Mendi ibilaldia

MENDIA. IBILBIDEA. Betarteko Harriak, Baztango begiralekua

MENDIA. IBILBIDEA. Betarteko Harriak, Baztango begiralekua.
  • Herrialdea: Nafarroa
  • Zailtasuna: Ertaina
  • Tontor eta leku izenak: Betarteko Harriak, Azpilkueta, Aizkoz, Zureta, Zuaztoi
  • Distantzia: 9,5 km.
  • Iraupena: 3 ordu eta 45 mn.
  • Ingurunea: Baztan ibaiaren goi arroaren ikuspegi aparta du Betarteko Harriak, baina tontorrak adina merezi du Bearreztegiko sakanetik jaitsierak.
  • Estekak: Ibilbidea
Asier Agirresarobe Muskilda Tellabide
2009ko maiatzaren 15a
00:00
Entzun
Baztanen (Nafarroa) Azpilkueta herriaren iparraldean goratzen diren mendiak ekarriko dizkizuegu gaur lerrootara. Ez dira garaienak ez eta ezagunenak ere, baina eskualde horretako edozein gailur, bazter edo parajeren moduan benetan dira ederrak. Abiagunetzat aukeratu dugun Azpilkuetako herriguneaz gain, Zuaztoi auzoko etxe, baserri eta bideak ezagutzeko parada izango duzue, baita gertu dagoen Urrasunekoak ere, hala nahi izanez gero. Izan ere, hiru auzoak lotzen dituen PR ibilbidea baliatuko dugu mendien magaletik aurrera egiteko. Gainetara iristeko, berriz, bordaz borda igotzen zen lehengo bidea ordezkatu duen pista zabala erabiliko dugu. Jaitsieran, berriz, Bearreztegiko bailara estuan behera doan mandabide jatorra, egun galzorian dagoena.

Kale bakarrean behera abiatu, eta eliza pasatu bezain pronto (370 m), ezkerrera, Zuaztoi auzora daraman galtzada hartu. Arrasto hori-zuriak izango dituzue gidari ibilbidearen lehen zatian. Galtzadarriekin egindako garai bateko bidean behera, bihurgunea eman eta Arzubiko erreka parera iritsiko zarete (320 m). Herriko errota duzue hor, hondatuta, eta aurrera egiteko zubi ederra parean. Hortik jo eta berehala irtengo zarete porlan gainera. Zuek ezkerrera eta gora doan bidea jarraitu, aurrera egitea bertako biztanleak bakarrik baimentzen dituen zirkulazioko seinalea duen horretatik. Arrastoek ere bide bera hartuko dute, nahiz eta laster eskuinera egin. Jaramonik ez eta aurrera segi. Larregoingo bordara iritsi arte (420 m), zati polita duzue porlanezko bidean gora. Hortik aitzina, Arzubi errekaren sakanean ezker hegitik gora doan lurrezko pista, tarte batzuetan malda latzarekin, luze samarra aukeran.

Bidebanatzeetan ezkerrekotik segi eta arazorik gabe Mehatxeta mendi lepora iritsiko zarete lehenik (670 m). Bearreztegiko bailaran jada, hegian gora zehar-zehar aurrera egin, eta pistak Aizkozko lepora eramango zaituzte azkenik (735m). Urdazuriren ibaiadar Orabidea eta Baztan-Bidasoa ibaien arteko mendilerroan zaudete, Baztango lurretan, bai ipar eta bai hegoaldera, alperrik ez baita Euskal Herriko udalerririk handienetakoa. Bidegurutzean, aukeran duzue gain aldetik edo eskuinaldetik zehar-zehar doan pistatik aurrera egitea. Edozein moduz, mendebaldera jo, eta, Betarteko Harrietara igo ahal izateko, Zureta leporaino iritsi behar duzue (740m). Inguruotako gailurrik garaiena den Alkurruntzeko gaina igotzeko aukera duzue hor, garaiera erdiko piramide itxurako tontorrak ere primerako ikuspegia ematen baitu.

Betarteko Harriak aukeran

Zureta lepoan, mendiotako iruinarri eta tumuluen berri azaltzen duen panela ikusiko duzue, baita aurrera egitea debekatzen duten bina letrero xelebre ere. Uso-tiro eremua prestatu dute horko belazeetan, estalki zatar bat eta guzti. Ehiztari edo tiratzaileak urrun dauden bitartean, ordea, ez dago arazorik; aurrera pasatu eta egurrezko etxetxoan atseden hartu, edo, zuzenean, Betarteko Harrietara igo zaitezkete lepotik ordu-laurdenean (825 m). Tontorreko harrietan eserita, begiratu bat eman inguruari, Amaiurko eta Baztango mendiei, merezi du eta.

Atzera lepoan (740 m), langa gainditu eta goitik behera belardi baten erditik zeharka jaisten den pista batetik jo, harik eta alertze sail batera iristen zareten arte. Borda baten hondakinak aurkituko dituzue hor, eta, pixka bat aurrerago, iturria (650 m). Hortik behera doa arestian aipaturiko mandabide zaharra, eta horixe segitu behar duzue. Behar beste bihurgune emanez, pago itzelen gerizpean Bearreztegi behealdeko estugunera eramango zaituzte zidorrak. Bidean beste borda baten hondakinen ondotik igaroko zarete errekaraino jaitsi aurretik (500 m). Hor, garai bateko zubiaren erdia besterik geratu ez arren, nola hala erreka zeharkatu, eta behera jarraitu. Estugunea atzean utzita, otadia agertu eta bidea jarraitzea zailduko du. Adi ibiliz gero, baina, mendizale zailduak ez du arazorik izango bide zaharra nondik zihoan antzemateko. Betiere beherantz, baso bide bilakatuta Otsondo mendatera igotzen den errepidera gerturatuko zarete. Orduan, emeki-emeki bideak eskuinera egingo du (400 m), eta baserri baten atzealdetik igarota, hainbat borda eta belardi lotuz, Urrasun eta Zuaztoi auzoen arteko baserrietara iritsiko da. Abiapunturaino arrasto zuri-horiak jarraitzea besterik ez duzue.



Bunkerrak,XX. mendekogerrateen aztarnak

Mehatxeta lepotik gora aurkituko duzue lehenengoa, pista bazterrean. Metro batzuk aurrerago bigarren baten aztarnak, eta Aizkozko lepoan hirugarrena, oso eta handiena. Izaera militarreko bunkerrak ohikoak dira Pirinioetako mugalerroko gune estrategikoetan. Espainiako ejertzito frankistak 1940ko urteetan Pirinioetan eraikitako lerro gotortu konplexuaren barruan sartzen dira bunker horiek. Baina zertarako sekula erabili ez zen hainbesteko lanak? Bada, II. Mundu Gerran, Espainia ardatzeko potentzien (Alemania-Italien) alde agertu zenez, behin indar aliatuek irabazita, eraso baten beldur zirelako. Hori dela eta, Frantzia aldetik etorriko ziren potentzia aliatu garaileen kontra prestatu nahi izan ziren, 1944tik aurrera. Espainia NBEn sartu zenean, baztertuta geratu ziren.
Iruzkinak
Ez dago iruzkinik

Ordenatu
0/500
Orain, aldi berria dator. Zure aldia. 2025erako 3.000 babesle berri behar ditugu iragana eta geroa orainaldian kontatzeko.