«Greba duina izango da; jendeak erasoaren garrantzia ulertzen du»

Euskadiko CCOOko iazko kongresuak Onaindi ordezkatzeko aukeratu zuenetik, Unai Sordok (Bilbo, 1972) ez du lasaitzeko aukerarik izan. Krisialdiaren hilabeterik latzenetan hartu zuen idazkaritza nagusia, eta, lan erreforma iragarri denetik, erabaki garrantzitsuak hartu behar izan ditu. Hala, euskal gehiengo sindikalak greba antolatu zuenean, ekainaren 29an, bere sindikatua ere grebara eraman zuen. Hiru hilabete igaro direla, bihar kudeatuko du UGTrekin batera deitutako lanuzte orokorra.

Ekaineko grebak ez zuen erabateko oihartzuna izan langileengan. Nola lortuko duzue bihar, gehiengo sindikala deialditik kanpo egonda?

Agerikoa da ELAk eta LABek grebara ez deitzeak eragina izango duela, baina, era berean, ekainekoaren erantzuna ona izan zen moduan, guk uste dugu biharko grebaren erantzuna ere duina izango dela. Jendeari lan erreformaren edukiak azaltzen zaizkionean eta neurri berriak mahai gainean daudela esatean, erasoaren garrantzia ulertzen du; erantzuna emateko arrazoiak ulertzen dituzte. Argi dago komunikabideak greba honen aurka daudela, baina iraila oso hilabete emankorra izan da motorrak berotzeko.

Batetik bestera ibili zarete ekitaldiak eta martxak antolatzen. Nolako giroa dago ordezkarien artean?

Langileek mezua ulertzen dutela ikusten ari dira, eta, bestalde, ardura dago erreformaren larritasunagatik eta negoziazio kolektiboaren edo pentsioen erreformaren inguruan. Langileen artean ezarri nahi duten etsipenaren gainetik egoera hau atzera eragitea dagoela eta hori langileek ematen dute erantzunaren araberakoa dela ulertu behar dute. Bi gauza horiek sumatzen dituzte, ardura dagoela eta mezua zabaltzen ari dela; etsipen horren kontra lan egin behar da .

Hauteskunde sindikalak laster izango dira lantoki ugaritan. Eraginik izan al du greba prestatzeko?

Hauteskundeen bidez langileen ordezkaritza gauzatzen da, eta horrek ekintza sindikalarekin zerikusia dauka. Hauteskundeetan ere lan egiten ari da, sindikalismoaren zilegitasuna hauteskundeetan dagoelako. Greba prestatzeko lana eta hauteskundeak txanpon beraren bi aurpegiak dira.

Ez al dira patronala eta administrazioa sindikatuen arteko banaketaren garaile nagusiak?

Bai, hala da, eta langileek badakite banaketa sindikalak ez duela lan erreformarekin zerikusirik. Ekainean, guk ez genuen irudikatu nahi sindikatuen arteko borroka, iragartzen ziguten lan erreforma oso arriskutsua zelako. Baina orduan ez zen orain mahai gainean daukaguna bezain larria, lehen zirriborro horretatik gaur arte, okerrera egin du. Tamalez, irailean borrokaren irudia islatzen da, ELAk eta LABek ez dutelako grebarik deitu. Ezinezkoa izan da erreformaren edukiei buruz eta eman beharreko erantzunaren inguruan aritzea, eta, orain, banaketaz baino ez dugu hitz egiten.

Ekainean grebara deitu zenuenean, benetan uste al zenuen irailekoan ELAk eta LABek zuekin bat egiteko inolako aukera egon zitekeela?

Egia esateko, ezetz esan beharra daukat. Hasieratik jakin dut oso zaila zela haiek grebarekin bat egitea. Batez ere, ELAren estrategiak ez duelako erreforma, hitzarmen edo negoziazio baten edukiekin zerikusirik. Ordezkaritza sindikal esklusiboaren proiektua da berea, eta, ondorioz, estrategia bat diseinatu du non gainerako sindikatuekin borrokan egon behar duen. LAB bidaide izaten du estrategia batzuetan, baina ez da benetako batasuna, ez baitute negoziazio kolektiborako eredu bera partekatzen. Sindikatu nagusiaren lehentasuna hori denean, oso zaila da batasunerako espazioak lortzea, horretarako borondaterik ez dagoelako.

Askok, ordea, berebizikoa dela uste dute erreformari aurre egiteko.

Arrazoiak badaude, izan ere, erreforma honen gainean sindikatu bakoitzak egin dezakeen analisia antzekoa da, baina erantzun bateratua emateko orduan, ia ezinezkoa da. Engainurik ez; ekainean ELAk eta LABek eginiko deialdia kontraprogramazioa zen, CCOOk eta UGTk ere grebara deitu behar genuela uste zutelako, edo deialdia bera egin beharra zeukatelako inolako helbururik gabe, haiek ere aitortu baitute ekainean egin zuten greba ez duela eraginik izan lan erreformaren gainean.

Esandakoaren arabera jokatu duen sindikatu bakarra al da CCOO, ekainean zein irailean greba eginda?

Kontsekuenteak izan gara hausnarketa jakin bat egin genuelako, erreformak greba egitea eskatzen zuela eta, horren arabera, CCOOn uste genuen irailekoa zela grebarako datarik egokiena, eta ekainean Euskadin egiten zen mobilizazioa, bestalde, greba orokorra bilakatu behar zela. Erreformaren aurka indarrak metatzeko prozesua babestu dugu, beste batzuek, aldiz, greba baliatu dute erreformaren aurkakoa ez den beste helburu batzuetarako, sindikalismoan bere bide propioa egiteko. Bakoitzak greba orokorra zertarako, eta zer-nolako helburuekin, egiten duen hausnartu beharko du egunen batean.

ESK-k ere deialdi biekin bat egin du.

Haien arrazoibideak jakin beharko nituzke iritzia eman ahal izateko, baina suposatzen dut ulertuko zutela erreformaren larritasunak greba berria antolatzea eskatzen duela. Ez dakit, esan bezala, zer-nolako argudioekin deitu duten, baina, sindikatu honen tamainatik haratago, pozgarria deritzot urrats hori egin izanari.

Beste alderdi eta sindikatu txiki ugarik ere babestu dute biharko greba.

Gobernuz kanpoko erakundeak, etorkinen elkarteak, unibertsitate munduko jendea... baina ez zaie oihartzunik ematen komunikabideetan, grebaren aurkako kanpaina handia dagoelako. Baina atxikimendu horiek guztiek balio handia dute.

Frantzian hainbat lanuzte egin dituzte aurten, emaitza handirik gabe. Eraginkorrak al dira grebak?

Eraginkorrak dira, baina herrialde bakoitzean desberdintasunak daude. Nik uste dut greba orokorra lehen mailako lanabesa dela langileen aldarrikapenetarako. Baina grebak helburu jakin bat izan behar du, negoziazio batean eragin edo greba egitera eraman gaituen neurria kentzea. Guk ez dugu grebarik egiten egite hutsagatik edota norainoko haserrea daukagun erakusteko. Kasu honetan, erreforma batzuk atzera bota behar ditugu, eta aurrean ditugun beste neurri batzuk berbideratzeko baliagarriak izan behar dira. Greba irabazten da helburu horiek lortzen direnean. Horregatik, Euskadin egiten diren greba batzuk zertarako balio duten galdetu beharko genuke.

Atzeraldiaren amaiera eta kimu berdeak aipatzen hasi zirenetik denbora igaro dela, zer deritzozu krisialdiaren bilakaerari?

Ez dirudi bigarren seihilekoa ona izango denik, lehen hilabeteetan kontsumoan eta esportazioetan nolabaiteko hazkundea izan bada ere. Baina aldagai jakin batzuengatik izan da, BEZaren eraginagatik esaterako, hemendik urte bukaera bitarte badirudi atzeraldi txikia izango dela berriz. Edonola, egungo ekonomian dena dago lotuta, eta inguruko herrialdeen bilakaerak ere zerikusi handia izango du gurean. Europari dagokionez, gobernu gehienek hartzen dituzten neurriak ikusita moteldu egingo dute krisiaren amaiera, inbertsio publikoa kentzen ari direlako, AEBetan egiten ari direnaren kontra. Enpleguan eragin negatiboa izango dute halako neurriek.

Gutxieneko zerbitzuak ezartzea ezinezkoa izan da, berriz ere, Eusko Jaurlaritzarekin. Ohikoa bilakatu da.

Eztabaida kafkarra egiten da lan egiteko eskubidearen inguruan. Langabezian ez egoteko eskubidea babestu beharko lukete. Oinarrizko zerbitzuak eskaini behar direla badakigu, ez ditugu ospitaleak itxi nahi, oreka behar da. Auzitara jo izan dugunean, irabazi dugu, baina grebaren ostean.