Itsasoko eta lurreko garagardoa

Garagardo anfibioa dela esan daiteke. Baina alderantzizko bidea egin du; hau da, lurrean sortu, eta uretara joan da ontzera. Plentziako (Bizkaia) kostaldean egondako garagardoa da Jon Etxeandiaren azken eskaintza, eta Bajoelagua Factory enpresaren laguntzarekin lan egin du. Era horretan, urduliztarrak buelta eman dio milaka urteetan erabili den garagardoa egiteko moduari. «Historian esperimentu asko egin dira, eta itsasontzi ondoratuak ere egon dira, baina lehen aldia da zientifikoki ikertu dela edari bat itsaso azpian ontzeko». Kostako jendeak ere itsasoan uzten zituen edariak: «Beraz, guk ez dugu ezer berria asmatu», azaldu du. Baina itsasoan ondutako garagardorik ez da merkaturatu orain arte, eta hor bai, hor berrikuntza ekarri du Etxeandia Garagardoak enpresako buruak.

Ideia duela bi urte inguru bururatu zitzaion garagardogileari. Finlandian, hondoratutako itsasontzi bat topatu zuten. «Bodegan xanpaina eta garagardoa zeraman ontzi hark ezbeharra izan zuenean, eta, orduz geroztik, bertan egon ziren edariak, itsaspean». Edariak ongi mantendu zirela jakin, eta ideia hori bere egin zuen Etxeandiak. Plentziako Bajoelagua urpeko laborategiari proposatu zion ideia, eta proiektua garatzen hasi ziren. Hari horri tiraka sortu zuten Crusoe Treasure enpresa, joan den urtean, eta, egun, itsasoan ondutako ardoak eskaintzen dituzte. Garagardoa, ordea, oraindik ez dute merkaturatu. Uda inguruan jarriko dute salgai garagardoa, Etxeandiak ziurtatu duenez.

«Itsaso azpian ontzeak badu berezitasuik, garagardoari zapore ezberdina ematen baitio». Gozotasuna galdu egiten du, Etxeandiaren ustez, eta pikante kutsu bat ere lortzen du garagardoak itsasoko egonaldian. PH altuagoa duelako gertatzen da hori. Lurrean ontzen den garagardoak, esaterako, 4,5eko PHa izan ohi du, Etxeandiaren arabera. Itsasokoak, ordea, 5,5 puntu ditu. Bizitasun horrez gain, garagardoak dentsitate apur bat galtzen duela ere ohartu da, «baina ez da horren azpimarragarria». Beraz, itsasoan ontzeak zaporeari ere eragiten dio. «Hobea ala okerragoa den ez dakit. Ezberdina da, eta niretzat hori da garrantzitsuena».

Dastatzeak egingo dituzte

Bi garagardoen arteko berezitasunak alderatzeko, dastatzeak egingo dituzte udatik aurrera, produktua merkaturatzen denean. Fermentatzeko garaian batera zeuden garagardoak izango dira, baina bata lurrazalean ondu dena, eta bestea itsasoan. «Bien arteko bereizketak alderatzeko antolatuko ditugu dastatze horiek». Orduan izango da bi edarien arteko aldea antzemateko modua.

Berezitasun horiek, ordea, majo ordaindu beharko dira. Izan ere, Crusoe Treasure izenpean merkaturatzen hasiko den botila bakoitzagatik 45 euro ordaindu beharko du erosleak.

Baina zergatik horrenbesteko kostua? Itsaso hondoan edukitzeak gastu handia duelako. «Buzoak janzten ditugu, eta itsasontzi bereziak erabiltzen, eta hori ordaindu egin behar da», arrazoitu du prezioa Etxeandiak. Plentziako uretan, hamasei metroko sakoneran, beraz, ez daude alferrik edariok.