Antzinako musika tresna bat da tronpa edo musugitarra. Euskal Herrian ere izan du bere tradizioa, baina isiltzear dago haren doinu berezia. Juan Mari Beltran musikariak ikerketa mardula dauka eginda tronpari buruz.

Anixe Uribarrenek (Arrasate, 1996) egiten duena ez da Euskal Herrian orain arte entzun izan den ohiko musika. Reggaetona eta afrobeata lantzen ditu, euskaraz. O de Tualet kantuarekin egin zen ezagun.

Zmz zaz abesti akustikoa kaleratu berri du, berak bakarrik grabatu duen lehenengo abestia.

Euskal kantagintza berriko ahotsetako bat izan zen 1970eko hamarkadan, eta euskararen eta feminismoaren alde jardun zuen. Ibilbidearen azken urteetan, musika klasikoaren eremuan aritu zen.

Angelun bizi zen (Lapurdi), eta 80 urterekin hil da.

«Beharrezkoa» eta «urgentziazkoa»; hala definitu du Fermin Muguruza musikari eta zinemagileak (Irun, Gipuzkoa, 1963) bere azken lana: 'Bidasoa 2018-2023' dokumentala. Donostiako Zinemaldian aurkeztu du.

Migratzaileek Europara iristeko egindako bidaia kontatzen du filmak, Bidasoa inguruan hildakoak gogoratuta, eta indarkeriaz inposatutako mugak eta kontrol arrazistak salatzen ditu.

Txileko justiziak herrialdeko diktaduraren krimenik sinbolikoenetako bat zigortu du, sententzia irmo baten bidez. Militar horietako batek bere buruaz beste egin du epaiaren berri izan ondoren.

Estatu kolpearen 50. urteurrenaren atarian iritsi da epaia —irailaren 11n beteko da mende erdi—, Pinocheten diktadura militarrari buruzko kontakizun ofizialak zein izan behar duen eztabaidan dela, gizarte giro polarizatu batean.

Trapa 1990eko hamarkadan jaio zen, AEBetan, baina azken lauzpabost urteotan egin du eztanda Euskal Herrian. Genero maitatua da askorentzat, baina kritika jomuga ere izaten da hainbatetan.

Ahotsari jarritako filtroek, hizkera sarri diglosiko eta zikinak eta kantuetako mezu garratzek asaldura eragiten dute zenbait esparrutan. Haren arrakasta, baina, ukaezina da jadanik.

Hamaika plazatan jo zuen Maurizia Aldeiturriaga pandero jole bizkaitarrak, eta Euskal Herriko plazandre erreferente bilakatu da.

1936ko gerra hasi aurretik, jaiegun handietako plaza emanaldietan aritzen zen. Gerrak eten zion ibilbidea, baina 1960ko pizkundearekin berragertu zen berriro. Egungo artista askok hartu dute oinarri haren lana.

'Badok' BERRIAren euskal musikaren atariak Kantok jolasa sortu du: kantu baten pasartea entzunda, abestia asmatu behar da. Egunero kantu ezberdin bat jarriko dute, 'Badok'-en datu basean entzungai dauden 32.000 abestietako bat.

«Teknologiaren kuriositate hutsak bultzatuta» egin dute 'Gora bizitza (eta esplorazioko beste zenbait aurrebaldintza)' singlearen bideoa.  Ikasteko erabili dute prozesua: «Sormenaren inguruko gogoeta egin dezagun; ez gaitezen erori teknika aurrerabidearen miresmen hutsean».