jarri du CIA Ameriketako Estatu Batuetako inteligentzia zerbitzuak 1977. urtean Euskal Herriaz eginiko mapa bat.
The Basque Lands mapak «Euskal Eremu Historikoa» erakusteaz gain, informazioa ematen du lurraldeaz: hiri eta herri populatuenak, hiriburu administratiboak, errepideak, trenbideak... AEBetako Kongresuko Liburutegiak atera zuen mapa sekretupetik.
Karta egin izanak erakusten du CIAk frankismoaren amaieran Euskal Herriari buruz zuen interes geopolitikoa.
Baina harremana lehenagotik zetorren. Izan ere, Jose Antonio Agirreren gobernuko kideak urte luzez aritu ziren elkarlanean FBIrekin zein OSSrekin (Office of Strategic Services). Bigarren Mundu Gerran (1942an) sortu zuten OSS erakundea, eta 1945an utzi zuten bertan behera, bi urte geroago CIA eratzeko. Euskal Herriko kolaboratzaile haietako bat izan zen Jesus Galindez, baina larrutik ordaindu zuen. Izan ere, Galindezek Dominikar Errepublikako Rafael Leonidas Trujilloren diktaduraren inguruko tesi bat idatzi zuen 1956. urtean, Columbiako Unibertsitatean doktore bihurtzeko. Urte hartan bertan bahitu zuten, New Yorken, Trujilloren aginduz; Dominikar Errepublikara eraman zuten, eta hil egin zuten. Afera urte luzez ikertu zuen Stuart McKeever abokatuaren arabera, Trujillok CIAko agente bat —John Joseph Frank— kontratatu zuen Galindezen bahiketa antolatzeko.
Erbesteko Eusko Jaurlaritzak Euskal Herriari buruzko informazioa eman zion CIAri. Rafael Moreno Izquierdo kazetaria AEBetako erakundeen fitxategietan ikertzen ibili zen Al servicio del extranjero. Historia del Servicio Vasco de Información (1936-43) liburua idazteko. «Dozenaka kutxa aurkitu ditugu euskal abertzaleek eginiko txostenekin, Espainia militarki inbaditzeko erabakia hartuz gero balio handia izan zezaketenak», esan zion El Pais egunkariari, 2009an.
Ez da ezagutarazi The Basque Lands mapa CIArentzat lanean ari ziren euskaldunek emaniko informazioarekin egin ote zuten, baina mapak jakin-mina piztu du sarean.
Baiona Euskal Herritik kanpo irudikatzen duela nabarmendu dute batzuek. The Basque Lands pluralean erabiltzea deigarria iruditu zaio Jesus Ibañez EHUko irakasleari. «Batzuetan ere entzun dut hemen Katalunian bezala egin beharko genukeela: Euskal Herriak erabili (Paisos Catalans antzera)».
Batzutan ere entzun dut hemen Katalunian bezala egin beharko genukeela: Euskal Herriak erab ili (Països Catalans antzera)
— Jesús Ibáñez (@jexuxibanez) November 27, 2019
