Hamahiru urte atzera egin dugu —hamahiru urte, bai— Atarrabiako Udalbatzak 2011ko irailaren 29an egindako ohiko bilkuraren aktaren bigarren puntuaren zati bat irakurtzeko. Hitzez hitz:
«Atarrabiako udalerrian euskararen erabilera eta sustapena arautzen duen ordenantzaren behin betiko onespenaren berri hartzea.
Alkateak hartu du hitza, jendaurrean egon den aldian alegaziorik aurkeztu ez denez, behin betiko onartuta dagoen Ordenantzari buruz hitz egiteko.
Larraia jaunak, euskaraz, adierazi du bere poza, eta adierazi du badela garaia euskarak Administrazioan presentzia egokia izateko.
Bestalde, Gurbindo jaunak, euskaraz, adierazi du pozik dagoela aurreko legegintzaldian onartutako ordenantza honek hasiera batean bere ibilbidea osatu duelako, aurrerapausoa baita.
Oteiza jaunak ordenantza hau onartzearekin pozik dagoela adierazi du euskaraz.
Eta ez du beste inork esku hartu nahi, lehendakariaren aginduz, idazkariak Toki Administrazioari buruzko Foru Legearen 325. artikulua irakurri du, eta adierazi du horren arabera ordenantza onartuta geratu dela eta Nafarroako Aldizkari Ofizialean osorik argitaratuko dela».
Ahotsak, talde politiko ezberdinetako ahotsak, aurreko hilabeteetan lantzen aritu zen ordenantza baten alde.
Eta udaleko idazkariak adierazi bezala, egun batzuk geroago, Aldizkari Ofizialean argitaratuko zen, orduko alkatearen, EH Bilduko Gastearena jaunaren sinadurarekin.
Hamahiru urte, dagoeneko; hamahiru urte, nioen, igaro dira akta hori gaztelaniaz bakarrik irakurri ahal izateko, nahiz eta udalaren webgunean euskarazko atalaren bidez sartu. Izan ere, ordenantza hori onartu eta hamahiru urte geroago, benetan tristea da, benetan penagarria da webgune horretan nabigatzea, nahiz eta euskara aukeratu urpekaritza horretarako komunikazio-hizkuntza gisa. Eta hori guztia, 37. artikuluan adierazitakoa nabarmen urratuz: «Udalak euskara eta gaztelania erabiliko ditu herritarrengana jotzen duenean». Nabarmen urratu da, bereziki, f) letran adierazitakoa: «Udalak herritarren esku jartzen dituen dokumentuak eta ereduak, administrazio-prozedurei buruzko informazioa emateko»; eta g) «Mezu elektronikoak, SMSak, web-orriak, blogak eta antzekoak».
Euskaraz? Atal eta sekzio ezberdinen titularrak bakarrik eta ezer gutxi gehiago. Hamahiru urte geroago, ia ezer ez; ez aktarik, ez erregulaziorik, ez askotariko araudirik, ez ordenantzarik... ezta Nafarroako Aldizkari Ofizialetik hitzez hitz hartutako batzuk ere, non ele bitan argitaratzen diren. Eta are gehiago —Lepeko txistea litzateke, hain kontu serioa ez balitz—, Euskararen Ordenantza bera hizkuntza horretan ez egotea da.
Nabarmen urratuz 61. artikulua: «Atarrabiako Udalak aldian behin azterlan bat egingo du euskal hiztunen ehunekoa ezagutzeko, udalerriko egoera soziolinguistikoa hobeto ezagutzeko eta haientzako kanpaina espezifikoak hobeto egiteko». Aldian-aldian? Noiz izan zen lehena? Noiz azkena? Ez bada ez lehen ez azken bat egon...
63. artikulua nabarmen urratuz, honako hau jasotzen baitu: «Euskararen Udal Kontseilua eratuko da, aholkularitza emateko udal euskara-politikari dagokion guztian, eta, bereziki, ordenantza honi dagokionez. Bere jarduera euskaraz egingo da». Jakina, Kontseilu hori, hamahiru urte geroago, eratu gabe dago oraindik, eta, jakina, ez du aholkurik ematen euskararen udal-politikari dagokionez, ezta Ordenantzari berari dagokionez ere.
«Euskara Zerbitzuak ordenantza honen betetze-mailari buruzko urteko memoria bat egingo du» dioen puntua nabarmen urratuz. Urteko memoria? Ez urtean behin, ez bi urtean behin, ez hiru urtean behin, ez eta hamahiru urtean behin ere!
Ez dut Ordenantzaren artikuluak aletzen jarraituko, izan ere, jendeak esaten duen bezala, lagina egiteko botoi bat nahikoa da. Eta kasu honetan mertzeria oso bat daukagu.
Tira... esan ohi den bezala, paperak dena jasaten du, baina idatzitakoa gauzatzea beste kontu bat da.
Hamahiru urte horiek bat datoz Bilduk Atarrabia gobernatzen daraman denborarekin. Alkatetza eta, jakina, Euskara Batzordeko lehendakaritza ditu. Horiek dira, beraz, ez-betetze nabarmen horien erantzuleak.
Egoera salagarria. Eta hala egin genuen Atarrabia-Geroa Baik urtarrilaren 30eko Osoko Bilkuran, mozio baten bidez. Mozio horren bidez zera eskatzen genuen: «Atarrabiako Udalak ahalik eta lasterren beteko du osorik Euskararen Ordenantza».
Espero dezagun aurten, ohikoa izan den bezala, Korrika —jendea bertan parte hartzera animatzeko aprobetxatzen dut— oso arrakastatsua izatea gure herritik igarotzean. Oso ondo dago haien musika eta animazioa alaiki pasatzean korrika egitera irtetea, baina, horretaz gain, euskara sustatu eta garatzeko gure udaleko arduradunek arduraz jokatu beharko lukete, duela hamahiru urte idatzi genuen Ordenantza betetzeko.
Beste hamahiru urte ez! Euskarak ezin du espero.
