Igor Olabarrieta Garabieta (Bilbo, 1971) Komite Internazionalistetako kidea da aspalditik. Komiteek antolatutako brigada batean lehenengo aldiz parte hartu zuenetik, buru-belarri murgildu zen internazionalismoan, eta, geroztik, hainbat herrialdetan izan da, elkartasun brigadetako zein Komite Internazionalistetako ordezkaritzetako partaide gisa.Une honetan, aurtengo udarako brigadak antolatzen lanean ari dira Komite Internazionalistak, baina, horrez gain, bestelako zereginak ere badituzte esku artean, eta datorren asterako Herriak tinko! izeneko jardunaldiak antolatu dituzte Bilboko Zirika gunean. Bihar, Eyup Doru Kurdistango BDP alderdiko ordezkaria mintzatuko da; asteartean, Juani Rishmawi palestinarra; asteazkenean, Hassana Aalia militante sahararra, eta, ostiralean, elkartasun brigadetan parte hartutako zenbait lagunek hartuko dute hitza. Ekitaldi guztiak 19:30ean hasiko dira.
Zein izan zen zure lehenengo kontaktua internazionalismoarekin?
Aspalditik neukan Kubara joateko gogoa. Interes horretatik abiatuta, eta lagun baten bidez, hasi nintzen Komite Internazionalistetako bileretara joaten, 1996an. Hurrengo urtean joan nintzen Kubara lehenengo aldiz, brigada batean.
Nolakoa izan zen Kubako lehen esperientzia hura?
Brigadetan joaten zaren lehenengo aldia beti izaten da gehien hunkitzen zaituena. Kubaren kasuan horrela izan zen. Nik galdera piloa nuen neure buruan Kubari buruz, eta bidaia hark aukera eman zidan egoera bertatik bertara ezagutu eta galdera horiei erantzuna bilatzeko. Baina, aldi berean, neure burua aldrebesteko ere balio zidan, nire pentsamoldea auzitan jartzeko, eta joan nintzenean baino galdera gehiago nituela itzuli nintzen etxera. Hori ere positiboa da, bultzatzen zaituelako galderei erantzunak bilatzen jarraitzera.
1997an iritsi zinen Kubara, Epealdi Bereziaren amaieran. Pentsatzekoa da hango egoera ez zela samurra izango.
Egoera zaila zen, nahiz eta 1993 eta 1994an are zailagoa izan. Baina 1997an oraindik zailtasun handiak zeuden, adibidez, erregaia lortzeko edo, kasu batzuetan, janaria bilatzeko. Guk arroza eta frijolak jaten genituen, bertakoek egiten zuten moduan, eta horrela egiten genuen aurrera. Han ikusi genuen Kubako herriak nola aurre egiten zien blokeoari eta zailtasunei irudimena eta lana erabiliz.
Hasieran, borrokan ari zen herrialde bati nolabait laguntzeko asmoa zegoen brigaden oinarrian, uzta jasoz, eskolak eraikiz eta abar. Ikuspegi hori aldatu da?
Egia da hasierako urteetan asmoa zela laguntzea eta horretarako lan fisikoa egitea, adibidez Nikaraguan. Hori, neurri batean, aldatu da, eta aldaketa horrek bere alde positibo eta negatiboak ditu. Laguntzera joateak ez du esan nahi lan bat egitera mugatzen zarenik: lan hori egiten duzun bitartean hango jendearekin harremana izaten duzu, eztabaidatzen duzu, haien bizimodua hobeto ezagutzen duzu. Oso positiboa zen hori. Gu beti saiatu gara arlo biak uztartzen, eta brigadetan lanera joaten zirenek aukera izaten zuten herrialdearen egoera politikoa ezagutzeko eta hango erakundeekin bilerak egiteko, baina egia da azken urte hauetan bigarren arlo horrek garrantzia irabazi duela. Baina herrialdearen eta brigadaren araberakoa izaten da hori.
Edozein izan daiteke brigada bateko kide?
Printzipioz, bai, baina joan aurretik beti egiten ditugu prestakuntza saio batzuk, eta informazioa ematen dugu. Guk gure ikuspegiaren berri ematen diegu, nola lantzen dugun elkartasuna, elkartasun politikoa egiten dugula eta ez kooperazioa, eta puntu batzuk oso argi uzten ditugu. Gerta daiteke norbaitek ikustea brigada ez dela pentsatzen zuena eta atzera egitea, baina normalean jendeak aurretik ezagutzen gaitu, eta bat etorri ohi da gure ikuspuntuekin. Gero, brigada itzultzen denean, balorazio saio batzuk egiten ditugu, han ikasitakoa aztertzeko, arazoak detektatzeko eta herri horrekiko elkartasuna aurrerantzean nola lan daitekeen ikusteko.
Norbaitek esan zuen brigada bateko kide batentzat egiazko elkartasun lana hasten dela sorterrira itzultzean.
Erabat ados nago. Brigada izan daiteke norbere burua aktibatzeko aukera bat, baina gure lana ez dago inongo herritan. Gure lana hemen dago, Euskal Herrian. Gauzak hemen aldatzen ez baditugu, ez dira inon aldatuko. Gure borroka hemen dago. Brigada tresna izan daiteke ikusteko beste herri batzuetan nola aurre egiten dieten kapitalismo edo patriarkatuaren erasoei. Tresna horiek ikasi ahal ditugu, solidarioak izan gaitezke, baina nik argi daukat hemen hasi behar dugula gauzak aldatzen.
Eta ez dago brigadak "turismo iraultzaile" bilakatzeko arriskua, Negu Gorriak taldeak Bisitari iraultzailea abestian salatzen zuen moduan?
Bai, arrisku hori askotan ikusi dugu. Baina horri mugak jartzen saiatzen gara: lehen aipatutako prestakuntza saioak eta abar. Batzuetan, gure helburua lortzen dugu. Beste batzuetan, jendea brigada batean joaten da, eta amaitutakoan desagertu egiten da eta ez dugu berriro ikusten. Baina hori ez dago gure esku, norberaren kontzientziaren esku baizik. Turismo agentziarena egiteko arriskua badago, baina arrisku horretaz kontziente izanik, ez dugu uste hala bihurtu garenik.
Euskal Herria herri solidarioa da?
Horrela esanda, zail egiten zait erantzutea. Hemen bertan, inora joan beharrik gabe, solidarioak al gara? Zerbait egiten al dugu etorkin bat atxilotzen ari direla ikusten dugunean? Gure albokoa bankuek kaleratzen dutela ikusten dugunean, laguntzen al diogu? Aurre egiten al diegu kaleratzera datozenei? Neurri batean, solidarioak gara, eta, beste batean, agian ez gara izan beharko genukeen bezain solidario.
Adinagatik, ez zenituen ezagutu 1980ko hamarkadaren amaieran internazionalismoaren esparruan izandako banaketak eta liskarrak. Gaindituta daudela uste al duzu? Nolakoa da gaur egun internazionalismoaren arloan aritzen zareten eragileen arteko harremana?
Nik uste dut harremanak asko aldatu direla, eta, adibidez, gaur egun Askapenarekin harremana oso ona da. Beharbada, gerta daiteke garai haiek zuzenean bizi zituztenen artean errezeloren bat gelditzea, baina, erakunde moduan, harremanak oso onak dira, eta gauza asko egiten ditugu elkarrekin. Geroztik, berriztatze handia egon da, jende berri asko sartu da, eta horrek lagundu du giroa aldatzen eta harremanak normaltzen, Bilbon behintzat, horixe baita hobekien ezagutzen dudan errealitatea.
Kuban egon ostean, zein herrialdetan egon zara?
Hurrengo urtean Kubara bueltatu nintzen, brigada koordinatzera. Geroztik, Bolivia, Paraguai Mexiko, Palestina eta duela gutxi Kurdistanen egon gara.
Inoiz zure bizia arriskuan sumatu duzu?
Ez nuke horrenbeste esango. Beharbada beste batzuek momentu zehatz batean, Kolonbian paramilitarrekin edo Iraken gerra garaian, izango zuten sentsazio hori. Baina beti izaten dugu hangoen babesa, eta asko arduratzen dira brigadetako kideen segurtasunaz, beraien segurtasunaren aurretik jartzeraino. Bagdaden egon zirenak oso babestuta eduki zituzten, eta azken momentuan, ikusi zutenean AEBen erasoa bazetorrela eta Euskal Herriko zein Espainiako Estatuko jendearen segurtasuna ezin zutela bermatu, handik ateratzeko esan zieten. Guk beti pentsatu dugu babes gehien behar dutenak bertakoak direla. Azken finean, han geratuko dira, errepresioa jasateko arriskuan, eta gu, aldiz, etxera bueltatuko gara.
Zein izan da egokitu zaizun egoerarik gogorrena?
Beharbada, Palestinakoa. Palestinara joan den edonork esango dizu okupazioa lehenengo momentutik sentitzen duzula eta amorrua nabaritzen duzula aireportura iritsi eta lehenengo kontrolgunea egokitzen zaizun momentutik.
Eta hunkigarriena?
Palestina esango nuke, baina nik uste dut leku guztietan aurkitzen direla une hunkigarriak. Paraguaiko landa eremu okupatu batean beharbada ez duzu arriskurik sumatzen, baina beti dago besarkada bat, jazarpena sufritutakoren bat edo desagertuez hitz egiten dizun pertsona bat. Hori da brigaden beste alde positibo bat.
Latinoamerikako azken urteotako historia ezin da ulertu prozesu bolivartarrak kontuan hartu barik. Ezkerreko indarrek hainbat herrialdetan boterea eskuratu izanak nola aldatu du zuen jarduera herrialde horiei begira?
Argi dago prozesu bolivartarrak aldatu duela Hego Amerikako panorama, eta egun arriskuan dagoela, botere ekonomikoen zein hedabideen presioagatik. Prozesu horrek eraman gaitu brigadak antolatzera; iraultza bolivartarraren aurretik kontaktuak Venezuelan oso ahulak ziren, baina Chavez gobernura iritsi zenetik hasi ginen brigadak antolatzen. Beste zenbait herritan ere eragina izan du horrek; Paraguain egon ginenean ikusten genuen Venezuela zela euren erreferentzia.
Inoiz salatu duzue hedabide handiek ez dutela ematen Venezuelako errealitatearen inguruko informazio osoa. Zer ezkutatzen da?
Informazioa beti da gatazkaren ingurukoa, baina ez digute esaten gatazka hori nork bultzatzen duen, zergatik gertatzen den, eta Venezuelako supermerkatuak hutsik daudela eta komuneko paperik ez dagoela esaten digutenean, ez digute esaten zergatik gertatzen den hori. Errua beti omen da iraultzarena, baina inoiz ez dira agertzen atzean dauden interes ekonomikoak; beharbada, interes horiek hemen bertan daudelako, guregandik oso gertu. Egia da iskanbilak daudena, baina ez dira esaten duten bezain ugariak, eta ikusi behar da nork antolatzen dituen, zergatik, eta nolako erantzuna ematen dien gobernuak.
Urteak pasatzen dira, eta ez du ematen Palestinako egoerak irtenbiderik duenik. Israelgo jarrera itxia eta, batez ere, nazioartean duen babesa ikusita, esperantzarako zirrikiturik ikusten duzu?
Irtenbidea zaila da, eta epe luzean izan beharko luke. Azken asteotan ikusi dugu Hamasen eta Palestinako Aginte Nazionalaren artean akordioa izenpetu dutela, eta ikusi dugu horrek nola sortu duen Israelen haserrea. Palestinarrek askotan esan digute bidea hori dela: palestinarren arteko adiskidetzea eta elkarrekin borroka egitea. Batez ere Gazan, hain egoera larrian egonda, behin eta berriro esaten ziguten bazeudela bi helburu ahalik eta lasterren eskuratu beharrekoak, Hamas eta Al-Fatahen arteko adostasuna eta Gazako blokeoa apurtzea.
Estatu bakarra edo bi estatu sortzeaz asko hitz egiten da.
Aukera biek dauzkate alde positiboak eta negatiboak, eta biak dira zailak. Estatu bakarra eraikitzea zaila da, Israelek estatu judua nahi duelako, eta bi estatuz hitz egiten badugu, estatu bakoitzak zein eremu hartuko lukeen argitu behar da. Nik uste dut irtenbidea, oraingoz, adiskidetzetik pasatzen dela, horrek Israeli sekulako mina egiten diolako, eta kanpotik, boikot, desinbertsio eta zigorren kanpaina emaitzak izaten ari da mundu osoan.
Kurdistanen egon zarete duela gutxi.
Aurten, Kurdistanerako brigada bat antolatzeko asmoa dugu, eta hori lantzen joateko, ordezkaritza bat han egon gara martxoan. Asmoa zen Newroz jaian [kurduen urte berria] egotea, kontaktuak egitea hango erakundeekin eta Rojava [Siriaren administraziopean dagoen Kurdistango lurraldea] bisitatzea, bertako prozesua ezagutaraztea asko interesatzen zaielako, baina muga guztiak itxita zeuden, eta azken hori ezinezkoa izan zen. Oso esperientzia interesgarria izan da: kontaktu asko egin ditugu, ikuskatzaile lanak egin genituen udal hauteskundeetan eta abar.
Horretaz aparte, beste brigadarik antolatuko duzue aurten?
Printzipioz, gure asmoa da udan brigadak Venezuelara, Palestinara, Kurdistanera, Mexikora, Greziara, Alemaniara eta Saharara bidaltzea.
