Euskara batua sortzeko kongresuaren 50. urteurrena igaro berritan hil da Xalbador Garmendia (Zaldibia, Gipuzkoa, 1932). Arantzazuko biltzarrean bost txosten aurkeztu zituzten euskara batuaren oinarri gisara —nagusia, Koldo Mitxelenarena—, eta horietako bat idatzi zuen Garmendiak: deklinabideari zegokiona.
Ordurako euskal kulturgintzan bete-betean zebilen; besteak beste, antzerkiaren esparruan eta dantzaren arloan —Tolosako Udaberri dantza taldearen sortzaileetakoa izan zen—. Itzulpen arloan ere nabarmendu da, hainbat obra klasiko itzuli baititu euskarara: Alber Camusen Les Justes (Gizon zuzenak, 1967), Antoine de Saint-Exuperyren Le Petit Prince (Printze txikia, 1970) eta Gabriel Gracia Marquezen Crónica de una muerte anunciada (Heriotza iragarritako baten kronika, 1982), adibidez.
Euskara zuzentzaile ere aritu zen hainbat hedabidetan; besteak beste, Zeruko Argia-n eta Egin-en. Eusko Kontseilu Goreneko itzultzaile ere izan zen, eta Gernikako estatutuaren itzulpenean aritu zen.
