Lehen bilera egin dute Idoia Mendia Eusko Jaurlaritzako Lan eta Enplegu sailburu berriak Mitxel Lakuntza ELAko idazkari nagusiak.
Harreman kaskarrak izan dituzte azken urteetan Jaurlaritzak eta Hego Euskal Herriko sindikatu nagusiak, eta, gobernu berriaren programa ikusita, zaila dirudi asko hobetuko direla esatea. Hain zuzen ere, bileratik ateratakoan Lakuntzak salatu du ez duela aldaketarik antzeman Eusko Jaurlaritzaren zerga eta ekonomia politiketan, eta horiek «oso kaltegarriak» direla langileriarentzat.
Edonola ere, ontzat hartu du Mendiak konpromisoa hartu izana sindikatuarekin «harreman normalizatua» izateko. «Horrek aldaketa dakar aurreko lau urteekiko; izan ere, lau urte horietan ez da elkarrizketarik izan Jaurlaritzako sailburuekin, ezta lehendakariarekin berarekin ere».
ELAren kexuetako bat da Mendiak eta Jaurlaritzak Elkarrizketa Sozialeko Mahaiaren aldeko apustuari heltzen diotela. Sindikatuak uste du mahai honek helburu bakarra duela: elkarrizketa sozial faltsu baten irudia helaraztea, gehiengo sindikalak (ELA eta LAB, %60) planteatzen dituen aldaketa sakonen aldarrikapenei jaramonik ez egiteko. «Erabakiak hartzeko sistema antidemokratiko bat» iruditzen zaio mahaia, CCOOk eta UGTk ordezkaritzaren %29 baino ez dutelako.
Lakuntzak ziurtatu dio Mendiari prest dagoela akordioak lortzeko gai garrantzitsuetan, hala nola enpleguan, prestakuntzan, gizarte laguntzetan, lan osasunean eta abarretan, baina argi eta garbi adierazi dio bide berriak irekitzeko ezinbestekoa dela bi gairi aurre egitea: batetik, «arau demokratikoak berrikustea eta bermatzea, sindikatu bakoitzaren ordezkaritza errespeta dadin eta patronalak beto ahalmena izan dezan»; bestetik, «Jaurlaritzaren politikak sakon aldatzea: lan munduko larrialdiek aurrekontu konpromiso handia eskatzen dute; gaur egun, are gehiago».
ELAren eskaerak Jaurlaritzari
Maiatzean egindako 24 proposamen zehatzen berri eman dio ELAk Mendiari. Proposamen horiek 5 multzotan banatzen dira:
Diru sarrera publikoak handitzea, sozietateen gaineko zergan eta ondarearen gaineko zergan berariazko errekarguak eginez. Gainera, zerga-sistema egituraz aldatzeko neurriak proposatu ditu. Proposamen horiekin 4.000 milioi euro gehiago bilduko lirateke urtean.
Sektore publikoa indartzea. Besteak beste, aldi baterako langileen enplegua sendotzea eta zainketako azpikontratatutako sektoreak argitaratzea.
Pertsona guztiei diru sarrera nahikoak bermatzea. DSBEa ezartzea LGSn, eta langabezian dauden guztiei gutxieneko diru sarrerak bermatzea (baita LGSn ere).
Eskubideak aitortzea (etxebizitza, mendekotasun egoera guztien estaldura), bizitza eta zaintza zentroan jarriz.
Sistemaren enpleguaren eta eraldaketa sozial eta ekologikoaren aldeko konpromisoa (eta funtsezko ondasunen ekoizpena birkokatzea). ELAk enpresa estrategikoen parte hartzea edo nazionalizazioa proposatu zuen duela hilabete batzuk (Eusko Jaurlaritzak 2.300 milioi euro jarri beharko lituzke horretarako, Alemanian onartutakoaren araberako ahalegina eginez gero). Eraldaketa ekologiko horretan dozenaka mila enplegu sortzeko potentziala dago, eta horrek bultzada publikoa eskatzen du.
Gainera, ELAk enplegua aldi baterako erregulatzeko espedienteak ordaintzeko euskal funts publiko bat sortzea ere proposatu zuen, enpresen etekinekin finantzatua (sozietateen gaineko zergaren errekargua) eta enplegu guztia mantentzearen baldintzapean, aldi baterakoa barne. Funts horren zenbatekoa 300 milioi ingurukoa izan daiteke.
Azkenik, Mendiak ELArekin harreman normalizatua izateko konpromisoa hartu du, eta horrek aldaketa dakar aurreko lau urteekiko; izan ere, lau urte horietan ez da elkarrizketarik izan Jaurlaritzako sailburuekin, ezta lehendakariarekin berarekin ere.
